سخنی با وزیر آینده کشاورزی

این چند روز که پیام های همکاران عزیزم و خاصه جوانانی که در سال های اخیر در وزارت جهاد کشاورزی استخدام شده اند را در فضای مجازی می خواندم خیلی ذهنم درگیر این مسئله شد که چگونه این انسان های شریف با این همه دغدغه ی ذهنی از سوابق و بیمه و حقوق و آینده ی مبهم خود آرامش فکری دارند تا دانسته ها و داشته های خود را بر کار و ماموریت خود در نظام اداری متمرکز و بلکه در سطح بالاتر در اجتماع ایفای نقش کنند؟!! همچنین به کل کارکنان و بازنشستگان این وزارتخانه عمیقاً اندیشیدم!!

به گذشته ها بازگشتم و به بررسی برخی از نظام های مدیریتی پرداختم و به بیرون از مرزها فکر کردم:

اولین چیزی که به ذهنم آمد نظام ارتش بود که سیستم امریکایی است در ارتش ارکان شامل ۴ رکن ۱ تا ۴ است در رکن ۱ به امور پرسنلی و رکن ۴ به پشتیبانی و ابزار می پردازد.

در مرحله ی بعد به نظام مدیریت شرکت نفتی فکر کردم که خودم هم در آن مناطق نفتی خوزستان شاهد بوده ام و سیستم انگلیسی است و امکانات منازل سازمانی بیمارستان خوابگاه مهمانسرا سینما و حتی شهرک های نفتی از آن جمله است.

در ادامه سیستم های نظام های بهره برداری کشاورزی و بزرگ مالکی است مانند کشت و صنعت ها و شرکت های سهامی و زراعی که امور رفاهی و مسکن را در نظر داشتند و نظام آن در ایران بیشتر امریکایی بوده است.

برگشتم به سیستم دیگر در ایران که نظام آموزشی ماست که بیشتر فرانسوی و امریکایی است و دست آخر نظام بانکی ما که آن هم تقریبا انگلیسی است که تسهیلاتی از جمله وام های بلند مدت مسکن و خریدکالا در آغوش خود دارد.

اما در درون سیستم های مدیریتی در ایران دو بحث کاملا مهم وجود دارد:

الف- نگاه غیریکسان به دستگاه های اداری و ذهنیت درآمدی و هزینه ای و دوم حاکمیتی و غیرحاکمیتی و فربه و نحیف دیدن آنان از نگاه قانونگذاران و مجریان

ب- تبعیض های فراوان درون سیستمی و اعمال سلیقه فردی و مداخلات در آن

در بخش هایی مانند کشاورزی تقریبا به جرأت می توانم بگویم که در تمام ادوار تاریخی دیدگاه قیم مآبانه و یتیم محورانه از دهه ۳۰ به این طرف حاکم بوده و هست و متاسفانه حتی بهترین وزرای کشاورزی هم به چشم کالا به کارکنان خود نگریسته اند و علی رغم آن که برخی از آنان نگاه دلسوزانه ای به همکاران خودشان داشته اند باز هم از سر دلسوزی و نه از سر پذیرش یک حق عادی و مطالبه واقعی از همکاران خودشان آن چنان که باید نزد حکومت مطالبه نکرده اند.

من این مسئله را ریشه یابی کرده ام و در عجبم که این حقوق واقعی افراد و خانواده هایشان آنچنان نادیده گرفته می شود که خود افراد بخش بزرگی از قوای روحی و ذهنیشان ناخواسته درگیر می شود و وقت بسیار ارزشمندشان به جای این که صرف تعالی سازمانی شود ناخواسته درگیر معاش می شود و این مسئله قطعا از کارآیی آنان خواهد کاست و سیستم بالادست مدیریتی به جای فکر کردن در چاره اندیشی مسئلله متاسفانه گاه به مقابله با آن پرداخته و در پی مقصر در بین مطالبه گران می گردد!!!!

من این اشکال اساسی را در آن نگاه غیرسیستماتیک مدیریتی دیدم که چنانچه انسان محوری در توسعه به یک مانیفست فکری مبدل شود آرامش و امنیت به جامعه مضطرب و معترض برمی گردد و فرد به وجود خود در یک سازمان افتخار می کند و تلاش مضاعفی برای موفقیت آن سازمان نهادینه می نماید اما در کمال تاسف من با فعالیت بیش از سه دهه این را نمی بینم و این گسست سازمانی را نتیجه عدم درک صحیح و تعریف نامناسب مقامات بالادست وزارتی و حکومتی می پندارم.

من نگاه خود را از همکارانم برگرفته و به دو تن از مسئولان دولت بعدی رو می کنم و اولین آن ها وزیر جهاد کشاورزی است تا بداند که چه مسئولیت بزرگی را پذیرفته و قدری تنش بلرزد اگر این کاره نیست این مسئولیت را نپذیرند و دیگری رییس سازمان برنامه و بودجه که تصور نکند به کارکنان این وزارتخانه بزرگ و حیاتی در کشور اعانه می دهد و از آنان مصرانه می خواهم دست از نگاه حاکمانه مطلق خود از این بخش برداشته و در مرحله اول خود را بدهکار این بخش بدانند و در مرحله بعدی فکری اساسی برای توفیق این بخش از طریق رفع حوائج اولیه این انسان های ارزشمند نمایند.

شک ندارم استمرار هر گونه بی توجهی به این جمعیت فاخر که از طبقات دانش محور و فهیم جامعه هستند به طور مستقیم در کارآیی دولت موثر بوده و دود هر گونه سهل انگاری به چشم مُلک و ملت می رود گوی آن که این رزمندگان جبهه تولید هرگز و هرگز از کوشش و زحمت خود در میدان عمل نکاسته و نخواهند کاست بلکه با حمایت و پشتیبانی از آنان می توان انرژی فراوانشان را به عرصه کار و تولید برد و جامعه را از این دستاورد مهم کاملا بهره مند ساخت.

وزیر بعدی حتما بایستی یک تیم قوی در وزارتخانه را مامور حل مشکلات پرسنل نموده و با توجه کافی به خواسته های آنان و خانواده هایشان زمینه آزادسازی انرژی ها را در اکوسیستم کار هر چه بیشتر فراهم کند آقای وزیر بعدی هر که هستی اگر این مسئله رافراموش کنید هرگز موفق نخواهید شد این پیام مرا به خاطر بسپار و آقای رییس بعدی سازمان برنامه و بودجه هر یک ریالی که به این بخش اختصاص دهید یک دلار از واردات محصولات کشور کم کرده اید پس اگر نگاه مغازه داری و صندوق محوری هم دارید این به نفع شماست.

در این مدت هرگز از این نگاه مطالبه گرانه خود دست برنخواهم داشت تا از این طریق به شما و مملکتم خدمتی کرده باشم.

دکتر سید یعقوب موسوی