میگو در ایران؛ افزایش تولید و نقش آن در تغذیه و توسعه صنعت آبزیپروری
نگاهی نو به نقش میگو در سفره ایرانی و توسعه پایدار صنعت پرورش آبزیان
افزایش ۳۷ درصدی تولید میگو و عبور از ۵۰ هزار تن، فرصتی تازه برای تقویت امنیت غذایی، بهبود تغذیه خانوار و توسعه پایدار صنعت آبزیپروری فراهم کرده است.
افزایش ۳۷ درصدی تولید میگو و دستیابی به بیش از ۵۰ هزار تن در سال جاری، بار دیگر توجهها را به اهمیت این محصول ارزشمند در تغذیه خانوار و توسعه صنعت آبزیپروری کشور جلب کرده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ میگو اکنون نهتنها منبعی غنی برای تأمین پروتئین و مواد مغذی، بلکه محرکی مهم برای رونق اقتصادی و اشتغال در مناطق ساحلی بهشمار میرود.
این تحول چشمگیر، حاصل همکاری هوشمندانه تولیدکنندگان با سازمان شیلات ایران بوده است؛ هرچند صنعت میگو همچنان با چالشهایی ساختاری چون ریسک بیماریها و نوسانات بازار مواجه است که توجه بیشتر و برنامهریزی دقیقتری را میطلبد.
بیشتر بخوانید:برای نخستین بار در کشور؛ نسل ششم پرورشی ماهی آزاد دریای کاسپین وارد قفسهای پرورش ماهی شد
جهش تولید میگو؛ آمارهایی که پیام دارند
بر اساس اعلام دفتر میگو و آبزیان آب شور سازمان شیلات ایران، میزان تولید میگو در سال جاری به بیش از ۵۰ هزار تن رسیده است؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳ رشد ۳۷ درصدی را نشان میدهد.
این افزایش در حالی محقق شده که سطح زیر کشت مزارع پرورش میگو به ۱۷ هزار و ۸۹۰ هکتار رسیده و تاکنون از بیش از ۱۳ هزار و ۶۳۸ هکتار آن برداشت انجام شده است.
استان بوشهر با برداشت حدود ۲۸ هزار و ۱۷۰ تن، همچنان قطب اول صنعت میگوی ایران است و با ثبت ۷۱ درصد رشد تولید نسبت به سال گذشته، نقش پیشران این صنعت را ایفا میکند.
پس از آن، استان هرمزگان با بیش از ۱۰ هزار تن، سیستان و بلوچستان با ۴ هزار و ۸۳۴ تن و استانهای گلستان و خوزستان در رتبههای بعدی قرار دارند. این پراکنش جغرافیایی تولید نشان میدهد که صنعت میگو به یکی از مهمترین محورهای توسعه اقتصادی در سواحل جنوبی و شمالی کشور تبدیل شده است.
نقش میگو در سفره مردم؛ ظرفیتی که هنوز کامل دیده نشده
با وجود افزایش تولید، جایگاه میگو در سبد غذایی خانوار ایرانی همچنان متناسب با ظرفیتهای آن نیست. میگو، یکی از غنیترین منابع پروتئین با کیفیت بالا، اسیدهای چرب امگا ۳، ید، سلنیوم و روی است؛ ترکیبی که آن را به غذایی مفید برای کودکان در حال رشد، سالمندان، بیماران قلبی و افراد دارای رژیم غذایی سالم تبدیل میکند.
در شرایطی که سیاستهای کلان کشور بر بهبود الگوی مصرف و ارتقای امنیت غذایی تأکید دارد، توسعه مصرف داخلی میگو میتواند مکملی هوشمندانه برای پروتئینهای متداولتر باشد؛ بهویژه آن که میگو در مقایسه با دام سنگین، به آب و نهاده کمتری نیاز دارد.
با این حال، ضعف در فرهنگسازی مصرف، قیمتگذاری ناپایدار و محدود بودن محصولات فرآوریشده، باعث شده است تا سهم میگو در سفره خانوار همچنان محدود بماند.
سازمان شیلات ایران؛ از مدیریت تولید تا تنظیمگری توسعه
افزایش تولید میگو صرفاً نتیجه تلاش پرورشدهندگان نیست. سازمان شیلات ایران در سالهای اخیر کوشیده است با بازطراحی سیاستهای فنی، بهداشتی و توسعهای، مسیر تولید پایدار را هموارتر کند.
ساماندهی مراکز تکثیر، کنترل بهداشت و بیماریها، بهبود مدیریت مزارع، توسعه زیرساختها و هدایت سرمایهگذاری به استانهای مستعد، بخشی از اقداماتی است که به ثبات نسبی این صنعت کمک کرده است.
در عین حال، رویکرد سازمان شیلات مبتنی بر همراهی با تولیدکنندگان بوده است؛ نه صرفاً نقش نظارتی. افزایش بهرهوری در واحد سطح، کاهش تلفات و گسترش سطح زیر کشت در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان، نشانهای از این همکاری دوطرفه است. رشد ۶۱ درصدی تولید در این استان، آن هم در شرایط اقلیمی خاص، بدون پشتیبانی فنی و سیاستگذاری هدفمند قابل تحقق نبود.
چالشهای صنعت میگو؛ واقعیتهایی که باید دیده شوند
با وجود جهش تولید، صنعت میگو همچنان با چالشهایی ساختاری روبهرو است. ریسک بیماریها، نوسانات هزینه نهادهها، محدودیتهای بیمهای، زیرساختهای ناکافی فرآوری و وابستگی بالا به بازارهای صادراتی، از جمله مسائلی است که تولیدکنندگان با آن دستوپنجه نرم میکنند. هرگونه اختلال در صادرات، میتواند تعادل بازار را بههم بزند و فشار آن مستقیماً بر تولیدکننده وارد شود.
چالش دیگر، گسست میان تولید و مصرف داخلی است. تا زمانی که میگو در ذهن جامعه بهعنوان کالایی لوکس باقی بماند، صنعت از یک پشتوانه تقاضای پایدار داخلی محروم خواهد بود. این موضوع، ضرورت بازنگری در سیاستهای ترویجی، برندسازی ملی و توسعه محصولات متناسب با ذائقه خانوار را دوچندان میکند.
میگو، امنیت غذایی و آیندهای که میتوان ساخت
امروز میگو دیگر صرفاً یک محصول صادراتی نیست؛ بلکه بخشی از پازل امنیت غذایی، سلامت جامعه و توسعه پایدار سواحل محسوب میشود. افزایش تولید به بالای ۵۰ هزار تن، اگر با سیاستهای مکمل در حوزه مصرف داخلی، فرآوری و زنجیره ارزش همراه شود، میتواند جایگاه صنعت میگوی ایران را یک پله بالاتر ببرد.
در این مسیر، نقش سازمان شیلات ایران بهعنوان نهاد سیاستگذار و تسهیلگر، تعیینکننده است. همافزایی میان دولت و بخش خصوصی، واقعگرایی در مواجهه با چالشها و حرکت همزمان بهسوی تولید پایدار و مصرف آگاهانه، میتواند صنعت میگو را از یک «مزیت منطقهای» به یک «دارایی ملی» تبدیل کند.
جمعبندی
ثبت رکورد جدید تولید میگو، نشانهای امیدبخش برای صنعت آبزیپروری کشور است. اما تداوم این مسیر، نیازمند نگاهی فراتر از آمار تولید است؛ نگاهی که میگو را همزمان در مزرعه، بازار و سفره مردم ببیند.
سازمان شیلات ایران و تولیدکنندگان، گامهای مهمی در این مسیر برداشتهاند و اکنون زمان آن است که با تقویت زنجیره ارزش، این دستاوردها به ثمر اجتماعی و اقتصادی پایدار تبدیل شود.
