حکمرانی کشاورزی در آستانه بحران
امنیت غذایی خط قرمز مجلس؛ نمایندگان بر سر سفره مردم معامله سیاسی نمی‌کنند
بررسی اولویت استیضاح وزیر جهاد کشاورزی: چرا نمایندگان مجلس امنیت غذایی را به دلیل ناحکمرانی و افزایش قیمت‌ها، خط قرمز می‌دانند
مشکل اساسی امروز در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی، ساختار مدیریتی آن است. متأسفانه وزیر جهاد کشاورزی فعلی، فاقد توان و قدرت لازم برای تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و هماهنگ‌سازی بخش حیاتی تولید غذا است.
اخبار سبز کشاورزی؛ این وضعیت، مجموعه تولید غذا را به شرایط «ناحکمرانی» (شامل فساد سیستماتیک، انحصار واردات، از دست دادن سرمایه‌های اجتماعی و بی‌اعتمادی کشاورزان) سوق داده است.
به همین جهت، نجات امنیت غذایی، اولویت درجه یک امنیت ملی و استقلال کشور محسوب می‌شود. دولت و مجلس قطعاً اهمیت این موضوع را درک کرده‌اند و پیش از رسیدگی به وضعیت سه وزارتخانه دیگر، به وضعیت رقت‌بار و نابسامان امنیت غذایی و اوضاع آشفته وزارت جهاد کشاورزی (که نتیجه مستقیم عملکرد فردی و منصوبان اوست) ورود جدی خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: استیضاح ۸ وزیر در مجلس؟ اظهارات مهم کوچکی نژاد درباره موج جدید استیضاح‌ها
مسلم است که نمایندگان مردم بر روی امنیت غذایی کشور معامله سیاسی نخواهند کرد، چون اساساً امنیت ملی مقوله‌ای غیرقابل معامله است و نمایندگان می‌دانند که توسط نسل‌های آینده و مدیران پس از خود قضاوت خواهند شد.
اولویت اول استیضاح: نجات نان و غذای مردم
مروری بر اولویت‌های کاری و ضعف عملکرد ۴ وزارتخانه منتظر استیضاح، نشان می‌دهد اگر پیش از دیگر وزرا، به کارنابلدی و سوءمدیریت وزیر جهاد کشاورزی (که مستقیماً به افزایش لجام‌گسیخته و انفجاری قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی منجر شده) رسیدگی جدی و چاره‌اندیشی لازم صورت نگیرد، کاسه صبر مردم لبریز خواهد شد.
مقایسه اولویت‌ها: چرا کشاورزی مهم‌تر از مسکن و راه است؟
وزارت راه و مسکن و شهرسازی، قوت لایموت مردم نیست
در حوزه راه و مسکن و شهرسازی، امروز ظرفیت راه‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها و شبکه حمل و نقل کشور تا حدودی قابل تحمل است و در داخل کشور نیز ظرفیت‌های قدرتمند تولید و شرکت‌های مهندسی وجود دارد. با این همه، اگر نان و غذا نباشد یا تهیه آن برای همگان ممکن نباشد، راه و خانه به چه کار می‌آید؟
ناترازی برق تا حدودی رفع شده است
کمبود برق مسیری رو به اصلاح داشته است و مردم این دوره را تحمل کردند و ناترازی‌ها بهبود یافته است. کل جغرافیای ایران ظرفیت تولید برق از انرژی خورشیدی را دارد. اگر وزیر کشاورزی کاربلد بود، در مدیریت ناترازی برق می‌توانست با واردات دو کشتی سوخت، پتروشیمی‌ها را در تولید کود یاری دهد و بخشی از برق چاه‌های آب را تأمین کند.
در وزارت کار، تعاون و تأمین اجتماعی تفاهم بین همه ارکان وزارتخانه عملیاتی است
در حوزه کار، تعاون و تأمین اجتماعی، به دلیل «حکمرانی درون‌زا»، ظرفیت‌های دولتی و خصوصی خوبی وجود دارد و بیشتر تمرکز بر هماهنگی‌ها و برقراری تفاهم بین ارکان وزارتخانه است.
با این حال، حیاتی‌ترین نکته این است که کارگران با حداقل دریافتی ماهانه بتوانند تخم‌مرغ، سیب‌زمینی، خیار و گوجه بخرند و ادامه حیات دهند؛ امری که با مدیریت فعلی وزیر کشاورزی تقریباً غیرممکن شده است.
بیشتر بخوانید: استیضاح نوری قزلجه جدی است؛ منافع ملی بر بده‌بستان‌های سیاسی ارجحیت دارد
حتی آمریکا؛ امنیت غذایی را اولویت اول می‌شناسد
واقعیت این است که غذا، حوزه امنیت ملی و استقلال است. حتی آمریکا که در اقتصاد دنیا دست برتر را دارد، راهبرد امنیت ملی خود را بر مبنای امنیت غذایی پایه‌گذاری کرده است، در حالی که در ایران متأسفانه با این امر مهم، شعارگونه و سطحی برخورد می‌شود.
«لا معاش له، لا معاد له»: محوریت غذا در جامعه
محدوده غذا و امنیت غذایی حوزه‌ای است که هیچ‌کسی از آحاد جامعه، کمبود یا نبود آن را نمی‌تواند تحمل کند. غذا، پروتئین و قوت مردم، همواره موتور محرکه حوزه‌هایی مانند وزارت کار، وزارت نیرو و وزارت راه و مسکن و شهرسازی است و عملکرد صحیح وزارت جهادکشاورزی در کارکرد دیگر وزارتخانه‌ها نیز اثرگذار است.
وزیر جهاد کشاورزی از همه خط قرمزها عبور کرده است
تذکرها، هشدارهای رهبری، سؤالات نمایندگان مجلس، تحقیق و تفحص‌ها و درخواست استیضاح وزیر جهاد کشاورزی نشان می‌دهد که امروز حکمرانی کشاورزی و امنیت غذایی به خط قرمز رسیده است؛ وضعیتی که در سه وزارتخانه دیگر تا این حد بحرانی نیست.
وزیر جهاد کشاورزی سرمایه اجتماعی کشاورزی را کاهش داده است
نوع مدیریت ضعیف—یا به تعبیر دقیق‌تر، فوق‌العاده ضعیف—وزیر کشاورزی و امنیت غذایی (به گونه‌ای که «بی‌وزیری جهاد کشاورزی بهتر از بدوزیری فعلی و کم‌آسیب‌تر است») سرمایه اجتماعی کشاورزی و جامعه را به شدت کاهش داده و تولید را به شدت افتانده است.
وابستگی به خارج، در شرایط تحریم به شدت افزایش یافته است
مدیریت فعلی از دو طریق، سرمایه اجتماعی نه تنها اصلاح‌طلبان بلکه کل جامعه را از بین برده است:
1-از طریق بی‌برنامگی و کاهش تولید داخلی.
2-از طریق گران‌سازی دولتی غذا : این اقدام موجب افزایش قیمت سایر کالاها و خدمات و در نتیجه افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و تورم در جامعه شده است؛ تورمی که پیشگام آن مواد غذایی است و می‌تواند مردم گرسنه و ناراضی را به شورش هدایت نماید.
ساختار کشاورزی در حال فروپاشی است
مدیریت کشاورزی به فوریت نیازمند احیا است؛ زیرا امروز مشکل اصلی کشاورزی، مدیریت آن است که قدرت هماهنگ‌سازی ندارد و اساساً بخش را تا شرایط ناحکمرانی و فروپاشی پیش برده است.
نجات امنیت غذایی: تعهد نمایندگان به امنیت ملی
نجات امنیت غذایی اولویت درجه یک امنیت ملی است و دولت و مجلس قطعاً آن را دریافته‌اند و به آن عمل خواهند کرد. مطمئناً نمایندگان مردم بر روی امنیت غذایی معامله سیاسی نخواهند کرد، زیرا امنیت ملی کشور غیرقابل معامله است.
نگذاریم کشاورزی ایران به کُما برود
اگر امروز امنیت غذایی و اصلاح مدیریت کشاورزی در معامله سیاسی یا بده‌بستان‌های جناحی و رانتی هزینه شود، با شدت گرفتن افزایش قیمت‌ها و وابستگی بیشتر به واردات، بخش‌های مختلف کشاورزی ایران به کُما و انحطاط تاریخی خواهد رفت.
