کاهش ۳۰ درصدی تولید و قیمتگذاری دولتی، خرما را گران کرد
کمبود محصول،افزایش رسمی قیمتها والبته نقش دلالها بازار خرما را امسال دچار جهش کمسابقه کرده است
در سال جاری تولید خرما ۳۰٪ کاهش یافته که این عامل اولین شوک به بازار بود.
اخبار سبز کشاورزی؛کاهش تولید در جنوب کشور که مهمترین منطقه خرمای ایران است عملاً عرضه را کم کرده و همین مسئله نخستین عامل گرانی بوده است. وقتی عرضه نسبت به سال قبل ۳۰٪ کمتر میشود، قیمت بهطور طبیعی بالا میرود، حتی اگر هیچ عامل دیگری وجود نداشته باشد.
دلایل کاهش تولید چیست؟
• گرمازدگی و خشکسالی شدید در تابستان
• کمبود آب برای نخلستانها
• آفتها و مشکلات کشاورز
• کاهش رسیدگی و هزینه نکردن به دلیل افزایش هزینههای تولید
اینها معمولاً سالانه بخشی از تولید را تحت تأثیر قرار میدهند اما امسال اثر آنها شدیدتر بوده است
سیاستهای قیمتگذاریِ وزارت جهاد؛ افزایش رسمی قیمت!
بر اساس خبر، وزارت جهاد کشاورزی در برخی استانها قیمت خرما را ۶۰٪ بالا برده است. این یعنی دولت خود، با هدف حمایت از کشاورز یا تنظیم بازار تولیدکننده، قیمت پایه را بالا گذاشته و همین باعث شده قیمت مصرفکننده نیز بهشدت افزایش یابد.
پیامد چنین تصمیمی:
1.کشاورز منتفع میشود، چون قیمت خرید تضمینی یا پایه بالا میرود.
2.مصرفکننده آسیب میبیند و قیمتها جهشی افزایش پیدا میکند.
3.دست دلالها برای معامله با قیمتهای بیشتر باز میشود.
4.بازار از حالت رقابتی خارج میشود و به سمت قیمتگذاری دستوریِ بالا میرود.
این سیاست برخلاف انتظار، بهجای کنترل قیمت، خودش تورمزا شده است.
نقش دلالها چیست ؟خرید زودهنگام و کمبود مصنوعی
طبق گفته نایبرئیس انجمن خرما:«کشاورزان ترجیح میدهند کل خرمایشان را ابتدای فصل به دلالها بفروشند.»
این یعنی:
1.کشاورز نقدینگی فوری میخواهد.
2.دلالها محصول را عمده و یکجا با قیمت پایینتر میخرند.
3.بعد از انبار کردن محصول، با کمبود مصنوعی در بازار، قیمت را بالا میبرند.
4.حتی اگر تولید کم نشده باشد، این رفتار تجاری باعث جهش قیمت میشود.
این ساختار بازار ناسالم را نشان میدهد که در آن:
• کشاورز ضعیف است،
• دلال قدرت دارد
• نظارت بر بازار کم است.
می توان نتیجه گرفت سه عامل اصلی گرانی خرما در سال جاری :
الف) کاهش واقعی عرضه (کاهش تولید ۳۰٪): این مسئله قیمت را پایهای بالا میبرد.
ب) تصمیم دولت برای افزایش قیمت پایه تا ۶۰٪: این تصمیم مثل بنزین روی آتش عمل کرده و قیمتها را جهشی کرده است.
ج) خرید زودهنگام و انبار کردن توسط دلالها : بازار را از تعادل خارج کرده و به افزایش مصنوعی قیمت دامن زده است.
گرانی خرما امسال فقط ناشی از “کمبود تولید” نیست.ترکیبی از سیاست غلط، ساختار معیوب بازار، و رفتار سوداگرانه دلالها باعث شده خرما—که یکی از محصولات پایه سبد غذایی مردم است—گرانی کمسابقه را تجربه کند
