اصلاح ساختار «تات»؛ آغاز نوسازی واقعی یا تکرار وعده های اداری؟

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) به‌عنوان بازوی علمی و دانشی وزارت جهاد کشاورزی، سال‌هاست با انتقادهایی جدی درباره ناکارآمدی، موازی‌کاری و فاصله از نیازهای واقعی بخش کشاورزی مواجه است. بررسی و تأیید روند اصلاح ساختار این سازمان، در نگاه نخست اقدامی مثبت و ضروری به نظر می‌رسد؛ اقدامی که اگر زودتر انجام می‌شد، شاید بخشی از بحران‌های امروز کشاورزی کشور قابل مدیریت‌تر بود.

اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایرنا؛رضایت رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور از روند «اصولی و قانونمند» اصلاحات، نشانه هماهنگی نهادی و عبور از موانع بروکراتیک است. اما تجربه اصلاحات اداری در ایران نشان داده که تأیید فرآیند، الزاماً به معنای تحقق نتایج ملموس نیست. آنچه کمتر درباره‌اش صحبت می‌شود، خروجی این اصلاحات و اثر آن بر مزرعه، تولیدکننده و امنیت غذایی کشور است.

برنامه هفتم؛ فرصتی که نباید تکرار شود

اتصال اصلاح ساختار تات به اهداف قانون برنامه هفتم توسعه، از نظر حقوقی اقدامی هوشمندانه است. با این حال، برنامه‌های توسعه‌ای پیشین نیز مملو از اهداف بلندپروازانه‌ای بودند که در عمل یا اجرا نشدند یا در چرخه گزارش‌نویسی اداری دفن شدند. اگر اصلاح ساختار تات قرار است صرفاً برای تطبیق اسناد بالادستی باشد، نتیجه‌ای جز افزایش حجم کاغذبازی نخواهد داشت.

معماری جدید؛ سؤال اصلی همچنان پابرجاست

تصویب معماری جدید سازمان در هیأت امنا گامی مهم محسوب می‌شود، اما سؤال اساسی اینجاست: آیا این معماری جدید منجر به کاهش موازی‌کاری، چابک‌سازی تصمیم‌گیری و تقویت ارتباط پژوهش با میدان عمل می‌شود؟ یا صرفاً نموداری جدید برای همان ساختار قدیمی است؟ بدون انتشار عمومی جزئیات اصلاحات، ارزیابی مستقل این تغییرات ممکن نیست.

حلقه مفقوده: پاسخ‌گویی و سنجش عملکرد

آنچه در خبر رسمی غایب است، سازوکار پاسخ‌گویی مدیران و شاخص‌های سنجش موفقیت اصلاحات است. اگر قرار است ساختار جدید کارآمدتر باشد، باید شاخص‌های مشخصی مانند افزایش بهره‌وری پژوهش‌ها، کاربردی‌شدن نتایج تحقیقات و بهبود ارتباط با کشاورزان تعریف و به‌طور دوره‌ای گزارش شود.

جمع‌بندی؛ اصلاح واقعی یا امید کوتاه‌مدت؟

ارسال گزارش نهایی اصلاح ساختار تات به شورای عالی اداری، فرصتی مهم برای بازتعریف نقش این سازمان در آینده کشاورزی کشور است. اما موفقیت این اصلاحات نه در جلسات رسمی، بلکه در توان حل مسائل واقعی کشاورزی سنجیده خواهد شد. در غیر این صورت، «اصلاح ساختار» تنها به واژه‌ای پرکاربرد در ادبیات اداری تبدیل می‌شود؛ بی‌آنکه تغییری در میدان عمل ایجاد کند.