پیغام‌های غیرمستقیم جولانی به ایران
روابط ایران و سوریه در دوران حکومت بشار اسد بسیار عمیق بود، اما پس از به قدرت رسیدن مخالفان اسد، سفارت ایران در سوریه تعطیل شد.
اخبار سبز کشاورزی؛ اکنون، چند ماه پس از روی کار آمدن جریان معارض در سوریه، تلاش‌ها برای احیای روابط بین دو کشور، علیرغم برخی اختلافات سیاسی، افزایش یافته است. مقامات ارشد وزارت خارجه ایران و سوریه از برقراری مجدد روابط دیپلماتیک حمایت کرده‌اند و خواستار بازگشایی کانال‌های ارتباطی شده‌اند.
تلاش‌های محمد الشرع
محمد الشرع، معروف به جولانی، که خود را رئیس‌جمهور موقت سوریه معرفی کرده و قصد دارد طی سه سال آینده انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کند، پس از دیدار با هیئت‌هایی از اروپا، آمریکا و کشورهای عربی، سفرهای منطقه‌ای خود را آغاز کرده است. او ابتدا به عربستان سعودی سفر کرد و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدار نمود. سپس به ترکیه رفت و با رئیس‌جمهور و وزیر خارجه این کشور گفت‌وگو کرد. مقصد بعدی او احتمالاً قطر خواهد بود.
جولانی اهداف متعددی را از این سفرها دنبال می‌کند. نخست، او می‌خواهد به کشورهای همسایه اطمینان دهد که سوریه دیگر به مرکز درگیری‌های منطقه‌ای و منشأ ناامنی تبدیل نخواهد شد.
این موضوع به‌ویژه برای کشورهای عربی و اروپایی اهمیت دارد. همچنین، او در پی لغو تحریم‌های اقتصادی علیه سوریه است تا بتواند از منابع مالی کشورهای عربی برای بازسازی سوریه استفاده کند. به همین دلیل، او به دنبال جلب حمایت کشورهای اروپایی است و حتی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، از او برای سفر به پاریس دعوت کرده است.
نگاه به ایران
رئیس‌جمهور موقت سوریه که پیش‌تر تحت آموزش‌های ترکیه با اصول حکومت‌داری آشنا شده، چندین بار درباره روابط احتمالی سوریه با ایران اظهارنظر کرده است. او که در ابتدا از حمایت ایران از بشار اسد انتقاد داشت، اخیراً اعلام کرده که ایران یک قدرت بزرگ و تأثیرگذار در منطقه است و سوریه خواهان برقراری روابط دیپلماتیک با تهران است.
سفیر سابق ایران در سوریه نیز تأکید کرده که تهران آماده آغاز روابط دیپلماتیک با دولت جدید دمشق است؛ موضعی که به‌طور غیرمستقیم از سوی وزارت خارجه ایران نیز تأیید شده است. به نظر می‌رسد جولانی در تلاش است تا از ظرفیت‌های منطقه‌ای، از جمله ایران، برای توسعه سوریه استفاده کند. از سوی دیگر، ایران بارها اعلام کرده که از تشکیل یک دولت باثبات در سوریه حمایت می‌کند.
پیام به ایران
محمدرضا شیبانی، نماینده ویژه وزیر امور خارجه ایران در امور سوریه، درباره اظهارات اخیر اسعد حسن الشیبانی، وزیر امور خارجه دولت انتقالی سوریه، مبنی بر تبادل پیام با تهران گفت: «جمهوری اسلامی ایران به‌صورت غیرمستقیم با دمشق در ارتباط است و پیام‌هایی نیز دریافت کرده‌ایم.»
شیبانی که برای مذاکره با مقامات روسیه به مسکو سفر کرده، افزود: «نگاه ما به تحولات سوریه و بازگشت روابط با دمشق، نگاهی رو به آینده است. ما تحولات این کشور را با دقت رصد می‌کنیم و در زمان مناسب، تصمیم‌گیری لازم را خواهیم گرفت.»
او تأکید کرد که سرنوشت سوریه باید توسط مردم این کشور تعیین شود و همه جریان‌های سیاسی در این فرآیند مشارکت داشته باشند. با توجه به دغدغه‌های مشترک ایران و روسیه درباره آینده سوریه، به نظر می‌رسد دو کشور در حال رایزنی و هماهنگی برای ایجاد زمینه‌های لازم جهت احیای روابط دیپلماتیک با دمشق هستند. اگرچه هنوز مشخص نیست چه کشوری نقش میانجی را بین ایران و سوریه ایفا خواهد کرد، اما تمایل دو طرف برای برقراری روابط می‌تواند زمینه‌ساز ازسرگیری مناسبات دیپلماتیک بدون واسطه باشد.
نگاه اردوغان
تحرکات اخیر دولت موقت سوریه مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، نمی‌توان از تأثیر سیاست‌های ترکیه در شکل‌گیری این ساختار جدید چشم‌پوشی کرد.
رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرده است که تدابیر لازم برای آینده سوریه نه تنها برای وضعیت داخلی این کشور، بلکه برای امنیت ترکیه و روابط آن با سایر بازیگران منطقه‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است. اردوغان تأکید کرده است: «به دولت جدید سوریه اعتماد دارم. ما مراقب تمام تحولات منطقه هستیم و بلافاصله با آنها تعامل می‌کنیم.»
