گردشگری روستایی، حلقه مفقوده صنعت گردشگری

صنعت گردشگری امروزه به‌عنوان یکی از صنایع درآمدزا و کارآمد در بسیاری از کشورهای دنیا مطرح وکشورهای مختلف جهان بنا بر توانایی‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی تلاش می‌کنند تا با جذب در ایجاد اشتغال در بخش‌های تولیدی-تفریحی، در ارزآوری کشور خود سهم قابل توجهی داشته باشند. به طوری که آمارهای بین‌المللی سهم مستقیم سفر و گردشگری از رشد تولید ناخالص داخلی جهان در سال 2018 با 3/9 درصد رتبه دوم را بعد از تولیدات کارخانه‌ای به خود اختصاص داده است.

کشور ما با داشتن پیشینه تاریخی چندهزار ساله و از طرفی جذابیت‌های طبیعی در جای‌جای این پهنه جغرافیایی، پتانسیل‌های مناسبی را برای جذب گردشگر از سالیان قبل تا به حال داشته‌ است.

با وجود مشکلاتی که در بر سر راه آن قد علم کرده، هنوز هم افراد زیادی از کشورهای دیگر علاقه‌مند به ایران هستند و کماکان صنعت گردشگری در کشور تداوم داشته است. البته مشکلات گردشگری در ایران مبحث بسیار وسیع و طولانی است که نیاز به واکاوی مفصلی دارد، اما در این مجال می‌توان به اختصار و تیتروار به مهم‌ترین آن اشاره کرد:

1- محدودیت ورود گردشگران به لحاظ مسائلی همچون موانع مذهبی و فرهنگی مانند حجاب و …

2- برخی رفتارهای نامناسب در گذشته با افراد گردشگر

3- مشکلات سیاسی با دیگر کشورها و مسائل تحریم‌ها که سال‌ها گریبان‌گیر کشور بوده است.

4- نداشتن برنامه‌ریزی برای رقابت با کشورهای منطقه از نظر جذب توریست مانند ترکیه، امارات و کشورهای دیگر

5- کمبود امکانات رفاهی کشور ازقبیل؛ هتل‌های استاندارد، رستوران‌های بین‌المللی، حمل و نقل و …

6- اختلاف فرهنگی برخی از استان‌ها و مناطق توریست‌پذیر با گردشگران خارجی

معجزه اگروتوریسم

اما بحث اصلی این مطلب تحت عنوان گردشگری روستایی- کشاورزی است که سال‌ها است دغدغه سیاست‌گذاران در بخش روستایی است، چرا که در روستا چرخه تولید اعم‌از کشاورزی یا دامداری یا مرغداری انجام می‌پذیرد و می‌توان با راهکارهای صحیح و برنامه‌ریزی شده تورهای گردشگری را برای بازدید از روستاهای کشور راه‌اندازی کرد. حتی با عنوان کردن روستاهای نمونه کشور با همکاری سازمان تعاون روستایی و ایجاد بازارهایی به منظور ارائه محصولات صنایع‌دستی آنان و ترغیب مردم به خرید می‌توان در برای درآمدزایی روستائیان گام‌هایی برداشت.

تورهای گردشگری روستایی مردم را با پتانسیل‌های مختلف کشاورزی، دامپروری یا مرغداری آشنا کرده و بیش از پیش آحاد جامعه را با فرهنگ، زندگی در روستا، اشتغال و دیگر موارد آشنا می‌کند که البته این موضوع همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را نیز طلب می‌کند.

بنابراین همتی مضاعف و ملی می‌طلبد تا در یک نگاه ملی، روستاها که وظیفه عمده تولید در کشور را به‌عهده دارند تقویت شده و موجب دلگرمی و تشویق آنان در راستای تولید بیشتر و برای به نمایش گذاشتن محصولات آنها اقدام شود.

همچنین، در این تورهای گردشگری می‌توان از عشایر هر منطقه در فصل کوچ آنها نیز بازدید تا از توانایی‌های عشایر که سهم بسزایی در تولید انواع فرآورده‌های دامی و صنایع‌دستی دارند، آشنا شده و با سبک زندگی آنان بیشتر آشنا شد.

روستاگردی و کارآفرینی در روستا

در این فرصت از دیدگاه یکی از بانوان کارآفرین و مدیر بخش زنان روستایی، خانم طیبه رحمانی که سال‌ها در کارآفرینی، اشتغال و دغدغه اشتغال برای زنان روستایی تلاش کرده آگاه می‌شویم:

وی معتقد است شناخت روستاها از راه گردشگری امکان‌پذیر است و به سبب این‌که هر روستایی شرایط زیست‌محیطی خاص خود را دارد و تولیدات ویژه خود را به عمل می‌آورد، می‌توان با تولیدات روستایی بانوان و مردان روستا آشنا شد.

وی اظهار کرد: قبلا رسانه‌ای وجود نداشت تا فعالیت‌های روستاها را منعکس کند، اما امروزه این مسئله می‌تواند با پوشش خبری مناسب، فعالیت روستاها(زنان، اشتغال، تولیدات و مشکلات) را منعکس نماید.
این فعال حوزه اقتصاد روستا بیان کرد: وقتی افراد از بیرون به روستاها می‌آیند انگیزه‌ای برای کارآفرینان در این مناطق ایجاد و از طرف دیگر موجب می‌شود که تولیدات روستاها به دیگر مناطق کشور گسترش و حتی به خارج از کشور نیز برود.

یکی دیگر از تاثیرات تورهای گردشگری روستایی انعکاس آن در اخبار به مسئولان کشور است تا آنها بیشتر به فکر حمایت و کمک به تولیدات روستاها باشند.

رحمانی با اشاره به تجربه‌های شخصی خود ازجمله بازدید یکی از مسئولان استانی از فروشگاه محصولات روستایی که منجر به ساخت یک فیلم مستند در همین زمینه شده و در یکی از شبکه‌های استانی (شبکه‌های استان کرمان) پخش گردیده، گفت: این حرکت موجب استقبال مردم از محصولات روستای محل شده است.

در پایان یادآور می‌شود که بحث اکوتوریسم به‌عنوان یک صنعت قدرتمند می‌تواند بازوی قوی و از نظر ارزآوری برای کشور، بعد از تولید و صادرات نفت باشد.

هم‌پوشانی اکوتوریسم و اگروتوریسم

کشورهایی مانند ترکیه، امارات متحد عربی یا دیگر کشورهای منطقه سال‌ها است در این راستا گام برداشته‌اند.

اکوتوریسم روستایی می‌تواند به منزله داروی تقویتی برای کشاورزی و یا بحث صنعت دام و طیور کشور باشد به شرط آن که عزم نهادها و سازمان‌ها در دولت آینده یکی از محورهای اصلی فعالیت آن باشد.

امیرهوشنگ عسگرسمنانی