ساخت راهآهن آستارا تا جنوب توجیه اقتصادی ندارد
چند روز پیش رسانه‌های روسیه مدعی شدند دولت روسیه قصد دارد خط ریلی با استاندارد این کشور از آستارا تا جنوب ایران احداث کند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی ؛ وب‌سایت خبری «تین‌نیوز»، در این مورد نوشت: «این اقدام بدان معنی است که عرض خط آهن ایران که ۱۴۳۵ میلی‌متر است، هم اندازه عرض خط آهن روسیه که ۱۵۲۰ میلی‌متر خواهد شد. این، درحالی‌است که عرض خط آهن ایران مطابق استاندارد بین‌‌المللی است. انتشار این خبر از سوی رسانه‌های روسی موجب نگرانی شماری از کارشناسان ریلی شد؛ چراکه به اعتقاد آنان احداث چنین خط ریلی در داخل خاک ایران با منافع ملی کشور ما منافات دارد.»
این خبرگزاری خصوصی بخش حملونقل به‌نقل از «علی آزاد»، کارشناس حملونقل آورده است اگر چنین خبری صحت داشته باشد منافع ملی کشور را در خطر بزرگی قرار می‌دهد. وقتی روس‌‌ها برای سرمایه‌گذاری در راهآهن رشت-آستارا اعلام آمادگی کردند، یادآوری شد که لازم است در قرارداد، فاصله ریل‌ها هزار و ۴۳۵ میلی‌متر قید شود و مبادا در قرارداد اشاره‌ای به فاصله هزار و ۵۲۰ میلی‌متر ریل‌های قطار صورت گیرد.
روسیه پیشنهاد بانک وی.تی.بی روسیه را برای ایجاد یک دفتر پروژه کریدور شمال-جنوب تصویب کرد، دفتری که مأموریت دارد احداث خط ریلی با استاندارد روس تا بندرعباس در جنوب ایران را طرح‌ریزی کند
به گفته آزاد در آن زمان تأکید شد ایران برای ترانزیت کالاهای روسیه از طریق بندرعباس، نیاز به احداث راهآهن جدید ندارد: «مشخص بود روس‌‌ها در ادامه تغییر عرض خطوط ریلی این مسیر را به عرض هزار و 520 میلی‌متر، طلب می‌کنند.»
این برنامه‌ریزی روسیه را در راستای تحقق آرزوی پتر کبیر برای دستیابی به آب‌های گرم خلیج فارس است. اگر چنین تغییری ایجاد شود، خط آهن با عرض هزار و ۵۲۰ که به بندرعباس رسید، نیاز به ایستگاه و د‌‌پوی جدید و محل بارگیری، باراندازی، تعمیرات و محل سکنی پرسنل دارد، در چنین حالتی زمین مسیر متعلق به کدام کشور خواهد بود، ایران یا روسیه؟! چندسال در اختیارشان خواهد بود؟ اگر ایران قادر به پرداخت اقساط سرمایه‌گذاری نبود، چه می‌شود؟»
گفته‌های این کارشناس در شرایطی مطرح می‌شود که «مهرداد تقی‌زاده» معاون اسبق حملونقل وزارت راه‌وشهرسازی، نیز در این زمینه گفته بود: «اگر این خبر صحت داشته باشد، با این طرح روسیه موافقم اما صرفاً منوط به اینکه پروژه BOT باشد و هزینه آن از محل درآمد حمل بار کریدور شمال جنوب تأمین شود (حتی وام و فاینانس نباشد).
در این صورت روسیه تمام تلاش خود را برای عبور بار بیشتر از این مسیر انجام خواهد داد تا سرمایه و سود آن زودتر برگردد. ضمن آنکه این خط می تواند کاملاً خط مستقل و با سرعت بازرگانی بالا و با درصد بالای حمل کانتینری باشد و حتی با سیستم سیر و حرکت مستقل و پیشرفته راه‌اندازی شود. اگر این راهآهن یک خط ریلی ویژه کریدور شمال-جنوب باشد، ضرورتی ندارد با مشخصات خطوط ما منطبق باشد. برخی کشورها هم دارای دو نوع استاندارد خط هستند. اما ساخت چنین مسیری با هزینه ایران یا فاینانس، دارای توجیه اقتصادی نیست، اما با BOT توجیه دارد.
چند روز پیش خبرگزاری تاس نوشت: «دولت فدراسیون روسیه پیشنهاد بانک وی.تی.بی روسیه (VTB) را برای ایجاد یک دفتر پروژه برای توسعه کریدور شمال-جنوب تصویب کرد، دفتری که مأموریت دارد احداث خط ریلی با استاندارد روس تا بندرعباس در جنوب ایران را طرح‌ریزی کند.
خبرگزاری تاس در این زمینه گزارش داد که دفتری در چارچوب این مصوبه شکل خواهد گرفت که پروژه سرمایه‌گذاری برای احداث خط ریلی با عرض یک‌هزار و ۵۲۰ میلی‌متر به بنادر جنوب ایران جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل خواهد کرد. ۱۹ دی سال گذشته بود که معاون حملونقل وزیر راه‌وشهرسازی، از مذاکره با روسیه برای اجرای تفاهم‌نامه ۱۶بندی مشارکت در خط آهن رشت-آستارا گفت.
به گفته «شهریار افندی‌زاده» ایران تفاهم‌نامه پیشنهادی خود را با ۱۶ ماده برای تعیین نحوه مشارکت و سرمایه‌گذاری روسیه در پروژه ریلی رشت-آستارا ارائه کرده است. همچنین روز ۱۹ اردیبهشت امسال بود که «مهرداد بذرپاش»، وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد: هفته آینده قرارداد راهآهن رشت-آستارا به امضا خواهد رسید و عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود، بخشی از سرمایه‌گذاری در این پروژه ریلی با طرف روسی خواهد بود که با تکمیل آن کریدور شمال-جنوب نقش پررنگ‌تری در تسهیل حملونقل و ترانزیت کشور ایفا خواهد کرد.
