کارشناسان تغذیه هشدار می‌دهند: شیرین‌کننده‌های طبیعی همیشه سالم‌تر نیستند!
بسیاری تصور می‌کنند عسل یا شربت افرا جایگزین سالمی برای شکر است اما کارشناسان می‌گویند بدن همه این قندها را یکسان پردازش می‌کند و خطراتشان مشترک است
آیا واقعاً عسل و شربت افرا گزینه‌های سالم‌تری برای شیرینی هستند؟ بسیاری از ما به امید کاهش قند مصرفی، سراغ «شیرین‌کننده‌های طبیعی» می‌رویم؛ اما پژوهش‌های جدید می‌گویند بدن انسان در برابر اغلب انواع قند، رفتار تقریباً مشابهی دارد.
قند طبیعی یا افزودنی؟ تفاوت در جزئیات است
قند موجود در یک سیب از همان اجزایی ساخته شده که در یک تکه شکلات می‌یابیم — گلوکز و فروکتوز. تفاوت اصلی در «بسته‌بندی طبیعی» آن است. در میوه‌های کامل، وجود فیبر و ترکیبات گیاهی مفید باعث می‌شود قند به‌صورت تدریجی وارد خون شود و از افزایش ناگهانی قند جلوگیری کند.
اما در قندهای افزوده مانند شکر تصفیه‌شده یا شربت ذرت با فروکتوز بالا، این تعادل طبیعی از بین می‌رود و قند با سرعت بیشتری جذب می‌شود. حتی آب‌میوه‌های طبیعی نیز به دلیل حذف فیبر، می‌توانند موجب جهش سریع قند خون شوند.
خطر پنهان قند بالا؛ مسیری به‌سوی بیماری‌های مزمن
افزایش مکرر قند خون در طول زمان می‌تواند بدن را نسبت به انسولین مقاوم کند و راه را برای دیابت نوع دو هموار سازد. افزون بر این، مصرف زیاد قند، کبد را وادار به تولید چربی اضافی می‌کند — روندی که خطر ابتلا به کبد چرب متابولیک (MASLD)، بیماری‌های قلبی و سکته را بالا می‌برد.
به همین دلیل، نهادهای سلامت جهانی توصیه می‌کنند قند افزوده روزانه از ۵۰ گرم بیشتر نشود؛ انجمن قلب آمریکا حتی محدودتر پیشنهاد داده است: ۲۵ گرم برای زنان و ۳۶ گرم برای مردان.
آیا شیرین‌کننده‌های طبیعی سالم‌ترند؟
با وجود محبوبیت عسل، شربت افرا و آگاو، باید دانست که از منظر علمی، همگی در گروه قندهای افزوده قرار می‌گیرند. دکتر کارن دِلا کورت، متخصص علوم تغذیه، می‌گوید: «بدن انسان تفاوتی میان شکر سفید، عسل یا آگاو قائل نیست — همه در نهایت به مولکول‌های مشابهی شکسته می‌شوند.»
برخی مطالعاتِ مالی‌شده توسط صنایع غذایی تلاش کرده‌اند نشان دهند که شربت افرا تأثیر بهتری بر قند خون دارد، اما تحلیل‌های مستقل نشان می‌دهد این نتایج چندان قابل اعتماد نیستند. در مقابل، پژوهش کنترل‌شده سال ۲۰۱۵ نشان داد میان عسل، شکر و شربت ذرت تفاوت معنی‌داری در اثرات متابولیکی وجود ندارد.
شیرین‌کننده‌های مصنوعی؛ قهرمان یا تهدید پنهان؟
اگر به سراغ گزینه‌هایی مانند آسپارتام، سوکرالوز، استویا یا میوه‌ی مونک بروید، لازم است بدانید تحقیقات هنوز درباره اثرات بلندمدت آن‌ها بر بدن در جریان است. متخصصان احتمال می‌دهند این مواد می‌توانند بر میکروبیوم روده، اشتها و حس طعم تأثیر بگذارند — بنابراین استفاده‌ی متعادل از آن‌ها توصیه می‌شود.
راه‌های سالم‌تر برای مهار میل به شیرینی
وقتی ولع شیرینی شدید دارید، لازم نیست به سراغ قند افزوده بروید. این گزینه‌ها انتخاب‌های عاقلانه‌تری هستند:
• میوه‌های شیرین مانند توت‌فرنگی، سیب یا خرما می‌توانند جایگزین طبیعی و مغذی باشند.
• اگر به شیرینی بیشتری نیاز دارید، مقدار کمی عسل روی میوه یا بلغور جوی دوسر کفایت می‌کند.
• شکلات تلخ با قند کم، گزینه‌ای هوشمندانه برای دوستداران کاکائو محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
نام «طبیعی» همیشه مترادف با «سالم» نیست. بدن ما همه‌ی قندهای افزوده را تقریباً به یک شکل تجزیه می‌کند. پس اگر به دنبال تغذیه متعادل و طول عمر بیشتر هستیم، باید یاد بگیریم کمتر شیرین بخوریم، نه متفاوت‌تر.
