اینترنت رایگان پیشکش؛ تعرفه را اصلاح کنید

«هموطن گرامی سلام. برای فعال‌سازی بسته اینترنت رایگان اهدایی دولت، از تاریخ 12 دی ماه به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند به آدرس my. gov. ir مراجعه و شماره پیش فرض خود را انتخاب کنید.» این پیامک در روز پنجشنبه به تمام مشترکین تلفن همراه ارسال شده است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ به هر حال این خبر را اگر هدف خاصی نداشت باید اقدام مثبت دولت تلقی می‌شد اما چنین نبود. در روزی خبر اهدای اینترنت رایگان منتشر شد که در همان روز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی رسماً از افزایش حدود ۳۰ درصدی تعرفه اینترنت اپراتورهای ارتباطی با موافقت وزیر ارتباطات یعنی همان وزیری که وعده اینترنت رایگان را داده بود، خبر داد. خبرآنلاین هم پنجشنبه نوشت: «وزارت ارتباطات با افزایش ۳۴ درصدی تعرفه اینترنت موافقت کرد».

اینترنت رایگان ندهید

به‌طور طبیعی هدیه اینترنت رایگان نمی‌تواند هزینه سرسام‌آور قیمت اینترنت را جبران کند و حتی توانایی جلب رضایت کوتاه مدت را ندارد؛ چرا که همگان می‌دانند با پایان این بسته هدیه باید متحمل هزینه زیاد برای استفاده از اینترنت شوند.

برخی این اقدام وزارت ارتباطات را نمک بر زخم هزینه بالای اینترنت قلمداد کردند و خواستار آن شدند اینترنت هدیه به مردم داده نشود، اما در عوض قیمت اینترنت کاهش پیدا کند چرا که زندگی امروز پیوند خورده با اینترنت است یعنی همه امور برخلاف سابق که با مراجعه حضوری به ادارات و غیره انجام می‌شد، دیگر از طریق سایت‌ها و سامانه‌ها انجام می‌شود.

توقع جامعه این است که تعرفه اینترنت با توجه غیرحضوری شدن بسیاری از امور توسط دولت و نهادهای دیگر مانند برگزاری غیرحضوری کلاس‌های درس، کاهش داشته باشد تا اقشار بیشتری بتوانند به امورشان رسیدگی کنند.

صدای خودی‌ها هم درآمد

نکته قابل تامل انتقاد رسانه صداوسیما از افزایش قیمت است. باشگاه خبرنگاران جوان متعلق به صداوسیما نوشت: در حالی که سازمان تنظیم مقررات اعلام کرد مجوزی ۳۰ درصدی برای گرانی اینترنت داده است بسته‌های جدید همراه با قیمت هر گیگابایت ۶ هزار تومان عرضه شده است.

آخرین باری که این اپراتور بسته‌ اینترنت بلند مدت عرضه کرده بود هر گیگابایت حدود ۲ هزار تومان بود. ایرانسل نیز فعلا تمام بسته‌های بیش از یک ماه خود را حذف کرده و بسته یک‌ماهه را با قیمت هر گیگابایت ۶ هزار تومان عرضه کرده است.»

پیامدهای افزایش قیمت اینترنت

آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات در واکنش به گرانی اینترنت نوشت: مارپیچ سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری فناوری اطلاعات را به سوی منافع مردم هدایت کنید نه به سوی جیب ایلان ماسک! دو پیامد مهم و بارز فیلترینگ عبارتند از: افزایش نارضایتی اجتماعی و کاهش درآمد اقتصادی صنعتگران.

نارضایتی اجتماعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت منجر به بروز دو نتیجه می‌شود: اول بزرگ شدن بازار سیاه فیلترشکن فروشی و دوم کاهش سرمایه اجتماعی؛ روشن است که بزرگ شدن اولی باعث تشدید دومی می‌شود.

صنعتگران هم که سرمایه خود را در این بخش مورد استفاده قرار داده‌اند، با فشار بر سیاست‌گذار به دنبال افزایش تعرفه خواهند رفت. اقدامی که در دو سال اخیر پنهان و آشکار دنبال و اجرایی شده و در آخرین مورد، اینترنت ظاهرا ۳۴ درصد افزایش تعرفه داشته است (باطنا بیش از ۳۴ درصد است). نتیجه این افزایش تعرفه نیز دو پیامد اجتناب ناپذیر است.

اول کاهش استفاده مردم و به‌ویژه مستضعفین از فناوری و در نتیجه افزایش شکاف دیجیتال و افزایش ناعدالتی که همه اینها خود را در افزایش نارضایتی اجتماعی نشان خواهد داد و دوم اقتصادی‌تر شدن راه‌حل‌های اتصال آزاد به اینترنت مثل استارلینک.‌

هنوز بین تعرفه امروز استارلینک با اینترنت ایران فاصله معناداری است، اما اولا این مارپیچ سیاست‌گذاری همین جا متوقف نخواهد شد و افزایش تعرفه‌ها اجتناب‌ناپذیر و در راه هستند و دوم هم اینکه کاهش تعرفه استارلینک با فراگیری بیشتر، بسیار محتمل است. نتیجه ظاهرا واضح است، انتهای این مارپیچ به تامین منافع اقتصادی اینترنت‌های ماهواره‌ای ختم خواهد شد.

جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی در شبکه اجتماعی ایکس و با طعنه نسبت به افزایش تعرفه اینترنت نوشت: افزایش ۳۰درصدی تعرفه اینترنت (فیلترشده) در آستانه انتخابات را به همه کسانی که به دنبال افزایش نارضایتی می‌باشند تبریک عرض نموده و از زحمات همه عزیزانی که بر سر ملت منت گذاشته و مقتدرانه با افزایش ۱۰۰ درصد تعرفه‌ مخالفت کردند صمیمانه تشکر می‌کنم.

تضمین بهبود کیفیت چیست؟

در توضیح افزایش نرخ اینترنت گفته شد که وزارت ارتباطات شرط و شروطی برای اپراتورها تعیین کرده است که شامل افزایش سایت‌های نسل پنجم به ۱۰ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳، افزایش پوشش نسل چهارم در کشور به ۹۶ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳ و افزایش ۳۰درصدی میانگین سرعت اینترنت در شش ماه آینده از جمله مهم‌ترین شرایط وزارت ارتباطات برای گران کردن اینترنت بود که مورد موافقت اپراتور‌ها قرار گرفت.

این در حالی است که اکنون کاربران اینترنت از سرعت و کیفیت ناراضی هستند و این سوال را دارند که چه تضمینی برای تحقق این شروط وجود دارد؟

اقدام پنجشنبه فراموش نمی‌شود

پیش بینی می‌شود وزارت ارتباطات برای کاهش فشار ناشی از افزایش نرخ اینترنت توپ را در زمین اپراتورها بیندازد چنانکه پنجشنبه هم گفته بود: «افزایش قیمت اینترنت از سوی اپراتور‌ها با جدیت تمام دنبال می‌شد. در همین رابطه شاهد انتشار نامه‌ای از سوی اپراتور‌های اینترنتی به رئیس‌جمهور برای افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت اینترنت بودیم. اپراتور‌های اینترنت کشور معتقدند که مشترکین پرمصرف مشکلی با افزایش تعرفه نداشته و لذا تعرفه بسته‌های اینترنت همراه که حجم آن‌ها بیش از ۲ گیگابایت است، باید تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد. اپراتور‌های اینترنت اظهار داشته‌اند که تعرفه اینترنت در کشور‌های همسایه چندین برابر ایران است و لذا باید تعرفه بسته‌های دیتا همراه بالاتر از دو گیگابایت، صد درصد افزایش یابد. اپراتور‌ها معتقدند که نیمی از مردم ماهانه مصرفی کمتر از دو گیگابایت دارند.»

اما مردم وزیر ارتباطات را می‌شناسند و کاری با اپراتورها ندارند. اقدام روز پنجشنبه یعنی افزایش 34 درصدی قیمت اینترنت در اذهان می‌ماند.