بحران محیط زیستی در غزه

آخرین ارزیابی از تصاویر ماهواره ۴۵ روز پس از آغاز جنگ اشغالگران اسرائیلی در غزه، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اکنون می‌توان برآورد کرد که حدود نیمی از ساختمان‌ها در شهر غزه تخریب شده است. ولی غزه اساسا کجاست؟

اخبار سبز کشاورزی ؛ غزه در دوران باستان، یکی از شهرهای اصلی فلسطینیان بوده است. شهر و نوار غزه به طور متناوب از سوی مصر و اسرائیل اشغال شده است (۶۷-۱۹۴۹). پس از جنگ شش روزه تحت حکومت اسرائیل (۱۹۶۷-۱۹۹۴) بوده و با توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۴ انتقال قدرت طی مراحلی پیش‌بینی شد تا که منجر به خودمختاری شود. غزه با مصر و اسرائیل هم مرز است. نوار غزه ۴۱ کیلومتر طول و ۱۰ کیلومتر عرض دارد و محل زندگی ۲.۲ میلیون نفر است.

در بعضی منابع کلمه غزه را برگرفته از کلمه عبری عزه Azzah به معنای «شهر قوی» دانسته‌اند. ‌موضوع «قدرت» در کتاب مقدس به‌طور غیرمستقیم با غزه مرتبط است.

بر اساس کتاب قضات، سامسون فوق بشری قبل از اینکه قدرت خود را بازیابد و معبد داگون را ویران کند، توسط فلسطینیان در غزه زندانی شد‌. مصریان آن را «غزت» (شهر با ارزش) می نامیدند. از سوی دیگر معانی غزه به نوعی از حلزون های دریایی یا پارچه نازکی که برای پوشاندن زخم‌ها استفاده می‌شود (در پزشکی «گاز استریل» به همین نام به کار می‌رود)، و همچنین مستحکم، قوی اطلاق شده است.

منابع طبیعی غزه شامل زمین‌های قابل کشت است. نوار غزه تا حد زیادی به آب «وادی غزه» وابسته است که اسرائیل را نیز تامین می‌کند. ‌بیشتر آب از چاه‌های آب زیرزمینی به‌دست می‌آید (۹۰ درصد در سال ۲۰۲۱). کیفیت آن پایین است و بیشتر آن برای مصرف انسان نامناسب است.

مابقی آن در کارخانه‌های آب شیرین کن تولید می شود یا از ‌اسرائیل خریداری می‌شود. ذخایر گاز دریایی غزه در فاصله ‌۳۲ کیلومتر از خط ساحلی نوار غزه گسترش یافته و حجم آن ۳۵ میلیارد متر مکعب‌‌ محاسبه شده است‌.

تا ‌۲۰‌‌ نوامبر ‌۲۰۲۳ ساختمان‌های مسکونی، مدارس، مساجد و حتی بیمارستان‌ها به ترکیبی از گرد و غبار و فلز پیچ خورده تبدیل شده‌اند. برای صدها هزار آواره داخلی، هوا غیرقابل تنفس، آب آلوده و کمبود غذا مردم را در معرض بیماری‌های مختلف قرار داده است.

آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی خاک، آلودگی سمی و حجم زیادی از انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از درگیری نظامی است. این اثرهای محیط زیستی باعث تشدید تلفات و جراحات ناشی از اعمال جنگ می‌شود، اما بیماری‌های تنفسی، قلبی عروقی و سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض سطوح بالای آلودگی برای چندین دهه ادامه خواهد داشت.

فقط در شش روز اول، اسرائیل شش هزار بمب بر روی غزه بارید. تا اول نوامبر ۲۰۲۳، اسرائیل ۱۸ هزار تن مواد منفجره را بر روی غزه پرتاب کرده بود که معادل ۱.۵ برابر بمب‌های فاجعه‌باری بود که ایالات متحده در طول جنگ جهانی دوم در هیروشیما پرتاب کرد.

فاجعه محیط زیستی ناشی از بمباران‌های بی‌امان اسرائیل در سال‌های آینده تأثیر فاجعه باری بر فلسطینیان خواهد داشت. حتی قبل از شروع جنگ در ۷ اکتبر، بسیاری از فلسطینی‌های ساکن غزه به بیماری‌های جدی مانند سرطان مبتلا شدند. آنچه بحران را حتی بدتر می‌کند محاصره اسرائیل است که مانع از درمان بیماران در هر جای دیگری می‌شود و عرضه داروهای ضروری را مختل می‌کند.

یک دوره طولانی انفجارهای شدید - همانطور که در غزه اتفاق می‌افتد - مقادیر زیادی ذرات سیمان را در هوا معلق می‌کند. مواد شیمیایی و گازهای کشنده به جا مانده از مهمات برای سال های آینده در محیط زیست باقی می ماند و زندگی گیاهان را مسموم می‌کند و آب را آلوده می‌کند.

در مناطق تحت تأثیر درگیری، انفجار مواد منفجره می تواند مقادیر قابل توجهی گازهای گلخانه‌ای از جمله دی اکسید کربن، مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق را آزاد کند.

اکنون اسرائیل به دلیل استفاده از فسفر سفید در غزه مورد انتقاد بین‌المللی است. هنگامی که این ماده شیمیایی در معرض هوا قرار می‌گیرد، در دماهای بسیار بالا می‌سوزد - به اندازه‌ای بالا که می‌تواند از طریق فلز و استخوان بسوزد - و اغلب باعث شعله ور شدن آتش در مناطقی می‌شود که در آن مستقر است و بر محیط زیست اثر می‌گذارد.

فسفر سفید می‌تواند به آرامی در بدن ماهی‌هایی که در دریاچه‌ها یا نهرهای آلوده زندگی می‌کنند، جمع شود. فسفر سفید را نمی‌توان با آب خارج کرد، به نحوی که قابلیت واکنش با آب را دارد تا ماده شیمیایی گازی فسفین تولید کند که برای کبد، سیستم عصبی مرکزی و ریه‌ها مضر است. فسفین گازی بی‌رنگ و قابل اشتعال است که به فسفر سفید رایحه سیر مانند می‌دهد.

آسیب‌های تنفسی، نارسایی اندام‌ها، و سایر آسیب‌های وحشتناک و تغییر دهنده زندگی، از جمله سوختگی‌هایی که درمان آن‌ها بسیار دشوار است، یا مرگ می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض فسفر سفید باشد. از فسفر سفید به عنوان محافظ دود یا علامت‌گذاری اهداف نیز استفاده می‌شود.

این کار به نظامیان مانند اسرائیل اجازه می‌دهد تا بهانه‌ای بیاورند که تحت پروتکل سه کنوانسیون برخی سلاح های متعارف که استفاده از سلاح های آتش‌زا در مناطق پرجمعیت را ممنوع می‌کند، قرار نمی‌گیرد.

فلسطین قبلاً به عنوان منطقه‌ای توصیف می‌شد که از گرما، خشکسالی و کمبود آب رنج می‌برد و به دلیل بحران اقلیمی از نظر جغرافیایی آسیب‌پذیر است. این کشور همچنین با کمبود شدید آب مواجه است که تامین آب آن از سوی اسرائیل کنترل می‌شود.

بر اساس گزارش آکسفام، کارخانه‌های تصفیه فاضلاب غزه و تقریباً تمام ایستگاه‌های پمپاژ فاضلاب تعطیل شده‌اند و می‌افزاید که فاضلاب تصفیه نشده در حال حاضر به دریای مدیترانه تخلیه می‌شود.

آب غزه با نیترات ۱۰ برابر بیشتر از استانداردهای WHO آلوده است، با این حال بیش از ۳۰ هزار نوزاد نوزاد در میان ۲.۳ میلیون ساکن غزه مجبور به نوشیدن این نیترات در بحبوحه محاصره اسرائیل در فلسطین هستند‌. برای مردمی که در غزه زندگی می کنند، تخریب زیرساخت های حیاتی آب، فاضلاب و برق، زندگی چالش برانگیز آنها را حتی دشوارتر می کند و حقوق آنها را برای زندگی، سلامت، غذا، آب، بهداشت و محیطی پاک، سالم و پایدار به خطر می اندازد.

علاوه بر این، آسیب روانی ناشی از آگاهی از این که هیچ کجای غزه واقعاً امن نیست - و هیچ کس به کمک نمی آید - غیرقابل تصور است./پیام ما