گزارش ویژه خبری به مناسبت گرامیداشت دهه فجر ۱۴۰۳
به صندوق بیمه کشاورزی؛ حمایت قاطع بیمه‌ای از محصولات راهبردی کشاورزی
صندوق بیمه کشاورزی، نهادی حمایتی است که قرار است از کشاورزان و فعالیت‌های کشاورزی در برابر حوادث احتمالی و یا خسارت‌های پیش‌بینی نشده که
ضرورت پرداخت به موقع اعتبارات تخصیصی از سوی دولت
صندوق بیمه کشاورزی، نهادی حمایتی است که قرار است از کشاورزان و فعالیت‌های کشاورزی در برابر حوادث احتمالی و یا خسارت‌های پیش‌بینی نشده که ممکن است به محصول آنان ضرر و زیانی وارد کند؛ حمایت نماید.
تقریبا همه کشاورزان اهمیت این صندوق و کارکرد آن را درک و استفاده از آن را جزئی از مدیریت کشاورزی می‌شناسند. در واقع و با توجه به حوادث و رویدادهای غیرمترقبه می‌توان نهادی حمایت‌گر مانند بیمه را برای فعالیت‌های پرمخاطره مانند کشاورزی، نهادی ضروری و حیاتی ارزیابی کرد به‌ویژه در سرزمین حادثه‌خیز ایران که تهدیدهای متعددی علیه کشاورزی وجود دارد، کشاورزان ایرانی بیشتر و بهتر تحت حمایت بیمه قرار گرفتن را درک می‌کنند. اما امسال دولت تصمیم بر اجباری کردن پوشش بیمه برای برخی محصولات راهبردی کشاورزی گرفته است.
محمدجواد شمس‌زاده، معاون امور بیمه‌ای صندوق بیمه کشاورزی در این ارتباط می‌گوید: در سال زراعی 1403-1404 اتفاق مهمی در بیمه کشاورزی رخ داد که دولت در برنامه پنج ساله هفتم وظیفه دارد که زمینه پیشرفت برای صندوق بیمه در انجام بیمه اجباری تمام‌خطر ناشی از حوادث طبیعی و قهری را فراهم کند.
وی افزود: ما با توجه به محدودیت‌های اعتباری ابلاغی و همچنین ایجادساز و کار مناسب برای بیمه فراگیر محصولات خرید تضمینی، تصمیم گرفته شد که امسال تنها گندم دیم، گندم آبی و دانه‌های روغنی تحت پوشش این بیمه قرار بگیرند.
شمس‌زاده با بیان این که براساس تکلیف قانون، این بیمه اجباری خواهد بود و انجام آن در اختیار بیمه‌گذار و بیمه‌گر نیست؛ توضیح داد: سطح بیمه‌پذیر ما در این خصوص، چیزی در حدود 6 میلیون هکتار اراضی کشت گندم آبی و دیم و 250 هزار هکتار اراضی کشت دانه‌های روغنی است.
وی ادامه داد: تکلیف صندوق بیمه این است که زمینه صدور بیمه‌نامه، حق بیمه سهم دولت و سایر اقدامات لازم را انجام دهد که تا به امروز کار تا حد قابل‌قبولی پیشرفت داشته است.
وی توضیح داد: حق بیمه دولت مبلغی است که از طرف دولت در اعتبار سالانه صندوق بیمه ابلاغ می‌شود. ما با توجه به اینکه این اعتبار برای کلیه محصولات در نظر گرفته شده است، سهم گندم را از این اعتبارات خارج کردیم. اما در ارتباط با سهم کشاورز، در قانون آمده است که سهم کشاورز از محل مطالبات او از فروش گندم به دولت، و نیز اعتبارات خرید تضمینی تامین شود.
با این حال پرسش اصلی کشاورزان این است که وقتی پوشش اجباری بیمه برقرار می‌شود، آیا صندوق بیمه کشاورزی به میزان کافی توان مالی برای حمایت از کشاورزان و خسارت‌های احتمالی که به آنان وارد می‌شود را دارد؟
رئیس بنیاد ملی گندمکاران در این مورد ضمن تاکید بر لزوم تقویت صندوق بیمه کشاورزی از مسیر پرداخت سهم دولت از بیمه محصولات به صندوق، می‌گوید: حمایت‌های دولتی از کشاورز در سه محور بیمه محصولات، بذر، و سایر نهاده‌های کشاورزی مشهود است.
عطاالله هاشمی با تاکید بر نقش صندوق بیمه کشاورزی در تضمین امنیت تولید برای کشاورز افزود: ما به بیمه و صندوق اعتقاد کامل داریم و اگر این صندوق در انجام کامل جبران خسارت بیمه‌شوندگان دچار نقصان می‌شود به دلیل کمبود بودجه در اثر پرداخت نشدن به‌موقع سهم دولت از حق بیمه محصولات کشاورزی است.
هاشمی ادامه داد: این صندوق مدیریت و کارشناسان خوبی در اختیار دارد و به سامانه‌ای فوق‌العاده پیشرفته به نام سامانه جامع بیمه کشاورزی مجهز است که هر لحظه فرایند بیمه محصولات کشاورزی سراسر کشور را تحت پوشش و نظارت دارد و احساس من این است که درصد قابل‌توجهی از حق و حقوق صندوق بیمه توسط دولت پرداخت نشده که این باعث تاخیر در جبران خسارت کشاورزان در مواقع لازم شده است.
البته مقامات و مدیران صندوق بیمه کشاورزی بر اهمیت تامین منابع برای پرداخت و جبران خسارت‌های کشاورزان هم صحه می‌گذارند. در این خصوص و در مورد طرح ایجاد پوشش بیمه اجباری برای برخی کشت و زرع‌ها، معاون امور بیمه‌ای این صندوق تشریح می‌کند که مقرر شده تا این طرح برای کشاورزان به صورت اعتباری به اجرا درآید. در این صورت روشن است که اجرا و موفقیت این طرح نیاز بیشتری به کمک‌های دولتی دارد و باید اعتبارات مربوط به آن با نظم و سرعت بیشتری دست این صندوق برسد.
در این‌مورد معاون امور بیمه‌ای صندوق بیمه کشاورزی توضیح داد: کشاورز در زمان صدور بیمه‌نامه، حق بیمه را پرداخت نخواهد کرد. در حال‌حاضر درصدی که به‌عنوان سهم دولت تعیین شده، بین 30 تا 40درصد است. در گندم آبی با توجه به ضریب خطر پایین‌تر، سهم دولت کمتر و در گندم دیم، به دلیل ضریب خطر بالاتر سهم دولت بیشتر است.
شمس‌زاده با بیان این که اعتبار خرید تضمینی بعدا تخصیص پیدا خواهد کرد گفت: در کارگروهی که به همین منظور از مجموعه کلیه ذی‌نفعان این طرح تشکیل شده است؛ تصمیم گرفته شد که قیمت اعلام شده گندم در بیمه‌نامه تغییر نکند و با تلاش نمایندگان مجلس و بنیاد ملی گندمکاران، این اعتبار پیگیری شود.
با توجه به میزان تخصیص، ممکن است تا 80درصد سهم کشاورز را نیز شامل شود و توسط صندوق به حساب کشاورز عودت داده خواهد شد.
با این حال، کشاورزان می‌گویند فقط کمبود اعتبارات و بدهی‌های دولت به صندوق کشاورزی، مشکل این نهاد مالی نیست. در این مورد، رئیس بنیاد ملی گندمکاران، یکی دیگر از عوامل تضعیف صندوق بیمه کشاورزی را تحمیل پوشش‌های بیمه‌ای با ریسک بالا به این صندوق و واگذاری پوشش‌های سودآور را به شرکت‌های بیمه‌ای تجاری دانست و گفت این امر امکان درآمدزایی را از صندوق بیمه سلب کرده است.
وی افزود: واگذاری پوشش بیمه عوامل تولید به صندوق، می‌تواند در تقویت توان مالی صندوق بیمه کشاورزی، و به دنبال آن تسریع در جبران خسارت‌ها تاثیر جدی داشته باشد.
با این همه انتظار آن است که کشاورزان نیز در اجرای این طرح مشارکت موثر داشته باشند و وظیفه مهم خود در این مورد را به شایستگی انجام دهند تا فرهنگ بیمه و بیمه‌شدن را میان کشاورزان گسترش دهند و آنان را در قبال فعالیت و کشت خود مسئول و آگاه سازند.
در این‌خصوص معاون امور بیمه‌ای صندوق بیمه کشاورزی بر لزوم گسترش بیمه بین کشاورزان تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: لازم است که کشاورز نیز با پرداخت درصدی از حق بیمه(هر چند درصد محدود) در بیمه محصولات خود مشارکت کرده و مسئولیت مراقبت از محصول را برعهده بگیرد.
وی می‌افزاید: این به معنای پذیرش فرهنگ بیمه است که می‌تواند در سال‌های آینده منتج به مدیریت بهتر مزارع، کاهش خسارات و افزایش بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی شود.
در مجموع می‌توان تاکید کرد که کشاورزان باید از این تمهید تدبیر شده دولت و وزارت جهادکشاورزی(بیمه فراگیر) برای حمایت از محصولات راهبردی مانند گندم و دانه‌های روغنی استقبال کنند. این پوشش بیمه‌ای به کشاورزان آرامش‌خاطر می‌دهد و آنان را در مقابل رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی ناخوشایند، توانا می‌سازد.
