سایه خشکسالی بر زندگی عشایر

زندگی عشایری هم از جمله آن زندگی‌هایی است که از دور بسیار زیبا و لذت‌بخش است اما دشواری‌هایی دارد که کسی جز خودشان آنها را درک نمی‌کند.

به گزارش مزرعه سبز به نقل از مهر، اینکه ناچارند برای تأمین آب و نگهداری از دام‌ها به عنوان تنها منابع درآمدی خود، چادرهای سیاه و به نظر زیبا اما سنگین را از این سو به آن سو بکشند تا شاید منابع آبی بیشتری به دست آورند، رنجی شیرین است که جز خود عشایر کسی رنج و لذت توأمان آن را درک نمی‌کند.

زیبایی‌ها و دشواری‌های زندگی عشایری

زندگی عشایر با کوچ عجین شده و آنها مجبورند برای گذران زندگی، این رنج را به دوش کشیده و دشواری‌های آن را به جان بخرند، جلوه‌ای از زندگی که در نظر ما بسیار هیجان انگیز است اما از نظر آنها بسیار سخت و دشوار اما با صبوری روزگار سپری می‌کنند.

جابجا شدن عشایر از مناطق ییلاقی به قشلاقی و برعکس، در فصول گرم و سرد سال، امری تکراری و البته عادی برای عشایر است اما آنچه تحمل آن برای عشایر دشوار است، خشکسالی و بی‌آبی است؛ رنجی که نمی‌توان با آن کنار آمد.

این سال‌ها خشکسالی دشواری‌هایی را برای کوچ نشین‌ها ایجاد کرده به طوری که همواره نگران هستند که آینده این زندگی موقت با توجه به تداوم خشکسالی‌ها به کجا ختم خواهد شد.

خشکسالی زندگی عشایر استان یزد را به سختی پیش می‌برد و خسارت‌های ناشی از آن، کمر عشایر را خم کرده به طوری که امسال شاهد خسارت ۴۷۵ میلیارد ریالی ناشی از این پدیده به بخش دام، مراتع و چاه‌های مالداری عشایر استان هستیم.

کوچ نشینی آن هم در کویر

استان یزد هم یکی از استان‌های دارای جمعیت عشایر است هر چند به نظر می‌رسد این استان کویری، این ویژگی را نداشته باشد اما عمده عشایر استان یزد در شهرستان‌های خاتم و ابرکوه زندگی می‌کنند که کوچه آنها نیز به طور عمده بین استان‌های یزد، کرمان و فارس اتفاق می‌افتد.

زندگی عشایری در کنار جذابیت‌هایی که به ویژه برای ما یکجا نشین‌ها دارد، دشواری‌های بسیاری نیز دارد. عشایر که زندگی‌شان مستقیم به طبیعت گره خورده، رنج بیشتری را از خشکسالی متحمل می‌شوند.

دشواری‌های کوچ در کنار سردرگمی در تأمین معاش، مشکلات بسیاری را برای جمعیت عشایر استان که بیش از ۹ هزار نفر هستند، ایجاد کرده و آنها همواره نگران آینده خود هم برای تأمین معاش و هم نگهداری از دام‌هایشان برای تأمین درآمد هستند.

خسارت مستقیم خشکسالی بر زندگی عشایر

خسارت ناشی از خشکسالی در همه بخش‌های جامعه بر کسی پوشیده نیست و طبیعت بیشترین قربانی این پدیده شوم است که چند دهه است بر استان سایه افکنده و مانع از رسیدن ریزش‌های جوی به زمین کویر شده و یکی از اقشاری که در این میان خسارت بسیار دیده و رنج بسیار کشیده‌اند، عشایر هستند.

این خسارت‌ها هم بر کیفیت زندگی خود آنها و هم در تأمین نیازهای گوشتی و لبنی استان تأثیر سوء دارد چرا که در این شرایط، پوشش گیاهی مناطق ییلاقی کاهش یافته و دام‌ها گرسنه می‌مانند در نتیجه میزان تولید محصولات گوشتی و لبنی عشایر استان رو به کاهش است.

رئیس اداره امور عشایر استان یزد در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: جمعیت عشایر استان یزد ۹ هزار نفر در قالب ۲ هزار و ۱۵ خانوار است که بیشتر آنها از ایلات بختیاری، خمسه و قشقایی هستند.

جواد شمس اسفندآبادی ادامه داد: عشایر استان یزد با شروع فصل سرما و بازگشت از مناطق ییلاقی در سکونتگاه‌های زمستانی خود در مناطق قشلاق شهرستان‌های ابرکوه و خاتم مستقر شده‌اند و این فرآیند اسکان با همکاری نیروی انتظامی و جمعیت هلال احمر استان انجام می‌شود.

وی افزود: مهمترین مشکلات عشایر استان، خشکسالی‌ها و مشکلات ناشی از آن برای تولید و تأمین نیاز شرب است زیرا زندگی عشایر به صورت مستقیم با عوامل جوی و بارش‌ها گره خورده و در صورتی کاهش بارندگی و کم شدن پوشش گیاهی، زندگی عشایری بسیار دشوار خواهد شد.

آبرسانی سیار برای عشایر

رئیس اداره امور عشایر استان یزد اظهار داشت: از اینرو اداره امور عشایری سازمان جهاد کشاورزی با توجه به کاهش بارندگی‌، از تمامی ظرفیت‌ها برای تأمین آب مورد نیاز عشایر از طریق آبرسانی سیار با نصب تانکر اقدام کرده و این روند در فصل سرما نیز ادامه دارد.

وی اعلام کرد: بر اساس برآوردهای کارشناسان و گزارش ارائه شده از سوی عشایر، امسال بر اثر کاهش بارندگی و تداوم ناشی از خشکسالی ۴۷۵ میلیارد ریال خسارت به بخش دام، مراتع و چاه‌های مالداری عشایر استان وارد شد.

شمس ادامه داد: کاهش بارندگی در سال جاری باعث کاهش تولید در جامعه عشایری شده که این روند ادامه دارد و به دنبال آن کاهش تولید گوشت قرمز را به دلیل افت زایش‌ها و تغذیه ناکافی شاهد هستیم.

خشک شدن چاه‌های مالداری و چشمه‌ها

رئیس اداره امور عشایر استان یزد بیان کرد: خشک شدن یا کاهش آبدهی چاه‌های مالداری و چشمه در مناطق عشایری استان یزد نیز از دیگر مشکلاتی است که عشایر استان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
وی گفت: با استقرار عشایر در مناطق قشلاقی، روند خدمات رسانی از جمله تأمین آب، تیغ زنی و مرمت ایل راه‌ها و دیگر خدمات با همکاری جهاد کشاورزی و برخی دستگاه‌های دولتی انجام شده یا در دست انجام است.

شمس افزود: ارائه خدمات، تسهیلات و توزیع نهاده‌های دامی نیز در دستور کار اداره امور عشایری استان است که البته تنها به عشایر دارای کارت شناسایی صورت می‌گیرد از اینرو تاکنون برای ۲۰ درصد از عشایر استان کارت شناسایی صادر شده است.

عشایر و توسعه گردشگری

زندگی عشایر زیبایی‌هایی دارد که در دست بافته‌های رنگارنگ آنها نمود می‌یابد و نشان می‌دهد که زندگی در دل طبیعت حتی با دشواری‌های آن، هم روحیه آنها را قوی کرده و هم هنر را در بین زنان عشایر توسعه داده است.

بخشی از تولیدات این جامعه، صنایع دستی زیبایی است که برای بسیاری از ما به ویژه گردشگران خارجی بسیار جذاب است. از اینرو نگاه گردشگری به این نوع زندگی هم برای استانی که محور توسعه خود را بر توسعه صنعت گردشگری قرار داده، ضروری است و حمایت‌ها باید در این راستا افزایش یابد.

ضرورت حمایت از کوچ نشینان

حمایت از همه اقشار آسیب دیده از خشکسالی که جمعیت آنها هم کم نیست، امری ضروری است اما حمایت از عشایر که بیشترین و مستقیم ترین تأثیر را از خشکسالی می‌بینند و زندگی آنها بسته به بارش‌ها و منابع آبی و پوشش گیاهی طبیعی است، امری اجتناب ناپذیر است.

اقداماتی در این راستا صورت گرفته اما به طور قطع جبران کننده خسارت‌های وارده نیست و سازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های مربوطه باید از هیچ حمایتی در این راستا دریغ نکنند.

جمعیت عشایر در کنار بافت جمعیتی استان یزد، تأمین کننده بخشی از نیازهای لبنی و پروتئینی استان هستند و حتی جلوه‌ای زیبا به زندگی کویری بخشیده‌اند و حتی می‌توانند از جاذبه‌های گردشگری نیز محسوب شوند اما به شرطی که زندگی آنها با خشکسالی به رنگ چادرهایشان در نیاید و بتوانند روزهای خوبی را سپری کنند.

پرداخت تسهیلات، تأمین علوفه برای دام، آبرسانی سیار، حمایت‌های معیشتی از جمله مواردی است که می‌تواند در دستور کار این دستگاه‌ها قرار گیرد تا باز هم شاید برپا شدن چادرهای سیاه در دل طبیعت کویری استان باشیم و زندگی آنها باز هم برایمان جذاب و هیجان انگیز باشد.