بودجه ۱۴۰۵ علیه تولید؟ زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی
بودجه ۱۴۰۵ به جای حمایت از تولید، واردات را تقویت کرده است؛ رویکردی که کارشناسان آن را تهدیدی جدی برای امنیت غذایی کشور میدانند.
در حالی که دولت از «اولویت امنیت غذایی» سخن میگوید، بررسی جزئیات بودجه ۱۴۰۵ نشان میدهد ریلگذاری منابع مالی نه به سود تولید داخل، بلکه به نفع واردات طراحی شده است؛ رویکردی که کارشناسان آن را تهدیدی مستقیم برای امنیت غذایی در بودجه ۱۴۰۵ میدانند.
انتقاد کمیسیون کشاورزی از ریلگذاری بودجه ۱۴۰۵
اخبار سبز کشاورزی؛ در جلسه روز یکشنبه ۷ دیماه کمیسیون کشاورزی مجلس، هنگام بررسی شاخصهای بودجه، نگرانیهای جدی درباره انحراف بودجه ۱۴۰۵ از اسناد بالادستی و اهداف برنامه هفتم توسعه مطرح شد.
اعضای کمیسیون تأکید کردند: نمیتوان شعار حمایت از امنیت غذایی داد، اما در عمل، منابع ارزی و بودجهای را به سمت حمایت از کشاورز خارجی سوق داد.
دوگانگی ارزی؛ پول برای واردات هست، برای تولید نه
یکی از مهمترین انتقادات مطرحشده، رفتار دوگانه سازمان برنامه و بودجه در تخصیص ارز است.
وقتی صحبت از واردات گندم، برنج یا نهادههای دامی میشود، ارز بهراحتی تأمین میگردد؛ اما هنگام درخواست همان منابع برای تقویت تولید داخل و افزایش بهرهوری کشاورزی، پاسخ همیشگی «نبود منابع» است.
این در حالی است که منطق اقتصادی حکم میکند در شرایط محدودیت ارزی، سرمایهگذاری در تولید داخلی بهمنظور کاهش وابستگی به واردات، در اولویت قرار گیرد؛ نه اینکه تولیدکننده داخلی قربانی سیاستهای کوتاهمدت شود.
انحراف آشکار بودجه ۱۴۰۵ از برنامه هفتم توسعه
بررسی تطبیقی بودجه ۱۴۰۵ با شاخصهای برنامه هفتم توسعه نشان میدهد هیچ همخوانی معناداری میان این دو وجود ندارد.
- عملکرد گذشته: تحقق اهداف برنامه هفتم در سال نخست، تنها حدود ۲۶ تا ۲۷ درصد بوده است.
- چشمانداز آینده: با ساختار فعلی بودجه، این رقم در سال آینده ممکن است به ۱۲ یا ۱۳ درصد کاهش یابد.
کارشناسان معتقدند تأکید لفظی بر پایبندی به برنامه هفتم، بدون بازتاب عملی در بودجه، چیزی جز شعار نیست و مستقیماً امنیت غذایی در بودجه ۱۴۰۵ را تضعیف میکند.
بحران آبخیزداری؛ زیرساختی که بودجه آن جدی گرفته نشد
طبق برنامه هفتم توسعه، باید ۲۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری تا پایان برنامه انجام شود.
اما در آستانه ورود به سال سوم، کمتر از یک میلیون هکتار تحقق یافته؛ در حالی که عدد واقعی مورد انتظار، بیش از ۱۲ میلیون هکتار بوده است.
- بودجه مصوب آبخیزداری در سال گذشته: ۳۵ همت
- میزان تخصیص واقعی: بسیار پایین و غیرقابل قبول
- اصلاح و لایروبی قنوات: از ۴ همت مصوب، فقط ۱ همت تخصیص یافت
به اعتقاد کارشناسان، با ارقام محدود و تخصیصهای ناقص، بحران آب کشاورزی و بهتبع آن، تهدید امنیت غذایی حل نخواهد شد.
کسری پنهان در خرید تضمینی گندم
موضوع خرید تضمینی گندم یکی دیگر از نقاط بحرانی بودجه ۱۴۰۵ است.
- بودجه سال گذشته: ۲۵۰ همت
- رقم پیشنهادی امسال: کمتر از ۳۰۰ همت
- نیاز واقعی: حدود ۳۴۰ همت برای خرید ۱۲ میلیون تن گندم
این یعنی بودجه از ابتدا با کسری حداقل ۴۵ همتی بسته شده؛ کسریای که مستقیماً تولید گندم داخلی و امنیت غذایی در بودجه ۱۴۰۵ را به خطر میاندازد.
بوروکراسی بازدارنده در طرح جهش دیمزارها
طرح جهش دیمزارها که میتواند وابستگی کشور به واردات را بهطور محسوسی کاهش دهد (از جمله تولید حدود ۶۰۰ هزار تن دانههای روغنی)، با موانع غیرمنطقی اداری مواجه شده است.
در مواردی، برای اراضی دیم که متکی به بارش باران هستند، درخواست مجوز تخصیص آب مطرح شده؛ تصمیماتی که از نگاه کارشناسان، مصداق کارشناسی غلط و ضدتولید است.
امنیت غذایی با واردات پایدار نمیشود
اگر در بودجه ۱۴۰۵ برای واردات منابع وجود دارد، اما برای اصلاحات ساختاری، آبخیزداری، آبیاری نوین و حمایت از تولیدکننده داخلی اعتباری دیده نمیشود، باید گفت امنیت غذایی در بودجه ۱۴۰۵ جدی گرفته نشده است.
کارشناسان و اعضای کمیسیون کشاورزی تأکید دارند: کلیات بودجه نباید تصویب شود، مگر آنکه مسیر تخصیص منابع بهطور شفاف به نفع کشاورز و تولید داخل اصلاح گردد.
