باز هم آلودگی هوا، باز هم قوانین بر زمین مانده
مرور وضعیت آلودگی شدید هوای تهران و کلان‌شهرها، از اجرای ناقص قانون هوای پاک، نقش خودروها و منابع ثابت در آلودگی، و ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل
موضوع آلودگی هوا دوباره، مانند سال‌های گذشته در ماه‌های اواخر پاییز و اوایل زمستان، به یکی از موضوع‌های مهم و مورد بحث رسانه‌ها و مقامات کشور تبدیل شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ صبح امروز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در نطق پیش از دستور صحن علنی از آلودگی شدید هوای کلان‌شهرها و از جمله تهران و عواملی که باعث این آلودگی شده و می‌شود ابراز نگرانی کرد و اظهار داشت که برای این مشکل باید تمهیدات بلندمدت و پایدار اندیشیده شود.
وی سپس به کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست مجلس شورای اسلامی مأموریت داد تا میزان پیشرفت اجرای قانون هوای پاک و عواملی که باعث ناکامی در اجرای کامل این قانون شده است را بررسی کرده و گزارش آن را به هیئت‌رئیسه تقدیم کند.
قابل تصور است که در پی این درخواست و مأموریت رئیس مجلس به کمیسیون مذکور، دوباره موضوع اجرای قانون هوای پاک در دستور کار نمایندگان قرار گیرد و حتی در این باره گزارش تحقیق و تفحص نیز تهیه و ارائه شود.
هم‌اکنون شاخص میزان آلایندگی در شهر تهران به بالاتر از ۱۷۰ رسیده که برای همه گروه‌های سنی و اجتماعی خطرناک محسوب می‌شود.
کارشناسان می‌گویند این میزان از آلودگی در روزهای گذشته به‌شدت افزایش پیدا کرده و گاهی به بالاتر از ۲۰۰ هم رسیده است. به‌طور غیررسمی گفته می‌شود طی یکی از روزهای گذشته، شاخص آلودگی در تهران آن‌قدر افزایش یافته بود که این شهر به آلوده‌ترین شهر دنیا تبدیل شده بود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عامل ۶۰ تا ۷۰ درصد آلودگی هوای تهران خودروها و موتورسیکلت‌ها هستند؛ در این میان موتورسیکلت‌ها و خودروهای دیزلی و باربری نقش بیشتری در آلوده کردن هوا داشته‌اند.
خودروهای دیزلی، مشخصاً کامیون‌هایی هستند که از ساعت ۱۰ شب تا ۶ بامداد در تهران تردد می‌کنند و نیز اتوبوس‌ها که بخش مهمی از آن‌ها مربوط به ناوگان شرکت واحد اتوبوسرانی تهران است.
۳۰ درصد آلودگی هوای تهران به منابع ثابت از جمله کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و خانه‌های مسکونی تعلق دارد. طبق قانون بهبود حمل‌ونقل عمومی در تهران قرار بود سهم حمل‌ونقل عمومی از جابه‌جایی مسافر در تهران به ۷۰ درصد برسد، اما اکنون این میزان تنها ۲۰ درصد است.
البته با افزودن خودروهای مسافربر شخصی و مسافربرهای اینترنتی ممکن است این رقم به حدود ۲۵ درصد برسد؛ اما حتی اگر ۲۵ درصد نیز محقق شده باشد، هنوز تا تحقق ۷۰ درصد هدف‌گذاری‌شده فاصله زیادی وجود دارد.
برخی کارشناسان معتقدند قانون هوای پاک بر اساس ظرفیت اسمی نوشته شده و واقع‌بینانه نیست. آنان می‌گویند خروج خودروهای فرسوده با توجه به توان اقتصادی شهروندان قابل تحقق نیست.
همچنین جایگزینی خودروهای برقی به‌جای خودروهای بنزینی و گازسوز هدف قابل دفاعی است، اما با توجه به امکانات و زیرساخت‌های کشور، اجرای آن در دسترس نیست.
از این‌رو برخی از مفاد قانون هوای پاک ـ که امروز رئیس مجلس دستور بررسی پیشرفت اجرای آن را صادر کرد ـ دارای بندهایی است که اجرای آن‌ها دست‌کم در چشم‌انداز قابل پیش‌بینی امکان‌پذیر نیست.
با این حال، اگر خودروهای فرسوده از رده خارج شوند، در معاینه فنی خودروهای در حال تردد سخت‌گیری لازم اعمال شود و به‌ویژه درخصوص موتورسیکلت‌های کاربراتوری و دوزمانه که آلایندگی بیشتری دارند قانون با جدیت اجرا شود، در سال آینده احتمال زیادی وجود دارد که وضعیت هوای تهران و کلان‌شهرهای مشابه به شرایط مطلوب‌تری برسد.
اما مشکل بزرگ اینجاست که به بهانه‌ها یا دلایل مختلف، مجموعه‌های مجری قانون یا توان اجرای آن را ندارند یا پیچیدگی‌ها و مشکلات پیش‌رو آن‌ها را از اجرای قانون منصرف می‌کند.
