چند درصد هزینه زندگی صرف اینترنت می‌شود؟

اخبار سبز کشاورزی؛ بدین‌ترتیب بین ۱.۵ تا حدود ۱۰ درصد از هزینه خانوارهای شهری و بین ۲.۵ تا ۱۷ درصد هزینه خانوار روستایی صرف اینترنت می‌شود.

به این معنی خانواده‌ای با کف حقوق ۸ میلیون تومان در ماه، اگر حداقل هزینۀ مصرف اینترنت یعنی ۱۲۴ هزار تومان را بدهد، در دی‌ماه ۲۳۰ هزار تومان هزینه اینترنت و ارتباطات پرداخت کرده و حدود سه درصد از حقوق خود را به هزینه اینترنت اختصاص داده است.

این وضعیت بر تمامی جامعه تأثیر می‎گذارد، اما دهک‌های پایین اقتصادی، روستاییان و کودکان و نوجوانان را بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و نابرابری را تشدید می‌کند.

سرعت اینترنت دیتای کشور امارات متحده عربی ده برابر ایران است

به‌گزارش گروه پژوهشی «تیله»، این محاسبه چندان دقیق نیست؛ زیرا هم براساس دلار محاسبه شده است و ارزش پول ملی هر کشور در آن لحاظ نشده است و هم اینترنت را براساس ۶۰ مگابیت در ثانیه یا بیشتر، داده نامحدود و کابل/ADSL در نظر گرفته است.

درحالی‌که براساس آخرین سرعت اینترنت در آذرماه ۱۴۰۲ در سایت اسپیدتست، سرعت دانلود اینترنت در اینترنت دیتای موبایل ۳۱ مگابایت بر ثانیه و با سرعت آپلود ۹ است. این رقم در مورد گران‌ترین کشور در هزینه اینترنت یعنی امارات متحده عربی، براساس سرعت دانلود ۳۰۳ و سرعت آپلود ۲۸ است. یعنی ده برابر سرعت بیشتر.

ایران در جایگاه ۱۵۴ام دنیا در در اینترنت پهن‌باند

براساس مقایسۀ سرعت اینترنت کشورهای جهان در همین سایت، ایران در جایگاه ۱۵۴ام دنیا در اینترنت پهن‌باند و جایگاه ۷۸ام دنیا در اینترنت دیتا است.

انجمن تجارت الکترونیک تهران در گزارش دوم خود دربارۀ کیفیت اینترنت در ایران، کیفیت اینترنت کشورمان را در وضعیت خطرناک اعلام کرده است. بنابراین، با توجه به پایین بودن سرعت و کیفیت اینترنت در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر، نمی‌توان هزینۀ اینترنت را براساس این جدول، مقایسه‌ای قابل‌قبول دانست. در تحلیلی دیگر تلاش کرده‌ایم تأثیر قیمت اینترنت بر زندگی مردم را محاسبه کنیم. بدین‌منظور نگاهی به آمار هزینه و درآمد زندگی در خانوارهای شهری و روستایی در ایران انداختیم.

 چند درصد هزینه زندگی صرف اینترنت می‌شود؟

براساس آمار مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱ متوسط هزینه‌کل خالص سالانه یک خانوار شهری، یک میلیون و ۳۷۱ هزار و ۴۶۰ هزار ریال است. این هزینه در مورد خانوارهای روستایی سالانه ۷۸۸ هزار و ۵۹۴ ریال است.

اگرچه براساس آمار اکوایران، یک خانوار، ۱۲۴ هزار تومان در ماه هزینه ارتباطات می‎دهد که ۵۵ هزار تومان آن هزینه اینترنت خانگی و بقیه هزینه موبایل است، اما بر اساس آمار سایت «worldpopulationreview» هزینه ماهانه ارتباطات در ایران ۲۰.۴۷ دلار است، یعنی معادل ۸۴۰ هزار تومان. این رقم براساس آمار سایت NUMBEO نیز ۲۰ دلار یا ۸۴۰ هزار تومان (هزینه مکالمه و ۱۰ گیگ اینترنت در ماه و اینترنت ADSL و دیتای گوشی) است.

براساس تعرفه جدید اینترنت که ۳۴ درصد افزایش داشته است، براساس آمار اکوایران سالانه دو میلیون و براساس دو منبع دیگر هزینۀ اینترنت هر خانوار به حدود ۱۳ میلیون و ۵۰۰ تومان در سال می‌رسد. بدین‌ترتیب بین ۱.۵ تا ۹.۸ درصد از هزینه خانوارهای شهری صرف اینترنت می‎شود.

این ارقام در مورد خانوار روستایی بین ۲.۵ تا ۱۷ درصد است. همچنین، در نسبت با درآمد کل خالص سالانه یک خانوار شهری ۸.۱ و در مورد خانوارهای روستایی ۱۳.۷ است.

براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از شاخص قیمت مصرف‌کننده در دی‌ماه ۱۴۰۲، بالاترین نرخ تورم ماهانه خانوارها در کالا و خدمات مصرفی، در مورد هزینه ارتباطات بوده است که معادل ۸.۵ درصد است. یعنی خانواده‌ای با کف حقوق ۸ میلیون تومان در ماه، اگر حداقل هزینۀ مصرف اینترنت یعنی ۱۲۴ هزار تومان را بدهد، در دی‌ماه ۲۳۰ هزار تومان هزینه اینترنت و ارتباطات پرداخت کرده است؛ یعنی حدود سه درصد از حقوق خود را به هزینه اینترنت اختصاص داده است.

بالا بودن پوشش جمعیتی و ضریب نفوذ اینترنت در ایران

براساس گزارش شاخص‌های آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در بهار ۱۴۰۲، ۹۷ درصد جمعیت کشور تحت‌پوشش نسل دوم اینترنت (2G)، ۱۸ درصد تحت‌پوشش نسل سوم 3G و ۸۵ درصد از جمعیت کشور تحت‌پوشش نسل چهارم 4G اینترنت در اپراتور همراه اول هستند.

همچنین ضریب نفوذ اینترنت که به‌معنای تعداد کاربران اینترنت در ایران بر جمعیت کل ایران است، براساس فصلنامه آماری گزارش شاخص‌های آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، در بهار ۱۴۰۲ به ۱۲۴ درصد رسیده است. بااین‌حال، این رقم براساس سایت DataReportal در ابتدای سال ۲۰۲۲ به ۸۴.۱ درصد از کل جمعیت اعلام شده است که ناشی از تفاوت در تعاریف ضریب نفوذ اینترنت در ایران است.

با وجود این آمارهای متفاوت می‎توان نتیجه گرفت که گران شدن هزینه اینترنت بر بخش زیادی از جمعیت ایران تأثیر می‎گذارد. جای این پرسش باقی است که به‌لحاظ اجتماعی این مسئله چه تأثیرات اجتماعی‎ای دارد؟

 گران شدن اینترنت؛ تعمیق نابرابری

با وجود آنکه میزان دسترسی به اینترنت و شبکه ارتباطات در ایران بالا است، گران شدن اینترنت برای گروه‌های مختلف اجتماعی تأثیرات متفاوتی دارد.

۱) سهم بیشتر کاربران دیتا از سرعت و کیفیت پایین اینترنت:

براساس اطلاعات سایت اسپیدتست در مورد سرعت اینترنت در ایران از سال گذشته تا کنون، سرعت اینترنت سرویس دیتای موبایل روند کاهشی (-3) داشته است. درحالی‌که سرعت سرویس پهن‌باند اینترنت ثابت، روندی تا حدودی ثابت را نشان می‌دهد (از رتبه ۱۴۴ به ۱۴۵). از‌آنجاکه دسترسی به اینترنت ثابت نیازمند زیرساخت‌هایی مانند خط مشترک دیجیتال (ADSL)، فیبر نوری، کابلی یا ماهواره‌ای است، به‌نظر می‌رسد ضریب نفوذ سرویس اینترنت پهن‌باند ثابت بیشتر به شهرها و اشتراک‌های اداری و تجاری و سرویس اینترنت اشتراک خانگی اختصاص دارد.

 بنابراین، روستاها و شهرستان‌های پیرامونی، بیشتر از سرویس دیتای موبایل (4G و 3G) استفاده می‎کنند و سهم آنها از کاهش سرعت اینترنت نیز بیشتر است.

۲) سهم بیشتر دهک‌های پایین اقتصادی نسبت به دهک‌های بالای اقتصادی و روستاییان نسبت به شهریان:

با توجه به سهم خانوارهای شهری و روستایی از هزینه اینترنت در سبد مصرفشان که بین ۱.۵ تا ۹.۸ و در مورد خانوارهای روستایی بین ۲.۵ تا ۱۷ درصد است، هرچه میزان درآمد افراد کمتر باشد، سهم بیشتری در گرانی اینترنت دارند. هرچه شهر و روستا بیشتر در حاشیه‎ باشد، سهم آنها از بی‎کیفیت و کم‎سرعت بودن اینترنت بیشتر می‎شود.

۳)  سهم بیشتر کودکان و نوجوانان نسبت به بزرگسالان از گرانی اینترنت:

به‌دلیل آنکه کنترل اینترنت در دست بزرگسالان است، تأثیر گرانی اینترنت بر کودکان و نوجوانان که استقلال مالی ندارند، بیشتر خواهد بود و اولین گروه‌هایی که تحت‌تأثیر گرانی اینترنت قرار می‎گیرند، کودکان و نوجوانان هستند.

بخشی از مصرف اینترنت برای کودکان و نوجوانان در راستای دسترسی به محتواهای آموزشی مانند آموزش زبان و دروس مدرسه، تماشای مستند و کالاهای فرهنگی است. بدین‌ترتیب گرانی اینترنت با محدود کردن کودکان و نوجوان در استفاده از این محتواها بر عدالت آموزشی تأثیر می‎گذارد و دسترسی جمعیت کودک و نوجوان را به منابع آزاد کم می‎کند.

اگرچه در ابتدا به‌نظر می‌رسد گران شدن هزینه‎های ارتباطات و اینترنت بر تمامی جامعه تأثیر می‎گذارد اما درنهایت سهم دهک‌های پایین اقتصادی، روستاییان و کودکان و نوجوانان از آن بیشتر است و این مسئله منجر به تعمیق نابرابری خواهد شد./پیام ما

 منابع:

فصلنامه آماری گزارش شاخص‌های آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در بهار ۱۴۰۲، شماره ۴۵، معاونت راهبردی و توسعه بازار دفتر برنامه‌ریزی، بودجه و کنترل برنامه‌ها.

انجمن تجارت الکترونیک تهران (۱۴۰۲). گزارش کیفیت اینترنت در ایران: گزارش تحلیلی اختلال‌ها، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در ایران، گزارش دوم. زمستان ۱۴۰۲. نسخه ۰۲.

https://www.speedtest.net/global-index

https://www.numbeo.com/cost-of-living/prices_by_country.jsp?displayCurrency=USD&itemId=33

https://www.numbeo.com/cost-of-living/prices_by_country.jsp?displayCurrency=USD&itemId=33

https://www.numbeo.com

https://worldpopulationreview.com/

https://worldpopulationreview.com/country-rankings/internet-cost-by-country

https://www.amar.org.ir/Portals/0/News/1402/shakhes10-1402.pdf?ver=lQCJ4I4xh4ymwkswYRMp0g%3d%3d

https://datareportal.com/reports/digital-2022-iran

منبع: www.numbeo.com