کسی که تخصص ندارد و منصبی را می‌پذیرد قطعاً بی تقواست

مزرعه سبز: به تکرار شنیده ایم که از دکتر شهید مصطفی چمران پرسیدند: تعهد بهتر است یا تخصص؟ و ایشان گفت:” تقوا از تخصص، لازم‌تر است آن را مي‎پذيرم اما مي‎ گويم کسی که تخصص ندارد و منصبی را می‌پذیرد، قطعا” بی‌تقواست.”

متأسفانه آنچه امروز کشور ما در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … به آن مبتلا شده، نتیجه تقابلِ همین دو واژه ی به ظاهر ساده است.

کسی که تخصص در امری ندارد نمی‌تواند عدم علم و دانش مربوطه را برای مدت طولانی، پنهان نگه دارد؛ چرا که دیر یا زود در کردار، گفتار و عملکردش مشخص می‌شود که در آن زمینه، متخصص نیست، اما متأسفانه نداشتن تعهد و تقوا چیزی نیست که به راحتی و به زودی بر ملا شود؛ زیرا ظاهرسازی و ریاکاری باعث می‌شود فرد به راحتی در گفتار و رفتار خود به دروغ به آنچه ندارد و نیست، تظاهر کند و چون تعهد و تقوا قابل مشاهده نیست برهمین اساسِ ظاهر فرد، قضاوت می‌شود! مگر آن‌که زمانی‌که به خلوت می‌روند و لباس ریا و فریب را از تن خارج کرده و به صورت اتفاقی دستشان رو خواهد شد.

بدون تردید تخصص، ملاک انتخاب و تعهد و امانت‌داری، شرط آن است. انسان متعهد هرگز کاری که علم و تخصص آن را نداشته باشد، نمی‌پذیرد.

تعهد، یک فضیلت درونی است؛ در حالی‌که تخصص، یک مهارت بیرونی. زمانی‌که افرادِ مسئول و صاحبان مناصب را نه بر اساس تخصص بلکه بر مبنای تعهد که نادیدنی بوده و صرفا” بر اساس ظاهر قضاوت می‌شود، انتخاب می‌کنیم، به زودی نداشتن مهارت و تخصص آن مسئول، در عملکرد و ضرر و زیان‌هایی که به سیستم و کشور وارد می‌سازد، مشخص و معلوم می‌شود؛ حال آن‌که به دلیل ظاهر مقدس مآب و متدین، امکان انتقاد و اعتراض سلب شده است و در نتیجه تمام ناکارآمدی ها به پای دین نوشته خواهد شد.

یک فرد متعهد اما بی‌تخصص در بهترین حالت، نقش دوست نادانی را دارد که بدترین و بیشترین آسیب‌ها را سبب می‌شود. او به واسطه جهل و غیر متخصص بودن ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری را باعث شود.

متأسفانه اتفاق بدتری که امروز با آن مواجه هستیم، اشتباه گرفتن تخصص و تجربه با مدرک است! صحبت از مدرک گرایی، مضرات آن و تخلف‌های بسیار در اخذ مدارک تحصیلی اعم از واقعی یا جعلی، مقوله تازه‌ای نیست و شوربختانه امروز همه با تمام موارد گفته شده آشنا هستند، اما آنچه اهمیت پیدا می‌کند آن است که شاهد حضور طیف وسیعی از افراد با ظاهر متدین و شعارهای متعهدانه در مناصب مدیریتی و تخصصی هستیم که مدارک تخصصی هم در دست دارند و بدون داشتن ذره ای دانش، تجربه، علم، اندیشه و تخصص و بدون بهره‌مندی از تعهد و تقوا در جایگاه‌های تصمیم‌گیری جای گرفته و با وجود آگاهی از عدم شایستگی، بی‌کفایتی و ناتوانی خود به هر قیمتی درصدد حفظ موقعیت و قدرت هستند و این اتفاق، نتیجه‌ای جز از دست رفتن منابع و سرمایه‌های مادی و معنوی سازمان‌ها و در کلانِ موضوع، کشور ندارد.

در همین راستا می‌توان با قاطعیت گفت اگر چنین فرد نالایقی از جانب مافوق و مدیر بالاتر حمایت شود، خود نشان از بی‌تقوایی سلسله مراتبی دارد… .

به نظر می‌رسد جدایی و تقابل این دو واژه، نه تنها ما را به نتیجه مطلوب رهنمون نشده، بلکه در بن بست‌های سختی، گرفتار آورده و بهتر آن است که با تمسک به راهنمایی‌های دین و ائمه، شایسته سالاری و تخصص و تجربه را ملاک انتخاب مدیران و مسئولان قرار داده و برای اطمینان از حرکت در مسیر صحیح، مطابق با آرمان‌های کشور، تقوا و تعهد واقعی و نه ظاهری، شرط لازم قرار دهیم.

مهندس رزی محمودی ـ  مدیرمسئول و سردبیر دوماهنامه تغذیه دام، طیور و آبزیان