فروش گنجشک به‌جای قناری

اخبار سبز کشاورزی؛ بعد از آنکه محدودیت‌های اعمال شده بر فضای مجازی کارساز نشد و کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی و سکوهای خارجی در اینترنت، همچنان به فعالیت خود در این شبکه‌ها ادامه دادند، حالا تصمیم‌گیران و راهبردنویسان فضای مجازی در ایران بر آن شدند تا مردم را گول بزنند و با رنگ کردن گنجشک، آن را به‌جای قناری به مردم عرضه کنند.

در آخرین تصمیمی که یکشنبه گذشته اتخاذ شد، شورای عالی فضای مجازی تصمیم گرفت تا تنظیم‌گران بخش خصوصی برای ایجاد تنوع در سبد مصرف کاربران با سازوکارهای حکمرانی‌پذیر و با هدف رفع نیاز مردم، سکوها و خدمات پرکاربرد خارجی را که امکان ارائه خدمات در قالب پوسته برای آنها وجود دارد، شناسایی و شرایط فعالیت آن‌ها را در داخل کشور فراهم کنند.

این مصوبه شورای عالی فضای مجازی را می‌توان اعتراف به ناکارآمدی و بی‌کفایتی سکوهای ایرانی برای پاسخ دادن به نیازهای شهروندان ایرانی دانست.

طی سال‌های اخیر و پس از آنکه تمام سکوهای خارجی هر یک به‌دلیلی و یکی پس از دیگری مسدود و فیلتر شدند، مدیران جمهوری اسلامی ایران تصور کردند که حالا انبوه کاربران ایرانی به سوی استفاده از سکوها پلتفرم‌های ایرانی می‌شتابند و استفاده از این سکوها به شدت رواج خواهد یافت؛ اما مسدود شدن و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خارجی، مانند اینستاگرام، واتس آپ و... نتوانست تعداد کاربران سکوها و شبکه‌های اجتماعی را آنطور که دولت و حکومت انتظار داشتند، افزایش دهد.

حتی کمک‌های مالی سخاوتمندانه دولت به این شبکه‌ها و علاوه‌بر این، اجبار کردن نهادها، سازمان‌ها و ادارات جمهوری اسلامی ایران به ارائه خدمات خود در شبکه‌های اجتماعی ایرانی و کوچ اجباری این مجموعه‌ها از شبکه‌های اجتماعی خارجی، باز هم نتوانست تعداد کاربران این شبکه‌ها را به طور جهشی رشد دهد.

 هم اکنون برآورد آن است که حداکثر 5 تا 7 درصد از کاربران ایرانی به‌طور انحصاری یا در کنار شبکه‌های غیرایرانی از شبکه‌های اجتماعی ایرانی استفاده می‌کنند.

این تعداد البته میزان استقبال از این شبکه‌های اجتماعی را نشان نمی‌دهد؛ چراکه برخی از این کاربران به اجبار و برای رفع نیازهای سازمانی خود به عضویت این شبکه‌ها درآمده‌اند و اگر چنین اجباری وجود نداشت، سهم این شبکه‌های ایرانی، حتما به همین 7 درصد هم نمی‌رسید.

در عین حال، ایرانیان از شبکه‌های اجتماعی غیرایرانی کوچ نکردند و بسیاری از ایشان به حضور خود در این سکوها ادامه دادند.

این ادامه حضور به وسیله خرید انواع vpn امکان‌پذیر شد و همان وقت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جمع نمایندگان توضیح داد که میلیاردها تومان پول خرید و فروش vpn به جیب برخی از ژن‌های خوب می‌رود و تولید، خرید و فروش vpn به تجارت جذابی برای برخی خودی‌های نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است.

پس از وزیر وقت، سایر دست‌اندرکاران نیز به میدان آمده و از ناکامی در جلب کاربران ایرانی به سکوهای میهنی سخن گفته و تاکید کردند که از میزان توجه ایرانیان به سکوهای خارجی و بالاخص اینستاگرام و واتس آپ، نه فقط کاسته نشده، بلکه افزایش نیز داشته است.

در واقع، مقامات ایرانی سیاست‌های چین در محدودسازی فضای مجازی را دنبال و آرزو می‌کنند روزی فرابرسد که به جای اینترنت جهانی، اینترنت داخلی در اختیار کاربران ایرانی قرار گیرد و فقط تعداد مشخصی که حاکمیت می‌پسندد قادر باشند وارد فضای اینترنت جهانی شوند و از امکانات آن استفاده کنند.

اما چنین چیزی حتی در چین هم امکان‌پذیر نشده است. هر چند که ملاحظات دولت چین در مورد آزادی‌های شهروندان به شدت با آنچه در ایران وجود دارد، تفاوت می‌کند و در حالی‌که دولت کمونیست چین در ازای اعمال محدودیت درباره آزادی‌های مدنی، بیان، فعالیت‌های سیاسی و فعالیت‌های عقیدتی، آزادی‌های نسبتا گسترده‌ای در امور اقتصادی و اجتماعی به شهرندانش اعطا کرده، این الگو مورد توجه مقامات جمهوری اسلامی ایران قرار نگرفته و ایرانیان فقط در چارچوبی که حکومت می‌پسنند می‌توانند از آزادی‌ها بهره‌مند باشند و در خارج از چارچوب، رفتارها جرم‌انگاری و برای آن مجازات تعیین شده است.

البته مقامات جمهوری اسلامی ایران، حتما به یاد می‌آورند که روزی برای تلگرام، هووهایی ایجاد و تلاش شد تا ایرانیان به‌جای بهره‌برداری از تلگرام به سوی نسخه های ایرانی آن با نام های عجیب موبوگرام، تلگرام طلایی و... بروند؛ اما بسیاری از ایرانیان این نسخه‌ها را سکوهای جاسوسی از خود دانستند و هر چند برخی از شهروندان کشورمان در ابتدا وارد این نسخه‌ها شده بودند، اما به سرعت از آن خارج شدند.

همین رویداد باعث شد تا تجربه موازی سازی برای سکوهای خارجی تجربه موفقی نباشد و نتواند منظور نظر ایده‌پردازان آن را برآورده سازد.

حال و پس از این ناکامی و در حالی که تجربه‌های گذشته پیش‌روی ایرانیان و مقامات جمهوری اسلامی قرار دارد، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران فضای مجازی می‌خواهند آزموده را دوباره بیازمایند و دوباره برای شبکه‌های خارجی پوسته ایرانی درست کنند تا امکان نظارت بر فعالیت و محتوای بارگذری شده کاربران ایرانی برای حکومت فراهم گردد.

این اقدام مبین آن است که اصلی‌ترین دلیل جمهوری اسلامی ایران برای دادن یا ندادن مجوز به پلتفرم‌های خارجی، نه علل فنی بلکه قابلیت دسترسی حکومت ایران به داده‌ها و اطلاعات کاربران است.

امری که سکوهای خارجی برای حکومت‌های اروپایی و دولت ایالات متحده آمریکا نیز فراهنم نکرده و نمی‌کنند.

با این همه، روشن نیست مقامات دستوردهنده در شورای عالی فضای مجازی چگونه می‌خواهند گنجشک را رنگ کنند و به جای قناری به مردمی که خود قناری‌شناس هستند بفروشند.