ورود فاضلاب به شالیزارهای گیلان

چالش آب کشاورزی در برخی شالیزارهای گیلان به ویژه آستانه اشرفیه بسیار مشهود بوده و از سوی دیگر ورود فاضلاب به اراضی شالیزاری این شهرستان واکنش هایی را در پی داشته است.

اخبار سبز کشاورزی : شرایط اقلیمی گیلان به گونه‌ای است که توانسته در بخش کشاورزی بویژه محصول برنج حرفی برای گفتن داشته باشد. اما گرم شدن هوا، کاهش باران‌های فصلی و در نتیجه کم شدن ذخیره آب سد سفیدرود، موجب بروز تنش‌های آبی بر سر مزارع و زمین‌های کشاورزی در برخی نقاط استان شده تا جایی که قلب مزارع گیلان ترک برداشته است، ترک‌هایی که به قیمت هدر رفتن و بی نتیجه شدن زحمات و چشم انتظاری‌های یک ساله کشاورزان شده و بار مالی سنگینی بر دوش کشاورزان گیلانی گذاشته است.

مسئول شعاری به درد مردم نمی‌خورد

چالش آب کشاورزی در برخی مزارع به ویژه در شهرستان آستانه اشرفیه بسیار محسوس بود و این مسئله را می‌شد از ترک شالیزارها دید. اما ماجرا زمانی تأمل برانگیز تر می‌شود که برخی مزارع کشاورزی اطراف این شهرستان همانند جورکوچان و مردم کده از فاضلاب شهری آبیاری و بوی فاضلاب را می‌توانستید از کف شالیزارها استشمام کنید.

بابایی یکی از کشاورزان آستانه اشرفیه با اشاره به مرغوبیت و کیفیت بالای خاک گیلان، اظهار کرد: خاک گیلان و بویژه اراضی آستانه اشرفیه از مرغوبیت بالایی برخوردار بوده و بسیار حاصلخیز است.

وی با انتقاد از عملکرد شعاری برخی مسئولان، افزود: مسئول شعاری به درد مردم نمی‌خورد مدیران ما باید عمل گرا و میدانی باشند.

این کشاورز آستانه‌ای، گفت: گیلان روی ثروت، نعمت و منابع قرار گرفته اما رشد توسعه و پیشرفتش بسیار پایین است و فقر و بیکاری در این استان جولان می‌دهد.

بابایی با ابراز گلایه از کمبود آب در مزارع کشاورزی، بیان کرد: نبود آب کشاورزی چالش اصلی کشاورزان است و این موضع آنها را آزار می‌دهد و کسی هم در این خصوص پاسخگو نیست.

وی با تاکید بر حمایت ویژه دولت از کشاورزان، افزود: به دلیل عدم حمایت از کشاورزان دیگر رغبتی برای نسل جوان باقی نمی‌ماند تا شغل و سنت پدری خود را که کشاورزی بوده، ادامه دهد.

ورود فاضلاب شهری به مزارع خطرناک است

این شهروند آستانه‌ای با اشاره به ورود فاضلاب‌های شهری به درون مزارع کشاورزی، بیان کرد: تداخل فاضلاب شهری با آب کشاورزی و ورود آن به مزارع، منشأ بیماری‌های خطرناک خواهد شد.

بابایی با بیان اینکه مزارع چندین روستای آستانه اشرفیه درگیر فاضلاب هستند، گفت: تداخل آب کشاورزی با فاضلاب ناشی از بی توجهی‌های مسئولان ذیربط به این مسئله بوده و همین موضوع کشاورزان را می‌رنجاند.

وی، مدیریت منابع آبی را چالش اصلی گیلان برشمرد و افزود: منابع آبی در گیلان فراوان بوده اما چگونه مدیریت کردن این منابع بسیار مهم است که در این خصوص سهل انگاری صورت می‌گیرد.

شالیزارهایی که از تشنگی خشک شدند

قربان زاده یکی از کشاورزان آستانه اشرفیه که از شرایط بی آبی مزارع کشاورزی خود گلایه داشت گفت: شالیزارهای ما از تشنگی خشک شدند و کسی نیست به داد ما برسد و در مشکلات دست و پا می زنیم.

وی، کشاورزی را تنها منبع درآمدی خود عنوان کرد و افزود: تمام چشم و امید ما به محصولات کشاورزی است و اگر این محصولات هم به خاطر بی آبی از بین برود چیزی برای امرار و معاش نداریم.

این کشاورز آستانه‌ای با اشاره به هزینه‌های سرسام آور کشاورزی، بیان کرد: با توجه به هزینه‌های کمرشکن کشاورزی، انتظار می‌رود دولت تسهیلات حمایتی در اختیار کشاورزان قرار دهد تا با انگیزه و توان بیشتری به این کار ادامه دهند.

باقرزاده با اشاره به تداخل آب کشاورزی با فاضلاب شهری، این مسئله را بسیار بحران زا و غیر بهداشتی عنوان و تصریح کرد: به قدری شرایط آب کشاورزی بحرانی است، که همین فاضلاب‌های شهری هم پاسخگوی کشاورزان در تأمین آب نیست.

وی با بحرانی خواندن مسئله آب کشاورزی در برخی نقاط آستانه اشرفیه، افزود: مسئولان امر باید سازوکارهای موثرتری در راستای تأمین آب کشاورزی ارائه دهند.

«آبفا» باید پاسخ دهد

بعد از شنیدن درد و دل‌های کشاورزان، برای پیگیری مطالبات این قشر زحمت کش سراغ مسئولان و دست اندرکاران امر رفتیم. پیگیری مسئله فاضلاب شهری پای ما را به ساختمان شیک شهرداری آستانه اشرفیه باز کرد، «علی مقصودی» شهردار این شهر «آبفا» را مسئول ساماندهی فاضلاب‌های شهری دانست و اظهار کرد: آستانه اشرفیه سیستم تصفیه فاضلاب شهری ندارد.

مقصودی ادامه داد: نبود این سیستم سبب شده تا فاضلاب‌های خانگی به انهار و رودخانه‌های حواشی شهر می‌ریزد که به مزارع ختم می‌شود و همین موضوع نارضایتی عمومی را به همراه داشته است.

وی با بیان اینکه «آبفا» باید در خصوص ساماندهی فاضلاب‌های شهری پاسخگو باشد، افزود: مدیریت شهری در زمینه ساماندهی فاضلاب‌ها نقش مسئولیتی ندارد اما این روحیه وجود دارد که با آب و فاضلاب در این راستا همکاری کند.

شهردار آستانه اشرفیه با تاکید بر ساماندهی فاضلاب‌های شهری، این امر را مستلزم هزینه‌های هنگفت دانست و تصریح کرد: وقتی برای ساماندهی و تصفیه فاضلاب از مردم عوارض و هزینه دریافت می‌شود متقابلاً باید خدمات دهی خوبی هم صورت گیرد.

پاس‌کاری مدیر به روابط عمومی

برای پیگیری موضوع به اداره آبفای شهرستان آستانه رفتیم که البته با در بسته مواجه شدیم. «سید فخرالدین حزنی» که چند سالی است مدیریت آبفای این شهرستان را بر عهده دارد، به بهانه محدودیت‌های استانی و عدم اجازه استان در پاسخگویی به سوالات خبرنگاران، از پاسخگویی شانه خالی کرد و توپ و میدان را به روابط عمومی آبفای استان سپرد.

اهمیت این موضوع و همچنین برای پیگیری مطالبات مردم، سراغ روابط عمومی آبفای استان گیلان رفتیم که تلویحاً صحبت‌های مدیر آستانه اشرفیه را تأیید کرد و گفت: مدیران شهرستان‌ها اجازه پاسخگویی به سوالات خبرنگاران را ندارند و این موضوعات باید از صافی روابط عمومی استان عبور کند.

بعد از چند روزی معطلی، روابط عمومی آبفای گیلان از قول «علیرضا غیاثی» معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان به سوالات پاسخ داد.

آستانه اشرفیه فاقد تصفیه خانه فاضلاب است

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب گیلان با اشاره به وضعیت سیستم فاضلاب شهر آستانه اشرفیه، گفت: جمعیت این شهر بر اساس آخرین برآورد حدود ۴۷۵۰۰ نفر بوده که حدود ۹۱.۴ درصد جمعیت آن تحت پوشش تأسیسات فاضلاب سنتی قرار دارد.

علیرضا غیاثی با بیان اینکه آستانه اشرفیه فاقد تصفیه خانه فاضلاب است، اضافه کرد: فاضلاب جمع آوری شده از طریق حدود ۶۵ کیلومتر شبکه سنتی اجرا شده توسط شهرداری در سنوات گذشته مستقیماً وارد انهار موجود شده و دفع می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که برای ساماندهی سیستم فاضلاب این شهر چه اقداماتی صورت گرفته است، افزود: شرکت آب و فاضلاب گیلان پس از تأسیس، پیگیر ایجاد تأسیسات فاضلاب در مراکز شهرستان‌های استان شد و در این راستا ایجاد تأسیسات فاضلاب این شهر از سال ۱۳۷۲ دارای ردیف اعتباری است.

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب آبفای گیلان با اشاره به راهکارهای جلوگیری و ساماندهی فاضلاب‌ها، بیان کرد: آبفا برای کاهش بار آلودگی فاضلاب ورودی به انهار، با هماهنگی شهرداری در هنگام صدور پروانه ساخت مالکان را ملزم به نصب سپتیک (حوضچه فاضلاب) قبل از اتصال به شبکه فاضلاب کرده است.

غیاثی با بیان اینکه تا قبل از تأسیس شرکت آب و فاضلاب گیلان جمع آوری و دفع فاضلاب برعهده شهرداری‌ها بود، اضافه کرد: بر اساس قانون و پس از تشکیل شرکت آب و فاضلاب این امر در عهده شرکت آب و فاضلاب استان گیلان است.

وی در پاسخ به این سوال که چه اقدامی برای احداث سیستم تصفیه خانه در آستانه اشرفیه انجام شده گفت: این پروژه در سال ۱۳۷۲ دارای کد اعتباری شد و این طرح دارای ۱۲ کیلومتر خطوط اصلی و ۵۷ کیلومتر خطوط فرعی برای تحت پوشش قراردادن جمعیتی معادل ۳۷ هزار نفر بوده و دارای یک تصفیه خانه به ظرفیت ۷ هزار و ۷۰۰ مترمکعب در شبانه روز بوده و ۳ واحد ایستگاه پمپاژ دارد.

تصفیه خانه آستانه اشرفیه محدودیت اعتباری دارد

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب آبفای گیلان با بیان اینکه تاکنون پروژه تصفیه خانه آستانه اشرفیه ۱۷.۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، اضافه کرد: برای اجرای این پروژه تاکنون مبلغ ۱۲۸ میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است.

غیاثی، کمبود اعتبار تخصیص بودجه را عمده دلایل عقب ماندگی پروژه طی سالیان گذشته عنوان کرد و گفت: محدودیت‌های اعتباری سبب شده تا این پروژه پس از گذشت بیش از ۲۸ سال به نتیجه نرسد.

وی همچنین اضافه کرد: اعتبار مورد نیاز برای تکمیل طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب آستانه اشرفیه، بر اساس فهرست بهای امسال سازمان برنامه و بودجه کشور و قیمت‌های روز، ۱۰ برابر معادل ۲۲۰ میلیارد ریال، (بدون لحاظ تعدیل سال‌های بعد) پیش بینی شده است.

‏آستانه نیازی به فاضلاب ندارد

مسئله کم آبی و همچنین تداخل فاضلاب به انهار کشاورزی آستانه اشرفیه بی ربط با اداره آبیاری نبود و با توجه به عدم پاسخگویی مدیر شهرستانی با مدیر عامل آب منطقه گیلان گفتگو کردیم که وی با بیان اینکه آستانه اشرفیه نیازی به فاضلاب و چاه ندارد، گفت: در آستانه اشرفیه برای تأمین آب کشاورزی حتی یک لیتر به خارج از شبکه حساب باز نکردیم و تمام مزارع این شهرستان با شبکه آبرسانی آبیاری می‌شوند.
وحید خرمی به استفاده فاضلاب در مزارع کشاورزی در آستانه اشرفیه واکنش نشان داد و بیان کرد: هر شخصی از فاضلاب برای مصارف کشاورزی استفاده می‌کند تخلف کرده است و باید با آن برخورد جدی شود.

وی با اشاره به رهاسازی فاضلاب‌ها به کانال‌ها و انهار، این اقدام را آسیب جدی به محیط زیست دانست و افزود: هر شهروند مسئول فاضلاب خانه خویش است و فاضلاب‌های شهری نباید در کانال‌ها و انهار رهاسازی شود.

ارائه راهکار مناسب برای خروج از بحران

در حالی که کشاورزان از مشکلات کم آبی و چالش‌های پیش رو می‌نالند و زمین‌های کشاورزی آنها ترک برداشته اما مسئولان به جای پاسخگویی درست، شفاف و ارائه راهکاری مناسب، حرف‌های یکدیگر را نقد و رد می‌کنند.

مسئولان در حالی مسئله ورود فاضلاب‌های خانگی به انهار کشاورزی را رد می‌کنند که علیرغم روستاهای حوالی شهر آستانه اشرفیه مزارع روستاهای گیلده، امیرکیاسر و بندر کیاشهر با خطر آلودگی آب‌های کشاورزی مواجه است.

انتظار می‌رود مسئولان دنبال راهکار مناسبی برای برون رفت از این مشکلات باشند تا کشاورزان که تمام امیدشان به خوشه‌های طلایی برنج است، بیش از این متضرر سهل انگاری‌ها و اهمال کاری نشوند.

زهرا روستایی زاده