اولویت با «موز» است یا «گوشت»؟
وقتی ۲۳۸ میلیون دلار برای واردات موز هست، اما دامدار برای نهاده درمانده است
درحالی که دامداران از کمبود نهاده‌های دامی و افزایش هزینه تولید گلایه دارند، تخصیص ۲۳۸ میلیون دلار ارز برای واردات موز، پرسش‌هایی درباره منطق اولویت‌بندی واردات ایجاد کرده است.
در حالی که دامداران از کمبود نهاده و افزایش هزینه‌های تولید گلایه دارند و بازار گوشت با نوسانات جدی روبه‌روست، تخصیص ۲۳۸ میلیون دلار برای واردات موز، این پرسش اساسی را ایجاد کرده است که اولویت‌بندی واردات در کشور بر چه اساسی انجام می‌شود و چه نهادی پاسخگوی این تصمیم‌هاست؟
بیشتر بخوانید: بحران نهاده‌های دامی؛ زنگ خطری دیگر برای امنیت غذایی ایران
وقتی موز از گوشت مهم‌تر می‌شود
اخبار سبز کشاورزی؛ خبر رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون ۳۶۹ هزار تن موز به ارزش ۲۳۸ میلیون دلار وارد کشور شده است؛ تنها طی دو ماه اخیر نیز ۱۱۴ هزار تن موز ترخیص شده است. این در حالی است که برای واردات گوشت—کالایی که بدون تردید در سبد معیشتی مردم، نقشی اساسی‌تر نسبت به موز دارد—تنها ۱۷۴ میلیون دلار اختصاص یافته است؛ آن‌هم برای طلب سال ۱۴۰۳ و بخشی از ۱۴۰۴.
این اعداد ساده، اما بسیار گویا هستند: در شرایطی که کشور با بحران نهاده‌های دامی، رکود تولید داخلی، و دغدغه امنیت غذایی روبه‌روست، موز بیش از گوشت ارز گرفته است.
آیا واقعا موز کالایی اساسی‌تر از گوشت برای مردم است؟
بحران نهاده؛ زخمی که هر روز عمیق‌تر می‌شود
دامداران کشور ماه‌هاست که از کمبود جدی نهاده‌های دامی می‌گویند؛ نهاده‌هایی که نبودشان مستقیماً تولید گوشت، شیر و سایر محصولات پروتئینی را تهدید می‌کند. افزایش بی‌رویه قیمت خوراک دام، کاهش توان تولیدی دامدار و نهایتاً بالا رفتن قیمت مصرف‌کننده، زنجیره‌ای است که امروز کاملاً قابل مشاهده است.
در چنین شرایطی، اولویت‌بندی ارز برای واردات موز—آن‌هم در حجمی کم‌سابقه—تصمیمی است که بیش از هر چیز به بی‌نظمی در سیاست‌گذاری واردات اشاره دارد.
اگر واردات نهاده‌ها آن‌قدر محدود است که دامدار هر روز نگران بقاست، چرا باید صدها میلیون دلار ارز، صرف کالایی شود که نبودش، نه تولید را تهدید می‌کند و نه امنیت غذایی را؟
اولویت‌بندی واردات با کیست؟
سؤال بزرگ همین‌جاست: اولویت‌بندی واردات در کشور توسط چه نهادی انجام می‌شود؟
چه نهادی تشخیص داده که ارز ۲۳۸ میلیون دلاری برای موز ضروری‌تر از تأمین نهاده‌های دام یا واردات گوشت است؟
آیا کمیته‌ای برای ارزیابی نیازهای واقعی بازار وجود دارد؟
آیا هماهنگی میان وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و گمرک برقرار است؟
و مهم‌تر از همه: چه کسی پاسخگوست؟
وقتی بازار گوشت دچار نوسان است، وقتی دامدار با بحران نهاده روبه‌روست، وقتی هزینه تولید هر روز سنگین‌تر می‌شود، چگونه تصمیم‌گیری‌ها، معکوس عمل می‌کند؟
شفافیت گمشده در سیاست واردات
تخصیص ارز برای واردات کالا باید بر مبنای یک اصل مهم باشد: تأمین نیازهای اساسی مردم و حمایت از تولید داخلی.
اما آمارهای رسمی امروز نشان می‌دهد که موز، بیش از گوشت و نهاده‌های دامی مورد توجه بوده است.
این که در دو ماه ۱۱۴ هزار تن موز وارد شود، اما دامدار برای تأمین حداقل خوراک دامش درمانده بماند، نشان‌دهنده یک اختلال جدی در اولویت‌بندی اقتصادی کشور است.
کلام آخر: نیاز فوری به بازنگری
امروز بیش از هر زمان دیگر ضروری است که نهادهای تصمیم‌گیر درباره تخصیص ارز، شفاف، پاسخگو و هماهنگ باشند.
نمی‌توان از یک سو درباره «حمایت از تولید داخلی» سخن گفت و از سوی دیگر، ارزهای کلان را صرف واردات کالاهای غیرضروری کرد.
مردم حق دارند بدانند: چرا موز مهم‌تر از گوشت شده است؟ چرا تصمیمی که باید در خدمت امنیت غذایی باشد، به نفع کالاهای فرعی تغییر مسیر می‌دهد؟ و بالاخره، چه کسی باید پاسخ این پرسش‌ها را بدهد؟
این گزارش، نه از روی مخالفت با واردات، بلکه از منظر ضرورت عقلانیت اقتصادی این پرسش را تکرار می‌کند: اولویت با موز است یا گوشت؟ پاسخی شفاف، منطقی و مبتنی بر منافع ملی لازم است.
