چوب ادب بودجه

مزرعه سبز : لطیفه‌ای قدیمی می‌گوید «چوب بودجه دولت‌ها را ادب می‌کند».

تا همین چند هفته پیش، دولت ابراهیم رئیسی اراده‌اش را بر حذف ارز ترجیحی استوار کرده بود و می‌خواست دلار 4200 تومانی را از اقتصاد ایران حذف کند؛ اما ناگهان د یروز در جریان برگزاری جلسه دفاع از کلیات بودجه 1401 دولت متوجه شد که حذف این ارز، فشار غیرقابل تحملی را به اقتصاد و شهروندان ضعیف ایران وارد می‌کند و به همین خاطر دست‌کم در موقعیت فعلی حذف ارز ترجیحی به صلاح شهروندان و معیشت آنان نیست.

حصول این نتیجه برای دولت، بعد از آن اتفاق افتاد که روسای اتحادیه‌های صنفی از دو تا سه برابر شدن قیمت کالاهایی نظیر تخم‌مرغ، مرغ، گوشت قرمز خبر دادند و چنین ارزیابی کردند که با حذف ارز ترجیحی قیمت تمام شده کالاها و بالاخص کالاهای خوراکی افزایش خواهد یافت و احتمالا قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم از حدود 30 هزار تومان فعلی به 80 هزار تومان خواهد رسید. آمار ارائه شده در این باره آن قدر عجیب بود که بسیاری از شهروندان از خود می‌پرسیدند واقعاً این جهش قیمت‌ها رخ خواهد داد و آیا ناظران اقتصادی و مقامات صنفی که این قیمت‌ها را برآورد و ارائه کرده‌اند در این برآورد به سهو یا عمد دچار خطا نشده‌اند؟

البته وقتی برخی از نمایندگان به نقل از ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی اعلام کردند که حذف ارز ترجیحی قیمت مرغ را از 30 هزار تومان فعلی برای هر کیلوگرم به حدود 50 هزار تومان خواهند رساند، آن گاه نه فقط شهروندان که مقامات دولت ابراهیم رئیسی نیز فهمیدند که برای عبور از موقعیت فعلی بهتر است فعلاً حضور دلار 4200 تومانی تحمل شود تا بعد برای آن چاره اندیشیده شود.

در واقع سازکار دولت برای قابل تحمل کردن حذف ارز ترجیحی و دلار 4200 تومانی سازکار اعتمادساز و امیدبخش نبوده و ممکن است این حذف سرانجام به زیان اقشار کم درآمد و ضعیف جامعه تمام شود. حتی یارانه نقدی در نظر گرفته شده برای جبران این حذف آن قدر نیست که بتواند مشکل نیازمندان و اقشار کم درآمد را به ویژه در مناطق محروم حل کند. از این بابت دولت ترجیح داد تا با آرامش بیشتری موضوع حذف این ارز را بررسی و در مورد حضور یا عدم حضور آن در اقتصاد تصمیم‌گیری کند.

با این حال، دولت و مجلس متقابلاً یکدیگر را به تعلل در حذف ارز ترجیحی متهم می‌کنند و می‌گویند اگر این ارز به سرعت حذف می‌شد، اثرات تورمی کمتری داشت و منافع بیشتری عاید اقتصاد کشور می‌شد.

ابراهیم رئیسی در سخنانی که یکشنبه گذشته در مجلس ایراد کرد، تاکید نمود که بلاخره باید ارز ترجیحی از اقتصاد کشور حذف شود تا زمینه‌های رانت و فساد برطرف شود. برخی ناظران نیز این سخن رئیسی را درست می‌دانند و می‌گویند که واقعی شدن نرخ دلار و تک نرخی شدن ارز از تقاضاهای دیرین فعالان اقتصادی ایران بوده و هست.

البته قالیباف نیز به سخنان ابراهیم رئیسی در مجلس شورای اسلامی واکنش نشان داد و با بیان اینکه تنها فوریت لایحه دولت مورد مخالفت مجلس قرار گرفته، تصریح کرد که نمایندگان تصمیمی گرفتند حذف ارز 4200 تومانی با تامل بیشتری مورد بررسی قرار گیرد تا به معیشت مردم آسیب نرسد.

قدر مسلم آن است که اکنون هم دولت و هم مجلس در مقابل اوضاع معیشت مردم بیشتر احساس مسئولیت می‌کنند و رفتار مسئولانه‌تری در پیش می‌گیرند. در این صورت رفتارهای هیجانی و شتاب‌زده کنار گذاشته می‌شود و تعقل بیشتری صرف تصمیم‌گیری‌ها می‌گردد.

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی