پادشاهان کابینه یکدیگر را حذف می‌کنند

مزرعه سبز : آیا ترمیم کابینه دولت از هم کانون شروع شده است؟ برخی از ناظران می‌گویند وقوع تحول در کمیسیون اقتصادی دولت نوعی جنگ قدرت میان طرفین اصلی مدیریت اقتصادی است که به حذف یکی و ابقای دیگری انجامیده.

یادداشت/ نادر کریمی جونی؛ کارشناس اقتصاد کشاورزی : طی روزهای گذشته در تحولی که در صدا و سیما در بخش‌های خبری خود آن را پوشش نداد و با سکوت از کنارش گذشت، دو معاونت‌ اقتصادی و اجرایی از کمیسیون اقتصادی دولت کنار گذاشته شدند و راه برای مدیریت بلامنازع معاون اول رئیس جمهور بر این کمیسیون هموار شد.

جالب است که معاون اول خود حکم کنار گذاشتن این مقامات را از کمیسیون یاد شده صادر کرد و تقریبا هیچ واکنشی از سوی سیدصولت مرتضوی و محسن رضایی در برابر این کنار گذاشتن مشاهده نشد.

درباره این تحول بهادری جهرمی، سخنگوی دولت تصریح می‌کند که این مقامات به خواست خودشان از کمیسیون اقتصادی کنار گذاشته شدند.

وی در این باره توضیح می‌دهد که به دلیل زیاد بودن مسئولیت‌ها و وظایف دو معاون اجرایی و اقتصادی تقاضا کرده‌اند که از حضور در این کمیسیون کنار گذاشته و معاف شوند. البته در این باره معاونت‌های یاد شده هیچ موضعی نگرفته و این ادعای سخنگوی دولت را تایید نکرده‌اند.

در عین حال، ادعای آقای سخنگو قدری باورناپذیر و عجیب است؛ چراکه اگر آن کمیسیون کارکرد مناسب و مفید ندارد و حضور این معاونت‌ها در آن زائد و غیر مفید بوده، آیا اصل وجود این کمیسیون مورد تایید و مفید است؟ اگر اصل این کمیسیون مفید نیست، اصولاً تشکل آن چه ضرورتی دارد؟ چرا باید وقت سایر اعضاء گرفته شود که هر یک مسئولیت‌های متعددی دارند؟

اما اگر ورود این کمیسیون مفید و موثر است چرا حضور دو تن از معاونان رئیس جمهور در آن غیرمفید و غیرضروری تشخیص داده شده و اصولاً مرجع تشخیص این غیرمفید بودن چه کسی است؟

آیا هر عضو به تشخیص خود می‌تواند تقاضای خروج از کمیسیون را کند و به این بهانه یا به دلیل اینکه مسئولیت‌های زیاد و متعددی برعهده دارد خود را از حضور در این کمیسیون معاف کند؟

حال اگر تصور شود که این کمیسیون نهادی موثر و مفید بوده و کارکردهای خوب و لازمی داشته است، آیا وجود اعضاء در نشست‌های کمیسیون اجباری نیست؟ در آن صورت آیا اعضای کابینه می‌توانند به این دلیل که دارای مسئولیت‌ها و مشاغل عدیده و متنوعی هستند، خود را انجام برخی وظایف معاف کنند؟ در این صورت آیا معاون اول رئیس جمهور باز هم معافیت اعضای کابینه از انجام وظایف‌شان را تایید می‌کند؟

قاعده متواتر در خروج یک مقام از یک نهاد یا مجموعه هنگامی که خود متقاضی خروج است و بحث کنار گذاشتن یا اخراج مطرح نیست، ارائه استعفاء به مقام ارشد و موافقت مقام ارشد با این استعفاء است؛ در این صورت و اگر گفته آقای بهادری جهرمی، سخنگوی دولت صحیح باشد معاونان یاد شده خود متقاضی کنار رفتن ـ نه کنار گذاشته شدن ـ از کمیسیون اقتصادی دولت بوده‌اند، باید رویه متعارف را رعایت و استعفاء می‌کردند.

در این صورت، معاون اول به‌عنوان رئیس کمیسیون می‌توانست با استعفاء موافقت کند؛ اما در مورد فوق هیچ استعفایی ارائه نشده و به همین دلیل هیچ موافقتی هم با کنار رفتن صورت نگرفته است.

در این صورت و همانطور که به نظر می‌رسد، محمد مخبر دزفولی به عنوان معاون اول رئیس جمهور خود رأسا و با ابلاغ حکم محسن رضایی و سید صولت مرتضوی را کنار گذاشته که این شکل از حذف بیشتر به اخراج شبیه است تا خروج داوطلبانه.

با این اوصاف، گمان غالب آن است که محمد مخبر در نظر داشته تا کمیسیون اقتصادی دولت را یک دست و هماهنگ کند و صداهای مخالف یا معترض را از این کمیسیون حذف کند، به ویژه آنکه دست‌کم در مورد محسن رضایی اختلاف قابل درک و ملموسی میان معاون اول و او درمورد مدیریت و راهکارهای اداره اقتصاد کشور وجود دارد.

اگر این تحلیل درست و محسن رضایی و سید صولت مرتضوی از کمیسیون اقتصادی دولت حذف شده باشند، البته تحول مثبت و امیدبخشی اتفاق نیفتاده؛ به ویژه آنکه چنین به نظر می آید که در سال نخست فعالیت دامنه اختلاف‌ها چنان بالا گرفته که پادشاهان کابینه همت به حذف یکدیگر گمارده‌اند.