درآمدهای غیرواقعی، بودجه موهومی

مزرعه سبز : انتقادهایی که پیش از این درباره بلند پروازانه و غیرواقعی بودن بودجه 1401 گفته می‌شد و به نمایندگان هشدار داده می‌شد که بودجه 1401 را واقعی کنند، اکنون به همان شکل در حال تصویب است و به همین دلیل نگرانی فزاینده‌ای در میان کارشناسان و تحلیلگران به وجود آمده است؛ از جمله این انتقادها رشد 8 درصدی برای سال آینده است که از ابتدا بر غیر واقعی بودن آن تاکید می‌شد.

در این باره گفته می‌شد که بودجه بلندپروازانه نگاشته شده تا دولت تلاشی مضاعف انجام دهد و بتواند جهشی بزرگ در اقتصاد و صنعت کشور پدید آورد؛ اما وقتی زمینه‌های تحقق این نتیجه وجود ندارد و علی‌رغم تلاش مضاعف این جهش ناکام می‌ماند اندیشه مذکور و آرزوهای محال سازمان برنامه و بودجه تحقق‌ناپذیر می‌نماید.

نکته جالب در برنامه‌ریزی نمایندگان برای سال آینده آن است که در جریان بررسی لایحه بودجه 1401 تخمین درآمدهای نفتی حتی از آنچه که دولت پیش‌بینی کرده بود، بیشتر شده و نمایندگان تصمیم گرفته‌اند تا میزان درآمدهای نفتی دولت را از آنچه در لایحه آمده بیشتر کنند.

به این ترتیب، ریسک عدم تحقق درآمدها به ویژه در حوزه فروش و صادرات نفت افزایش یافته و معلوم نیست اگر آنچه توسط نمایندگان به تصویب رسیده محقق نشود چه اقداماتی باید انجام داد.

نمایندگان در نشست دیروز همچنین مصوب کردند که دولت بتواند 30 میلیارد یورو سرمایه خارجی جذب کند؛ اما این رقم حدود یک سوم درآمدهای ارزی کشور است که البته این رقم در دوران تحریم‌ها به حدود نصف یا بیشتر از نصف درآمدهای ارزی ایران بالغ می‌شود.

در این باره پرسش اصلی این است که چه کشورهایی و با چه مکانیزمی حاضرند این سرمایه گذاری هنگفت را در ایران انجام دهند. آیا نمایندگان واقعا به آنچه تصویب کرده‌اند، آگاهی دارند؟ برای روشن شدن مساله باید به این نکته اشاره کرد که 5 میلیارد دلاری که روسیه در سال 1395 می‌خواست به ایران وام دهد تاکنون تکمیل نشده و بودجه سال آینده برای جذب آخرین قیمت آن میزان 5/ 1 میلیارد دلار تلاش خواهد شد؛ اکنون و در حالی که دریافت یک وام 5 میلیارد دلاری از یک متحد راهبردی حدود هفت سال به طول انجامید چگونه می‌توان در یک سال آن هم با وجود تحریم‌ها و تبعیت برخی کشورها از تحریم‌های ایالات متحده 30 میلیارد دلار سرمایه گذاری جذب کرد؟

علاوه بر این بخش درآمدهای مالیاتی نمایندگان سقف جذب مالیات را افزایش داده است و درآمدهی بسیاری را نصیب دولت کرده است. در تمام موارد مذکور و حتی جذب سرمایه خارجی نمایندگان می‌توانند ارقام را حتی از این هم بیشتر کنند و درآمدهای غیرواقعی بیشتری در خزانه دولت بریزند؛ اما تعیین و یا تصویب این ارقام غیرواقعی آیا می‌تواند درآمدهای واقعی دولت را افزایش دهد؟

روشن ست که عالم واقع و اقتصاد از شعار و ظرفیت‌های غیرواقعی که مبتنی بر آرزوها و امیال افراد است تبعیت نمی‌کند و لزومی ندارد که اوهام در واقع نیز موجودیت پیدا کند.

با این بودجه آینده خوبی را نمی‌توان پیش‌بینی کرد. اقتصاددانان قدیمی همیشه گفته‌اند که چوب بودجه دولت‌ها را ادب می‌کند . در گذشته ایران تجربه برخوردهای شعاری و احساسی با اقتصاد را از سوی محمود احمدی‌نژاد دیده و زیان‌های آن را لمس کرده است؛ به همین دلیل چرا باید ملت ایران از یک سوراخ دو بار گزیده شود و آسیب ببیند؟!

نمایندگان مجلس هنوز تبصره‌های درآمدی بودجه را بررسی می‌کنند و از این بخش خارج نشده‌اند؛ همچنین مجلسی‌ها برخی از تبصره‌ها را به کمیسیون تلفیق ارجاع داده‌اند تا بررسی بیشتری درباره آن انجام گیرد. در این صورت آیا بهتر نبود نمایندگان مردم در خانه ملت به هشدار کارشناسان و صاحب نظران بیشتر توجه می‌کردند و درآمدهای بودجه را با دقت بیشتری تدوین و تصویب می کردند.

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی