آمار مبالغ و تراکنش ها با پرداخت الکترونیک شاپرک

اخبار سبز کشاورزی؛ شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت کارت) در گزارشی آمار مبالغ و تعداد تراکنش‌های صورت‌گرفته در شبکه دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی (دستگاه‌های پوز)، دستگاه پذیرش اینترنتی و همچنین موبایلی را در مهر سال جاری منتشر کرد.

در این گزارش به بررسی برخی از جزئیات مهم این گزارش می‌پردازیم.

بررسی روند ارزش و تعداد تراکنش‌های مالی تحت نظارت شاپرک از این حیث مهم است که این تراکنش‌ها و روند آن در‌واقع گزارشی از تراکنش مالی خانوارها و مصارف خرد را در هر ماه گزارش می‌دهد و می‌تواند نشانی از افزایش یا کاهش قدرت خرید جامعه و همچنین نسبت خرید و مصرف دهک‌های مختلف جامعه را مشخص کند. لازم به ذکر است که ارزش بیش از 91 درصد از تراکنش‌های دستگاه‌های پوز کمتر از شش میلیون ریال است.

بر اساس آخرین گزارش، نسبت ارزش تراکنش‌های شاپرک به نقدینگی کل کشور (بر اساس آمار خرداد 1402) معادل 14.86 درصد است. این نسبت در شهریور در حدود 13 درصد بوده است.

از سال 98 این نسبت تقریبا به‌صورت پیوسته در حال افزایش بوده و از 9.8 درصد به 14.86 درصد رسیده است. علت این مسئله افزایش ضریب نفوذ دستگاه‌های پرداخت فروشگاهی، اینترنتی و موبایلی بوده است. بر این اساس میزان اسکناس و مسکوکات در دست مردم در مقایسه با نقدینگی از 2.67 درصد در سال 98 به 1.82 درصد در مهر امسال رسیده است.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد که تعداد تراکنش‌های شاپرک که عمدتا مربوط به دستگاه‌های پوز است در ماه قبل به بیش از 4.1 میلیارد تراکنش رسیده است. این میزان نسبت به شهریور کاهش در حدود دو‌درصدی را نشان می‌دهد. متوسط تراکنش دستگاه پوز به‌ازای هر فرد بالای 18 سال در مهر 61.5 تراکنش بوده است.

مبلغ تراکنش‌های مهر ماه و با لحاظ ارزش اسمی (با لحاظ تورم) به بیش از 10 میلیون میلیارد ریال رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 45 درصد افزایش را نشان می‌دهد. با‌این‌حال، ارزش واقعی (بعد از کسر اثر تورم یک سال اخیر)، در این مدت صرفا 4.1 درصد افزایش را نشان می‌دهند.

همچنین در مقایسه با شهریور، ارزش واقعی تراکنش‌ها معادل 0.36 درصد افزایش را نشان می‌دهند. ارزش واقعی تراکنش‌ها هنوز پایین‌تر از ارقام ثبت‌شده در اردیبهشت سال جاری است و این نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید خانوارها و افراد در ماه‌های اخیر است.

این گزارش حاکی از آن است که تعداد دستگاه‌های کارتخوان فعال کشور به 10 میلیون و 220 هزار دستگاه رسیده که در مقایسه با شهریور یک درصد کاهش را نشان می‌دهد. استان تهران با 1.78 میلیون دستگاه، بیشترین سهم را از دستگاه‌های پوز فعال به خود اختصاص داده است. همچنین در یک ماه گذشته تعداد ابزار پذیرش اینترنتی با رشد محسوس شش‌درصدی به 974 هزار و 749 ابزار رسیده است.

متوسط مبلغ هر تراکنش در دستگاه‌های پوز معادل 2.32 میلیون ریال و هر کارتخوان فروشگاهی در ماه قبل به طور متوسط 827 میلیون ریال تراکنش را ثبت کرده است. تعداد تراکنش‌ها به‌ازای هر کارتخوان فروشگاهی نیز 372 مورد بوده است.

همچنین به‌ازای هر ۱۰ هزار فرد بالای 18 سال 1.653 ابزار پرداخت در کشور وجود دارد که این به این معنی است که تقریبا به‌ازای هر شش فرد بالای 18 سال یک ابزار پرداخت فعال در کشور به کار گرفته شده است.

میانگین مبلغ تراکنش دهک دهم جامعه (ثروتمندترین دهک) در ماه قبل معادل 20.4 میلیون ریال بوده و این در حالی است که میانگین مبلغ هر تراکنش فقیرترین دهک جامعه (دهک اول) تنها 42 هزار ریال بوده و اختلاف این ارقام معادل 485 برابر است که نشان‌دهنده تفاوت بسیار محسوس سطح و توانایی خرید دهک‌های بسیار ثروتمند و بسیار فقیر جامعه است. با‌این‌حال و با لحاظ‌کردن دهک نهم به‌عنوان دهک ثروتمند دوم و دهک دوم به‌عنوان دهک فقیر دوم، این نسبت اختلافی به 22 برابر می‌رسد که همچنان تفاوت بسیار محسوسی است.