چهاردهمین جشنواره ارگانیک ایران با شعار هزینه پیشگیری کمتر از درمان است در بوستان گفتگو برگزار می‌شود/ انتقاد از عدم حمایت دولتی

نشست خبری چهاردهمین جشنواره محصولات ارگانیک ایران امروز 5 آبان در ارتباط با برگزاری این رویداد در بوستان گفتگو برگزار شد. مسئولان برگزاری، هدف از این جشنواره را ترویج فرهنگ تولید و مصرف محصولات ارگانیک، حفظ محیط زیست و ارتقای سلامت جامعه عنوان کردند.

 

ارگانیک، از واژه ناشناخته تا مطالبه جدی مردم

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ در این نشست خبری، سیدرضا نورانی، رئیس هیأت مدیره انجمن ارگانیک ایران که دو دهه با هدف ترویج محصولات ارگانیک فعالیت می‌کند، اعلام داشت: «خوشبختانه امروز شاهد آن هستیم که محصول ارگانیک با یک واژه ناشناخته به مطالبه جدی مردم در اجتماعی که داریم زندگی می‌کنیم رسیده است. چهاردهمین دوره این نمایشگاه با شعار محوری هزینه پیشگیری کمتر از درمان است در بوستان گفتگو برگزار می‌شود و هدف اصلی آن فراتر از یک حرکت فرهنگی و اقتصادی، شامل حفظ محیط زیست است.»

رشد جهانی محصولات ارگانیک و سهم ناچیز ایران در بازار بین‌المللی

طبق آمار ارائه شده، مصرف محصولات ارگانیک در دنیا سالانه 20 تا 25 درصد افزایش یافته و گردش مالی جهانی این محصولات حدود 253 میلیارد دلار است. در پاسخ به خبرنگار در مورد سهم ایران از این مبلغ، نورانی، رئیس انجمن ارگانیک ایران، اعلام کرد: «ایران متأسفانه تا امروز یک ریال کمک دولتی برای تولید محصولات ارگانیک نداشته و رتبه 79 را در بین کشورهای جهان دارد».

وی افزود: قیمت تمام شده محصول ارگانیک در ایران به دلیل عدم حمایت دولتی و بالا بودن هزینه‌های نهاده‌های ارگانیک، بالا است و اگر دولت طی 20 سال گذشته به عنوان بازوان دولت عمل می‌کردیم، حتماً جزو 20 کشور تولیدکننده دنیا بودیم.»

وی خاطرنشان کرد که در حال حاضر، حامی اصلی انجمن ارگانیک، اتاق بازرگانی ایران به عنوان یک بخش خصوصی است.

 

استقبال گسترده از نمایشگاه ارگانیک و بخش‌های تخصصی (وگان و سلامت‌محور)

وی گفت: در این دوره از نمایشگاه استقبال زیادی از سوی متقاضیان صورت گرفته و دو سالن اصلی تکمیل شده است سالن تهران (محل حضور کلیه تولیدکنندگان محصولات ارگانیک) و سالن گلستان (اختصاص یافته به تولیدکنندگان سلامت‌محور و وگان که علاقه‌مند به محیط زیست هستند).

 

ارگانیک فراتر از یک برچسب، یک نماد تعهد به سلامت جامعه

نورانی بر این موضوع تأکید کرد که ارگانیک فقط امروز یک برچسب نیست بلکه یک نماد تعهد به جامعه است که خدمت کنیم به سلامت مردم.  همچنین با اشاره به افزایش روزافزون آمار بیماری‌های صعب‌العلاج و سرطان‌ها، تغذیه سالم را راهکار اساسی کاهش بیماری دانست و بر نقش مهم رسانه‌ها در ترویج این فرهنگ تأکید کرد.

 

چالش اصلی قیمت و راهکار متعادل‌سازی آن

در بخش پرسش و پاسخ، یکی از خبرنگاران چالش اصلی را قیمت محصولات ارگانیک دانست و گفت توان خرید در ایران وجود ندارد.

نورانی در پاسخ با رد این موضوع که تولید در واحد سطح محصولات ارگانیک لزوماً پایین‌تر از محصولات رایج است، هزینه‌های پنهان درمان و دارو را دلیل اصلی سختی زندگی دانست و اظهار داشت که ارزان‌تر بودن محصولات ارگانیک با اصلاح سبک زندگی مردم و کاهش هزینه‌های پنهان محقق می‌شود.

وی در خصوص عدم حمایت دولت برای تولید محصولات ارگانیک و در مقابل، اعطای یارانه‌ به سموم و کود شیمیایی در چند دهه گذشته انتقاد کرد و گفت: «ما نیاز به حمایت نقدینگی دولت نداریم».

رئیس انجمن ارگانیک در پایان، یکی از راهکارهای مهم برای متعادل‌سازی قیمت‌ها و افزایش کیفیت را صدور مجوز برای واردات محصولات ارگانیک دانست، چرا که باز شدن واردات مانند صادرات، باعث ارتقای کیفیت و بسته‌بندی خواهد شد.

 

جزئیات نهایی و افتتاحیه نمایشگاه

پیش از پایان نشست، نورانی اعلام داشتند که افتتاحیه رسمی نمایشگاه پنج‌شنبه 8 آبان 1404 در سالن تشریفات بوستان گفتگو برگزار می‌شود و انجمن ارگانیک آماده پاسخگویی به نقدها و سوالات چالش‌برانگیز در آن روز خواهد بود.

 

عرضه محصولات با 10 درصد تخفیف و ارسال رایگان به درب منزل

شبنم وثوقی، دبیر انجمن ارگانیک ایران، هم ضمن ابراز خرسندی از حضور رسانه‌ها در روزهای پایانی برگزاری این رویداد بزرگ، از برگزاری مستقل جشنواره توسط انجمن ارگانیک در سال جاری خبر داد.

تأکید بر سلامت و کیفیت محصولات عرضه شده

وثوقی هدف اصلی برگزاری این جشنواره را اطمینان‌بخشی به مصرف‌کننده و ارائه محصولات دارای تأییدیه سلامت دانست. وی گفت: «تمام تلاش ما بر این بوده که افرادی که حضور می‌یابند از فیلتر سلامت رد شده باشند و مصرف‌کننده که به نمایشگاه مراجعه می‌کند با اطمینان محصولات بخرد، بچشد و برای طی سال مصرف کند.»

 

عرضه با تخفیف 10 درصدی و سرویس ارسال رایگان

در یک اقدام تشویقی، دبیر انجمن ارگانیک اعلام کرد: «محصولات ارگانیک قرار است با 10 درصد تخفیف عرضه شود و برای رفاه حال بازدیدکنندگان، خدمات ارسال رایگان تا درب منزل نیز ارائه می‌گردد تا دغدغه حمل محصولات به خانه وجود نداشته باشد.»

 

تنوع بی‌نظیر محصولات غذایی و بهداشتی

این نمایشگاه با حدود 100 غرفه بزرگ، علاوه بر غرفه‌های کوچک و کانترهای معرفی، تنوع بالایی از محصولات را به معرض نمایش گذاشته است. به گفته خانم وثوقی، از محصولات عرضه‌شده می‌توان به انواع عسل با برندهای مختلف، برنج، حبوبات، چای، از جمله محصولات شرکت دلند، زیتون و روغن زیتون، پاستا ارگانیک، تک ماکارون در بخش سلامت محور، محصولات آرایشی و بهداشتی دکتر عبیدی، اسنک‌های سلامت‌محور، بستنی و کلوچه‌های وگان، میوه و خشکبار و لبنیات ارگانیک اشاره کرد.

 

چالش قیمت محصولات ارگانیک

دبیر انجمن ارگانیک در خصوص قیمت محصولات ارگانیک توضیح داد که در تمام دنیا این محصولات 30 تا 50 درصد بالاتر از محصولات رایج عرضه می‌شوند. دلیل این امر، علاوه بر هزینه‌های بالای اخذ گواهی، هزینه‌های سنگین تولید مانند وجین علف‌های هرز به صورت فیزیکی و هزینه بالای کارگری (به طور مثال کارگر تولید برنج ارگانیک در شمال کشور) است.

وی تصریح کرد: «در برنج 50 درصد افزایش قیمت داریم در محصولات ارگانیک، ولی بحث تخفیف را در نظر گرفتیم.» ایشان خاطرنشان کرد که برخی از برندها مانند عسل و حبوبات و همچنین تمامی محصولات برند دلند، قیمت خود را در این جشنواره افزایش نداده‌اند و با همان قیمت معمول عرضه خواهند شد.

وثوقی از تمامی افرادی که دغدغه سلامت خود و خانواده‌شان را دارند، دعوت کرد تا از این جشنواره بازدید کرده و محصولات خوشمزه و سالم مورد نیاز خود را تأمین نمایند.

 

اولویت ما سلامت مردم است

صدرالدین نیاورانی، نایب رئیس هیئت مدیره انجمن ارگانیک ایران، امروز در نشست خبری چهاردهمین جشنواره ارگانیک در بوستان گفتگو، ضمن خیر مقدم به اصحاب رسانه، هدف از برگزاری این جشنواره را فراتر از مباحث اقتصادی، ارتقای سلامت و بهبود سبک زندگی مردم عنوان کرد.

وی همچنین از جوانان و علاقه‌مندان به تولید و مصرف محصولات ارگانیک، وگان و سلامت‌محور برای حضور و مشارکت در این عرصه دعوت کرد.

 

پاسخگویی مستمر در طول جشنواره

نیاورانی اعلام کرد که در طول روزهای برگزاری جشنواره، اعضای دفتر انجمن ارگانیک در محل حضور خواهند داشت تا پاسخگوی مراجعین و متقاضیان تازه‌وارد به انجمن باشند.

 

دسته‌بندی محصولات ارگانیک و لزوم نظارت دقیق

نایب رئیس انجمن ارگانیک در تشریح انواع محصولات ارگانیک در بازار ایران، به چهار دسته اصلی اشاره کرد و بر لزوم نظارت دقیق بر همه آن‌ها تأکید کرد:

1. محصولات ذاتاً ارگانیک: مانند پسته سرخس جنگلی که ذاتاً طبیعی هستند و با نظارت دقیق انجمن و آزمایشگاه‌ها گواهی ارگانیک دریافت کرده‌اند.
2. محصولات تولید شده برای ارگانیک: تولیدکنندگانی که از ابتدا با تهیه زمین مناسب، هدف خود را تولید ارگانیک قرار داده و پس از طی مراحل، گواهی لازم را دریافت می‌کنند.
3. محصولات فرآوری‌شده ارگانیک: مانند کنسرو، کمپوت و میوه‌های خشک، که نیازمند گواهی اصالت ارگانیک مواد اولیه و نظارت مستمر شرکت‌های بازرسی در حین فرآوری هستند.
4. محصولات وارداتی ارگانیک: این دسته که دارای مارک‌های بین‌المللی هستند، باید حتماً مورد تأیید و آزمایش انجمن ارگانیک قرار گیرند تا از فروش محصولات تقلبی با برچسب دروغین جلوگیری شود.

 

گلایه از عدم همکاری گمرک و نادیده‌گرفتن ارزش افزوده صادرات

نیاورانی با گلایه از مشکلات موجود با گمرک، خواستار اعلام آمار دقیق صادرات محصولات ارگانیک به تفکیک استان‌ها شد. وی تأکید کرد: «بخش اعظمی از محصولات ما مانند کشمش، انجیر استهبانات، ادویه‌جات و گیاهان دارویی به صورت ارگانیک تولید و صادر می‌شوند و گواهی اتحادیه اروپا را دارند، اما متأسفانه در ایران و در گمرک این موضوع نادیده گرفته می‌شود و ارزش افزوده آن نصیب تاجر خارجی می‌شود.

وی اضافه کرد: «این موضوع که شکر ارگانیک وارد شود، می‌تواند تولید زنجیره‌ای از محصولات ارگانیک مانند آب‌میوه، شکلات و شیرینی ارگانیک را در داخل کشور فعال کند.»

 

اولویت سلامت به جای ثروت‌اندوزی

نیاورانی با تأکید مجدد بر رسالت انجمن، تصریح کرد: «وظیفه انجمن ارگانیک مال‌اندوزی برای یک قشر خاص نیست. وظیفه ما سلامت از کودک متولد شده در تمام دنیا است. اینجا که نشستیم جایگاه ثروت زیاد کردن نیست؛ اینجا جایی است که باید بخشی از آورده‌ها و ثروت را در کارخانجات و مزارع برای سلامت مردم اختصاص دهیم».

تأثیر تحریم‌ها بر حضور بین‌المللی

نایب رئیس انجمن ارگانیک در پاسخ به سؤالی درباره حضور بین‌المللی در نمایشگاه، به تأثیر تحریم‌های ظالمانه اشاره کرد و گفت: «به دلیل تحریم‌های ظالمانه، کشورهای خارجی اجازه حضور در نمایشگاه ما را ندارند و در صورت حضور، با جریمه و مشکلات مالی از سوی کشورهای بزرگ دنیا مواجه می‌شوند.»

وی با یادآوری دوران قبل از تحریم‌ها که سفرای 70 تا 80 کشور در نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران شرکت می‌کردند، ایران را همچنان یک بازار خوب منطقه‌ای با 80 میلیون مصرف‌کننده دانست که مردم آن با وجود مشکلات اقتصادی، به دنبال محصولات باکیفیت و سالم هستند.

وی از عموم مردم دعوت کرد که با حضور پرشور در این نمایشگاه هشت روزه، دلگرمی تولیدکنندگان ارگانیک را فراهم آورند.

 

فرهنگ‌سازی و تعامل تولیدکننده و مصرف‌کننده، کلید اصلی ترویج ارگانیک

نادر جلالت، عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک، یکی از سخنرانان نشست خبری انجمن ارگانیک ایران، با عذرخواهی از غفلت از یک موضوع مهم، بر لزوم تغییر رویکرد قشر متمول جامعه به سمت مصرف محصولات ارگانیک تأکید کرد و مهمترین قدم در این مسیر را فرهنگ‌سازی دانست.

وی با اشاره به سخنی قدیمی خود در سال 86، اظهار داشت که هنوز هم "متمولین ما از بحث سلامت خودشان غافل هستند." او این روند را اینگونه تشریح کرد: «ما می‌دویم دنبال پول و 50 به بعد دنبال دکتر می‌رویم.»

 

تأثیر فرهنگ‌سازی بر سبد سلامتی

سخنران با تأکید بر نقش رویدادهایی مانند جشنواره ارگانیک در بوستان گفتگو، اظهار داشت که این تعامل مستقیم تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌تواند دو نتیجه مهم داشته باشد:

• افزایش درآمد تولیدکننده: «پولی که در می‌آورند 10 برابر می‌شود.»
• ارتقای سلامت مصرف‌کننده: «سبد سبد سلامتی به خانه می‌برند.»

وی افزود که این رویکرد، یک نوع "بیمه سلامتی" است که با مصرف محصولات ارگانیک و سالم حاصل می‌شود و هزینه اولیه برای آن، بسیار منطقی‌تر از هزینه‌هایی است که افراد برای بیمه‌های تکمیلی آنچنانی می‌پردازند. جلالت با یادآوری درآمد و هزینه تبلیغات هنگفت شرکت‌هایی چون کوکاکولا در گذشته، از رسانه‌ها درخواست کرد که این مسئله و فرهنگ‌سازی برای مصرف محصولات ارگانیک را در سرلوحه کار خود قرار دهند.

وی در پایان، مصرف محصولات ارگانیک را به معنای محافظت از خود دانست و بر نقش پیشگیرانه تغذیه سالم در زندگی تأکید کرد.

 

ما درگیر "جنگ نابرابر خاموش" هستیم/ غذای سالم هم پیشگیری است، هم درمان

امیرحسین کبیریان هرندی، عضو هیئت مدیره انجمن ارگانیک ایران، در نشست خبری چهاردهمین جشنواره ارگانیک، با لحنی هشدارآمیز از رسانه‌ها درخواست حمایت کرد و وضعیت کنونی سلامت و تولید کشور را یک "جنگ نابرابر خاموش" توصیف کرد.

وی تأکید کرد: «جنگ فقط توپ و تفنگ نیست. ما در یک چرخه‌ای گیر افتاده‌ایم که در دارو و درمان و محصولات تراریخته و سم و کود اسیر شده‌ایم».

نگرانی از جمعیت ناسالم و چرخه معیوب

کبیریان هرندی با انتقاد شدید از عدم حمایت از کشاورزان محصولات سالم در مقابل حمایت از کارخانه‌های تولیدکننده ناسالم، اظهار داشت که این وضعیت منجر به یک "جنگ پنهان" شده است که در آن «مردم ما دارند از بین می‌روند، چون با تفنگ کشته نمی‌شوند و استوری‌ها پر نمی‌شود از تخت بیمارستان». وی هدف اصلی را نه صرفاً حمایت از یک کالا، بلکه حفظ جمعیت سالم دانست که با غذای سالم به وجود می‌آید. به عقیده وی، این چرخه معیوب (شامل هزینه‌های واردات سم و کود شیمیایی، درمان و دارو) باید توسط یک کنشگر قطع شود.

 

غذای سالم: پیشگیری و درمان همزمان

عضو هیئت مدیره انجمن ارگانیک هزینه درمان و دارو را بسیار بالاتر از هزینه پیشگیری دانست و اظهار داشت که دولت در جای اشتباهی هزینه می‌کند.

وی با اشاره به افزایش آمار دیابت و بیماری‌های خودایمنی، تأکید کرد: «غذای سالم هم پیشگیری است و هم درمان. غذای سم و کود خورده خودش عامل بیماری است و نمی‌تواند بیمار را خوب کند.» او با ابراز تأسف اعلام کرد که متأسفانه بخش قابل توجهی از مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک در حال حاضر، جمعیت بیماران هستند که برای بهبود به این محصولات روی آورده‌اند.

 

رونق وگان و آگاهی‌رسانی برای تعدیل قیمت

کبیریان هرندی در ادامه به بخش مهم محصولات وگان در سالن گلستان جشنواره اشاره کرد و گفت: «محصولات وگان در جهان رشد چشمگیری داشته و ما عقب بوده‌ایم.» وی افزود که محصولات گیاهی سالم (در صورت ارگانیک بودن) بهترین مکمل برای بدن انسان هستند و تمام مواد مغذی مورد نیاز، صرفاً در گوشت خلاصه نمی‌شود.

وی با رد این ادعا که محصولات ارگانیک لزوماً گران هستند، تصریح کرد: «خیلی از کالاهای ارگانیک برابر قیمت کالاهای معمولی هستند و کالاهای خیلی خاصی مثل برنج و دو سه آیتم دیگر تنها 10 درصد بیشتر هستند. پس لزوماً محصولات ارگانیک خیلی گران نیست، فقط آگاهی کم است» وی در پایان، قشر جوان و ورزشکاران را از طرفداران اصلی محصولات سالم دانست و تأکید کرد که تنها راه پایین آوردن قیمت، افزایش آگاهی و در نتیجه افزایش تقاضا است. با افزایش تقاضا، تعداد کشاورزان و کارخانه‌ها بیشتر شده و قیمت‌ها تعدیل خواهند یافت.

جشنواره ارگانیک، آیینی برای بازگشت حرمت به سفره ایرانی

دکتر محمودی، رئیس کمیسیون امنیت اجتماعی، در نشست خبری چهاردهمین جشنواره ارگانیک در بوستان گفتگو، ضمن تشکر از برگزارکنندگان و اصحاب رسانه، رویکردی عمیق و متفاوت به مفهوم «ارگانیک» و نقش «غذا» در فرهنگ و سلامت ایرانیان ارائه داد.

ارگانیک: هم‌افزایی محیطی مانند اندام‌های بدن

دکتر محمودی مفهوم ارگانیک را از واژه لاتین "ارگان" به معنای اندام و پیکره بدن وام گرفت. وی توضیح داد که کشاورزی ارگانیک به شیوه‌ای از تولید اشاره دارد که "مانند ارگان‌های بدن، بده‌بستان طبیعی خود را داشته باشند و رشد یک جزء، موجب تخریب جزء دیگر نشود." وی تأکید کرد که در این شیوه تولید، سلامت آب و خاک حفظ می‌شود و برخلاف کشاورزی رایج، موجب تخریب و آلودگی محیط زیست نمی‌گردد.

 

هزینه‌های پنهان کشاورزی رایج

رئیس کمیسیون امنیت اجتماعی هزینه‌های بالای کشاورزی رایج را نه فقط اقتصادی، بلکه اجتماعی و زیست‌محیطی دانست. وی با ذکر مثالی ملموس، به هزینه خرید دستگاه‌های تصفیه آب خانگی در تهران اشاره کرد و گفت: «همین دستگاه تصفیه خانگی علت آن فاضلاب کشاورزی است که تصفیه‌خانه‌های شهر نمی‌توانند استاندارد لازم را داشته باشند.» او تأکید کرد که کشاورزی ارگانیک تنها بر تولید غذای سالم متمرکز نیست، بلکه شیوه‌ای از تولید است که به حفاظت از آب و خاک اهمیت ویژه می‌دهد.

 

غذا، حامل فرهنگ، هویت و آیین ایرانی

دکتر محمودی با اشاره به عمق مفهوم غذا در فرهنگ ایرانی، غذا را نه صرفاً یک کالا، بلکه بخشی از هویت و فرهنگ ایرانی دانست: «ما نوروز را با سفره هفت‌سین، چهارشنبه‌سوری را با آش و مهمان‌نوازی را با غذا می‌شناسیم. غذا پشتش حرمت است».

وی برگزاری نمایشگاه ارگانیک را یک «آیین» برشمرد و گفت: «انسان‌ها از لحاظ روان‌شناسی نیازمند آیین هستند... نمایشگاه ارگانیک نیز آیین است تا دور هم جمع شویم و ببینیم چگونه انتخاب می‌کنیم.» به باور او، این 8 روز صرفاً برای خرید محصول نیست، بلکه "یادگرفتن یک سبک زندگی" است.

 

قشر متوسط، مشتری اصلی محصولات ارگانیک در تهران

رئیس کمیسیون امنیت اجتماعی با ارائه نتایج مطالعاتی جدید در تهران، نکته‌ای متفاوت با آمار جهانی را مطرح کرد. در حالی که مطالعات جهانی نشان می‌دهند خریداران محصولات ارگانیک عمدتاً قشر مرفه هستند، وی اعلام کرد که: «در تهران علی‌رغم اینکه ما فکر می‌کردیم مثل دنیا باشد، بیشترین افراد که دارند محصول می‌خرند از قشر متوسط هستند، یعنی معلم‌ها خیلی شاخص هستند که خریدار ارگانیک هستند».

وی دلایل این امر را نه صرفاً قیمت، بلکه وجود بیماران سرطانی در خانواده، پیروی از رژیم‌های غذایی متخصصان، یا تمایل به تغییر رژیم غذایی به سمت گیاه‌خواری دانست.

 دکتر محمودی در پایان، ضمن تشکر از حمایت‌های اداره کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، که به اهمیت محیط زیست شهری واقف است، ابراز امیدواری کرد که این جشنواره به یادآوری حرمت غذا و ترویج "تعالی در انتخاب" کمک کند و راهکارهایی مانند ارائه بن‌کارت از سوی ارگان‌های مختلف، بتواند خرید محصولات ارگانیک را برای اقشار بیشتری تسهیل سازد.

 

آموزش و فرهنگ‌سازی عامل اصلی ترویج ارگانیک

همچنین در حاشیه نشست خبری چهاردهمین جشنواره ارگانیک، خانم مهندس کمیلی، نماینده شرکت صنایع غذایی گلستان عصاره (برند دلند)، بر اهمیت بالای آموزش و فرهنگ‌سازی در ترویج مصرف محصولات ارگانیک تأکید کرد و آن را حتی مهم‌تر از مسئله قیمت دانست.

کمیلی که سال‌ها سابقه فعالیت در مراکز آموزشی را دارد، اظهار داشت: «اگر مردم بدانند که استفاده نکردن از محصولات سلامت چه زیانی دارد، مطمئناً آموزش نقش زیادی خواهد داشت.»

وی با اشاره به لزوم نهادینه کردن این فرهنگ از سنین پایین، افزود: «ما باید از دبستان شروع کنیم و به بچه‌ها آموزش دهیم که بخشی از مبلغ را برای سلامت و محصول سالم بگذارند.» کمیلی همچنین از مراکز بهداشت و درمان خواست تا به جای تبلیغات حاشیه‌ای، بر حمایت از تولیدکنندگان ارگانیک تمرکز کنند.

وی اعتقاد دارد که با افزایش تقاضای مردمی برای محصولات ارگانیک، تعداد تولیدکنندگان نیز به طور خودکار افزایش خواهد یافت و این چرخه به نفع سلامت عمومی جامعه خواهد بود.

---

بیشتر بخوانید:انجمن ارگانیک ایران: موفقیت «چهاردهمین جشنواره ارگانیک» در گرو نقد سازنده، آموزش صادرات‌محور و اتحاد ۱۰ هزار نفری اعضاست

---