نمودارخوانی زلزله شناسی روشی برای نوسانات قیمت
نوسانات قیمت کالاها آنچنان در دو سال اخیر زیاد بوده است که اگر نام کالاها در نمودارهای ترسیمی نوشته نشود.
اخبار سبز کشاورزی؛ تنش‌های شدید در بازار کالاهای اساسی، در دو سال گذشته، بسیاری از امور کشور را هم تحت تاثیر قرار داده است، گویی همانند یک زلزله چند ریشتری که نه تنها کانون زلزله را، بلکه محیط پیرامون را هم دچار تغییر می‌کند، نوسانات قیمت کالاهای اساسی(ذرت، جو، کنجاله سویا، گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم مرغ) آنچنان در دو سال اخیر زیاد بوده است که اگر نام کالاها در نمودارهای ترسیمی نوشته نشود و سررشته‌ای هم از علم زلزله‌شناسی داشته باشید آنرا با نمودارهای صادره روزانه مرکز ژئوفیزیک اشتباه می‌گیرید.
رویکرد نمودار خوانی
مرکز آمار ایران، براساس سرشماری‌ها دوره‌ای خود، وزن مرغ زنده پرورش یافته در سال 98 نسبت به سال 96، حدود 3/2 میلیون تن برآورده کرده که حدود 658 هزار تن(26 درصد) نسبت به سال 96 افزایش نشان می‌دهد.
طبق همین آمار، تعداد واحدهای مرغداری غیرفعال در سال‌های 96 و قبل از آن حدود 5 هزار واحد بوده که در سال‌های 97 و 98 به 2 هزار و 244 واحد کاهش یافته به عبارتی افزایش انگیزه‌های اقتصادی تولید موجب شده تا 2500 واحد غیرفعال سنوات قبل، در سال‌های 97 و 98، مجددا به گردونه تولید باز گردد و چرخه اقتصادی خود را فعال کند. ولیکن در سال 99 با کمال تعجب، مجددا 1824 واحد مرغداری گوشتی غیرفعال شده‌اند که قاعدتا نیروی کار آنها به بیکار تبدیل و گردش سرمایه و هزینه‌های جاری به صفر رسیده و طبعا سهم تولید نداشته‌اند. در این یادداشت بدنبال دلایل و چرایی این اتفاق هستیم.
ابتدا مقایسه قیمت‌های 4ساله اخیر را بررسی می‌کنیم:
تغییرات قیمت را که ملاحظه کنید بسیار اعجاب‌آور است آن هم در شرایطی که کالاهای اساسی(در سال‌های مورد بحث) با ارز دولتی(دلار 4200 تومانی یا معادل آن از سایر ارزها) وارد شده است. پس از مراجعه به سایت بانک مرکزی به‌عنوان اولین گزینه احتمالی، موثر در قیمت تمام شده این کالاها، نوسانات احتمالی سایر ارزهای رایج مانند یورو و قوی و ضعیف شدن آنها در برابر دلار، نتایج بررسی جالب توجه است.
با کمال تعجب نرخ یورو در سال 97 معادل 52 هزارریال و در سال 1400، به حدود 49 هزار ریال کاهش یافته است، لذا این عامل، نه تنها افزاینده قیمت تمام شده نبود بلکه بایستی اثر کاهشی بر قیمت نیز می‌داشت.
سایر عوامل از جمله:
تامین ارز مورد نیاز
کارمزدهای تبدیل و انتقال ارز
نیز پس از مقایسه ارزهای تخصیصی، بیانگر رخداد این دو عامل از سوی بانک مرکزی بوده است. لذا سایر عوامل از جمله: اثرگذاری بخش دولتی و وزارت جهاد کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت.که متاسفانه اثر بسیار معناداری بین گروه‌های سالیانه(96 و قبل از آن) 98-97 و 99-1400 وجود داشت، به‌نحوی که آمار حاصله از گزارش‌های منتشره شرکت پشتیبانی امور دام کشور، بیانگر افزایش 900 درصدی واردات ذرت توسط این شرکت نسبت به دوره 96 و قبل از آن و افزایش 500 درصد واردات جو و 1800 درصدی واردات کنجاله سویا می‌باشد.
که این موضوع توجیه‌گر افزایش انگیزه تولیدکنندگان برای افزایش تولید مواد پروتئینی و فعال نمودن واحدهای غیرفعال شده است که این موضوع دوره 98-97 را نسبت به سال‌های قبل و بعد از آن متمایز نموده است به شکلی که در دوره 1399 تا 1400 نیز تعداد 1824 واحد مرغداری گوشتی مجددا غیرفعال شده‌اند یعنی موضوع افزایش قیمت‌ها و به دنبال آن ضرورت تامین نقدینگی بیشتر که همواره یکی از معضلات تولیدکنندگان بوده را در پی داشته است به نحوی که توان نقدینگی تولیدکنندگان برای خرید اقلام مورد نیاز به یک سوم کاهش یافته است و طبیعتا تولیدکنندگان چاره‌ای جز کاهش تولید متناسب بانقدینگی خود نداشته‌اند.
متاسفانه ادامه این روند صنعت دام و طیور کشور را با معضلات بسیار جدی از جمله: کاهش تولید، غیرفعال شدن واحدهای فعال، از بین رفتن ذخایر ژنتیکی دام سنگین، کشتار دام‌های مولد و در نتیجه فشار مضاعف به مصرف‌کنندگان به دلیل افزایش قیمت کالاها، مشکلات ناشی از کاهش عرضه و مشکلات معیشتی متعدد، روبرو خواهد کرد.
ضرورت ساماندهی واقعی
لذا بایستی در کوتاه‌ترین زمان ممکن، رئیس جمهور منتخب با مشاوره کارشناسان مستقل و باتدبیر برای پیشگیری از بروز نارضایتی‌های عمومی نسبت به ساماندهی بازار نهاده‌های دام وطیور و محصولات پروتئینی اقدام نماید.
