چرا اینترنت ایران کند شد؟ سخنگوی دولت: دفع حملات سایبری و حفظ امنیت!
با ادامه حملات اخیر، سرعت اینترنت در ایران کاهش یافته است. سخنگوی دولت این اقدام را موقتی و برای دفع حملات سایبری دشمن می‌داند.
در چهارمین روز از حملات اخیر به ایران، سرعت اینترنت همچنان به دغدغه اصلی کاربران تبدیل شده است. در حالی که مردم برای اطلاع‌رسانی درباره وضعیت کنونی کشور به اتصالی مطمئن نیاز دارند، سخنگوی دولت از موقتی و هدفمند بودن این محدودیت‌ها برای دفع حملات سایبری دشمن خبر می‌دهد. اما آیا واقعاً اینترنت در پناهگاه امنیتی قرار گرفته است؟
اخبار سبز کشاورزی؛ پس از اعمال محدودیت‌های تازه بر اینترنت کشور در نخستین روز حملات، "فاطمه مهاجرانی"، سخنگوی دولت، در گفت‌وگو با صداوسیما توضیح داد که کاهش سرعت اینترنت به دلیل حملات سایبری دشمن صورت گرفته است: "بدیهی است که با توجه به حملات سایبری که دشمن به مراکز زیرساختی در حوزه فناوری اطلاعات دارد، برای پایداری شبکه مجبور هستیم سرعت شبکه را پایین بیاوریم. شهروندان بدانند که اقدام به کاهش سرعت اینترنت موقتی و به منظور دفع حملات سایبری است."
او تاکید کرد این اقدام با تصمیم‌های مدیریتی، کنترل‌شده، هدفمند و فنی انجام شده و با هدف حفظ پایداری و امنیت شبکه در حال اجراست.
اختلاف نظر بر سر "تصمیم درست": آیا راه بهتری نبود؟
پیش از این، "احسان چیت‌ساز"، معاون سیاستگذاری و برنامه‌ریزی توسعه فاوا و اقتصاد دیجیتال، در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) به طور غیرمستقیم به دست بالاتر نهادهای تصمیم‌گیر بر وزارت ارتباطات اشاره کرده بود و نوشته بود: "ما هم دلمان می‌خواست باز باشد، تا فیلترشکن‌ها نشوند گذرگاهی برای نفوذ و خیانت به وطن! ولی می‌دانید که این تصمیم در اختیار وزارت ارتباطات نیست!" این جمله، بحث قدیمی‌تر درباره تاثیرگذاری نهادهای دیگر بر اینترنت را دوباره مطرح کرد.
اختلال اینترنت از ظهر جمعه (۲۳ خرداد)، چند ساعت پس از شنیدن نخستین انفجارها اعمال شد و واتس‌اپ نیز از دسترس خارج شد. کاربران در شبکه‌های اجتماعی از قطع گاه‌وبی‌گاه آنتن موبایل، کندی اینترنت، قطع کلی اینترنت خانگی و حتی غیرفعال شدن امکان تمدید بسته‌های اینترنت تلفن همراه برای برخی مشترکان ایرانسل خبر می‌دهند.
تحلیل نت‌بلاکس: افت ۵۰ درصدی ترافیک بین‌المللی
"نت‌بلاکس"، رصدخانه اختلالات اینترنت و سانسور دیجیتال، نیز در دومین روز درگیری‌ها (یکشنبه)، کاهش ۵۰ درصدی ترافیک اینترنت بین‌المللی ایران را تأیید کرد. این نهاد غیردولتی در صفحه رسمی خود در شبکه ایکس نوشت: "تحلیل‌ها نشان می‌دهند که ترافیک اینترنت بین‌المللی از ایران کاهش یافته است؛ این موضوع گزارش‌های کاربران درباره کیفیت پایین خدمات را تأیید می‌کند. ارائه‌دهندگان درگاه‌ها و سرورهای مجازی به طور ویژه تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند، درحالی که وزارت ارتباطات از اعمال محدودیت‌های موقتی اینترنت خبر داده است."
هزینه نارضایتی کاربران در برابر امنیت: دیدگاه کارشناسان
در حالی که سخنگوی دولت این تصمیم را امنیتی خوانده است، آیا راه جایگزینی برای دفع حملات سایبری وجود نداشت؟ "حمیدرضا احمدی"، نایب‌رئیس کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک، در پاسخ به "پیام ما" توضیح می‌دهد: "در حال حاضر وضعیت بحرانی است و ما کارشناسان حتی برای چنین زمانی آموزش ندیده و آماده نیستیم. آنچه به ذهنم می‌رسد این است که هر کشوری در شرایط بحرانی محافظه‌کارتر می‌شود و از خطر کردن بیشتر پرهیز می‌کند. به همین دلیل است که در شرایطی که به کشور حمله‌ای غافلگیرانه انجام شده، ترجیح می‌دهند هزینه انتقاد و نارضایتی کاربران را بپذیرند اما از طرف دیگر، تا حدی خیالشان راحت‌تر باشد که اتفاق بدی از نظر امنیتی نمی‌افتد. با این همه نمی‌دانم این کار درست است و راه جایگزینی وجود دارد یا نه."
فریب اینترنت ماهواره‌ای: واقعیت یا تبلیغات؟
در این میان، صحبت‌هایی درباره اینترنت ماهواره‌ای و ادعای ایلان ماسک درباره فعال‌شدن پوشش اینترنت استارلینک برای ایرانی‌ها مطرح شده است. احمدی این موضوع را تنها استفاده تبلیغاتی از شرایط فعلی می‌داند: "این حرف‌ها درباره استارلینک مسخره است و فقط مارکتینگ استارلینک است. هر کسی که اینترنت ماهواره‌ای داشته باشد، لابد اینترنتش مثل قبل کار می‌کند اما اینکه بگویند چیز جدیدی برای وصل شدن به استارلینک فعال شده است، قابل درک نیست... به نظر من بیشتر تبلیغاتی است تا واقعی."
شکاف میان "امنیت" و "نیاز حیاتی مردم"
کاربران در شبکه‌های اجتماعی از این گلایه می‌کنند که در شرایط بحرانی که ناچار به دورکاری شده‌اند، نبود اینترنت باکیفیت، دورکاری را برای آن‌ها پرچالش و گاه غیرممکن کرده است. دغدغه برخی دیگر نیز اطلاع‌رسانی درباره اتفاقات اخیر است. در این شرایط، میان آنچه "اقدامی امنیتی" خوانده می‌شود و آنچه "نیاز حیاتی مردم" است، شکافی عمیق شکل گرفته است؛ شکافی که صدای مردم را ضعیف، دستشان را کوتاه و حضورشان را در لحظه‌ای که باید دیده شوند، مبهم و دور می‌کند.
