بررسی نقش شرکتهای بازرسی و کنترل کیفیت در کشاورزی
به همان اندازه که کشاورزی و صنایع غذایی اهمیت دارد و در همان عنوان یک صنعت مهم و راهبردی شناخته میشود، بر همان اندازه بازرسی و کنترل کیفیت در این بخش اقتصادی تاثیر گذار و گاه سرنوشتساز است
اخبار سبز کشاورزی؛ این امر از آنجا ناشی میشود که تامین غذا برای نوع بشر، همواره اهمیت بیدلیل داشته و از گذشته های بسیار دور و حتی از ابتدای خلقت بشر، تامین غذا، مسکن (محل سکونت و در امان ماندن از آسیبهای طبیعی و...) و پوشاک برای در امان ماندن از گرما، سرما، باران و...) همواره جزو نیازهایی برآورد شده که بدون تامین آن زندگی آدمی به مخاطره میافتد.
از مدتها پیش و همراه با مدرن شدن زندگی و متمدن شدن بشر، انسان دریافت که در کنار غذای کافی باید به سلامت غذا نیز اهمیت بدهد و از این بابت امروزه بهجای عبارت غذایی کافی از عبارت غذایی کافی سالم استفاده و بر تامین آن تاکید میشود.
به این ترتیب، غذا هم باید کافی باشد و هم سالم و مولفههایی که این غذای کافی و سالم را تامین مینماید همواره مورد تاکید انسانها قرار داشته است.
در حصول هر دو مولفه کفایت و سلامت برای غذا باید چندین مولفه دیگر مورد توجه قرار گیرد تا این کفایت و سلامت به مخاطره نیفتد؛ مثلا به این نکته مهم توجه کنید که اگر بستر و نهاده اصلی که کفایت غذا را تامین میکند دچار نقصان یا مشکل شود، آیا پایداری و استمرار تولید غذا به مخاطره نمیافتد، مثلا خاک بر اثر بهرهبرداریهای مدام و ناردست دچار فقر املاح معدنی شود یا در اثر کاربرهای نادرست دچار فرسودگی، فرسایش و... گردد.
روشن است که اگر لایه قابل کشاورزی خاک از میان برود آنگاه دیگر امکان کشت وجود نخواهد داشت و خاک بر سرعت به منطقه بیایانی و غیر قابل کشت تبدیل میشود.
قابل درک است که این زمین نابود شده، حتی قابلیت سکونت هم نداشته باشد و به همین دلیل به سرزمینی بایر تبدیل گردد.
همین مساله درباره آب قابل تصور است. آب حیاتی ترین عنصر زندگی پس از هواست که همه جانداران و از جمله گیاهان برای ادامه حیات به آن نیازمند هستند.
اگر در اثر استفادههای نابهجا، آب قابل شرب نابود شود و میزان کلی آب که در جهان رقم تقریبا ثابتی است، از میان برود آیا زندگی همه جانداران و از جمله انسان به مخاطره نخواهد افتاد؟
در این صورت آیا تامین غذا ممکن خواهد بود؟ تازه، این امر در مورد آبهای قابل شرب محدودیت بیشتری پیدا میکند.
سطح وسیعی از جهان را آبهای آزاد و مرتبط تشکیل میدهند، اما آب اقیانوسها و دریاهای آزاد از آنجا که قابل شرب نیست، قابل استفاده در کشاورزی هم نیست و به همین دلیل از میزان محدود آب قابل استفاده در کشاورزی و از آن مهم تر آب قابل شرب برای انسان و حیوان باید به دقت محافظت و پایداری کرد.
محدودیتهای ذکر شده و احراز سلامت غذایی تولید شده ضرورت افزایش بهرهوری و کیفیت و علاوهبر آن حساسیت امر کیفیت و پایش آن را نشان میدهد، در واقع تولیدکنندگان و تامینکنندگان غذا میخواهند از مصرف بهینه آب در قبال تولید هر کیلوگرم ماده خشک کشاورزی اطمینان حاصل و احراز کنند که پس از استفاده از آب ، پساب دوباره می تواد وارد طبیعت شود و پس از مرحله بازچرخانی آب ، این ماده حیاتی دوباره وارد چرخه مصرف شود.
این مصرف اگر در مورد حیوانات و گیاهان باشد حتی ممکن است به سالمسازی و تصفیه آب نیازی نداشته باشد، این در حالی است که همین آب ممکن است وارد شبکههای مسیر کشور شود و پس از تصفیه به مصرف شهروندان برسد کامل قابل درک است که اگر آب دارای فلات سنگین و خطرناک باشد دام و انسان و حتی گیاهان را ممکن است بیمار کند.
بیماریهای که میتواند گاهی تا مرگ، موجود زنده را به پیش ببرد و او را دچار آسیبهای مادامالعمر کند.
نهادها و مجموعههای بازرسی و کنترل کیفیت در مورد کشاورزی دو ظیفه مهم برعهده دارند و در وهله نخست این مجموعهها باید نظارت، پایش و احراز کنند که جریان صحیح و عاقلانه در تولید محصولات کشاورزی پیش گرفته شده و در این میان از دانش روز آینده و کاربردی متخصصان حوزه کشاورزی و مواد غذایی بهرهمند شده است.
اگر این نظارت، پایش و احراز با دقت قابل قبولی شکل بگیرد و اجرا شود آن کار فرایندها و اقدامات بهینه و با بهرهوری مناسب صورت خواهد کرد.
ارقام بزرگتری در توازن تولید ماده خشک و مصرف آب پدید خواهد آمد و در نهایت از خاک، آب و سایر نهادههای کشاورزی بهرهبرداری مناسب و مطلوبی صورت خواهد گرفت.
روشن است که در این صورت پایداری کفایت تولید غذا برای جهان حاصل میگردد و نگرانیها در مورد حفاظت از خاک و آب، از میان خواهد رفت.
وظیفه دوم مجموعهها و شرکتهای کنترل کیفیت و بازرسی بر فرآیندها و کیفیت محصول نهایی در صنعت غذا باز میگردد. سالانه مقدار معتنابهی از محصول خشک تولید شده توسط کشاورزان در مسیر مزرعه تا کارخانه و یا در جریان تولید محصول قابل مصرف توسط شهروندان، بر اثر عوامل گوناگون حتی انسانی نابود می گردد.
مجموعههای کنترل کیفیت در این باره وظیفه دارند تا نه فقط مسیر تولید غذا از ماده خام به محصول نهایی را پایش و اشکالزدایی کنند بلکه باید به گونهای رفتار نمایند که درآخر محصولی که تولید میشود از مطلوبیت مناسب بازاد و مصرف برخوردار باشد تا سود مناسبی را نصیب زنجیره تولید بنماید.
در این صورت روشن است که همه اقدامات بالا دستی و پایین دستی که به تولید آماده مصرف توسط شهروندان ختم شده، به درستی انجام شده و نتیجه قابل قبولی در برداشته است.