کاکتوس گیاهی که هم غذاست، هم میوه

گیاهی از تیره کاکتوسان(Cactaceae) متعلق به راسته گیاهی میخک سانان که گیاهی گوشتی که دارای خار هستند. با توجه به این‌که برخی از کاکتوس‌ها بومی مناطق مرطوب هستند ولی بسیاری از آن‌ها در مناطق گرم و خشک از جمله بیابان آتاگاما واقع در (آمریکای جنوبی) که یکی از خشک ترین نقاط دنیا نیز است رشد می‌کنند این بیابان که بیشتر از شن‌زار و نمک‌زار است. از سمت رشته کوه‌های آند به طرف اقیانوس آرام امتداد دارد.

اخبار سبز کشاورزی: کاکتوس به هنگام توفان‌های ناگهانی و یا طی فصول مرطوب آب را ذخیره کرده و آن را طی ماه‌های خشک به مصرف می‌رساند همانطور که گفتیم کاکتوس‌ها جزو گیاهان گوشتی هستند اما هر گیاه گوشتی کاکتوس نیست.

یک نوع کاکتوس است که همه ما آن را به خوبی می‌شناسیم کاکتوس آلوئه ورا که از مهمترین خواص آن می‌توان به درمان پوست به آن اشاره کرد مثل بهبود بریدگی و یا کاهش سوختگی در پوست.

کاکتوس را بیشتر بشناسیم

جالب است بدانید کاکتوس طرفداران خاصی دارد. این افراد بسیار حساس، آرامش طلب، قانع و شکست ناپذیرند، کاکتوس‌ها به شرایط کم آبی و گرمای هوا بسیار مقاوم هستند. تیغ‌های کاکتوس در شناسایی کاکتوس بسیار مناسب‌اند. برخی از آن‌ها تیغ قلابی شکل و بزرگ دارند و برخی بسیار ریز و خطرناک اند. رنگ تیغ‌ها در هر گونه متفاوت است.

برخلاف ظاهر گیاه که گاها گیاهی وحشی نامیده می‌شود و تیغ بسیار دارد دارای زیبایی‌های زیادی است مثل گل و میوه کاکتوس.

گل‌های این گیاه در رنگ‌های صورتی، نارنجی، قرمز، سفید و زرد متغیر است و ریشه‌های کاکتوس کم عمق و نازک هستند. و معمولا به صورت افقی گسترده می‌شود تا رطوبت را به خود جذب کنند.

میوه کاکتوس

کاکتوس‌ها دارای میوه هستند که در بخش وسیعی از کشورهای حوزه مدیترانه کشت می‌شوند میوه کاکتوس باید حتما کاملا رسیده شود و خارهای ریز روی این میوه به طور کامل ریخته شود، تا برای مصرف مناسب باشد این میوه‌ها رنگ‌های مختلفی دارند ولی بیشتر متمایل به زرد است و مزه آن طعمی ما بین انبه و کیوی و آناناس دارد. میوه دراگون ضفروت یا اژدها یکی از میوه‌هایی است که اخیرا در بازار ایران ورود پیدا کرده است.

بعد از گل و میوه می‌توان از این گیاه در تولید محصول هم استفاده کرد مثل کاکتوس اپونتیا، کاکتوس آلوئه ورا و… .

کاکتوس آپونتیا

اپونتیا که نوعی کاکتوس مفید به شمار می‌آید در تولید چرم استفاده می‌شود این گیاه را بعد از پودر کردن و خشک کردن و اضافه کردن مواد دیگر انجام می‌شود که از این چرم می‌توان در تولید کیف و کفش و لباس استفاده کردا و این چرم کاملا طبیعی است و تاثیر منفی بر طبیعت نمی‌گذارد.

کاکتوس آلوئه ورا

کاکتوس آلوئه ورا گیاهی است علفی و چند ساله با برگ‌های ضخیم، گوشتی و دراز دارد.

که به نام گیاه جاودانگی، گیاه دارویی، گیاه ملکه نامیده می‌شود. آلوئه ورا خاصیت دارویی دارد و درمان پوست، یبوست، تقویت و تعدیل سیستم ایمنی، کنترل قند خون و… اشاره کرد.

روش پرورش و تکثیر کاکتوس

در بیشتر شهرهای ایران امکان پرورش و تکثیر کاکتوس در محیط‌های گلخانه‌ای وجود دارد و حتی از آن به عنوان یک حرفه و کسب و کار می‌توان نام برد.

تکثیر کاکتوس‌ها اصولا بر اساس بذر و قلمه است و نگهداری کاکتوس مستلزم رعایت یک سری موارد مربوط به آبیاری کاکتوس و شرایط محیطی مناسب برای دریافت دما، نور خورشید کافی و همین طور برخورد مناسب با کاکتوس در دوره کمونی(نخست) است. که باید براساس اصول نگهداری شود.

تکثیر کاکتوس

تکثیر کاکتوس در دو نوع جنسی و غیرجنسی می‌باشد که تکثیر کاکتوس به وسیله بذر را جنس و تکثیر قلمه‌ای را غیرجنسی می‌گوییم. شاید پرورش گیاه به روش بذر بسیار زمان‌بر باشد ولی بعضی از کاکتوس‌ها فقط از طریق بذر پاشی تکثیر می‌یابند.

بذر بیشتر کاکتوس‌ها بین یک هفته تا یک ماه شروع به رشد می‌کنند و بهترین زمان برای کاشت کاکتوس ما بین فروردین تا مهر است. دمای مناسب رشد کاکتوس 21 درجه سانتیگراد است و اما تکثیر قلمه‌ای که از موارد اصلی تکثیر رویشی کاکتوس است که در آن قسمتی از گیاه که ترجیحا از پایین گیاه را جدا کرده و در خاک گلدان نگهداری می‌کنند تا دوباره رشد کند. مهمترین نکته این کار فصل مناسب برای قلمه‌گیری است که اوایل تابستان بهترین زمان برای این کار است.

نکاتی که باید برای نگهداری از کاکتوس رعایت شود:

-توجه به زهکشی مناسب و داشتن راهی برای خروج آب از گلدان

-مقدار آب با در نظر گرفتن شرایط محیطی و نیاز گیاه در زمان رشد و فصل‌های سال

-کوددهی اصولی با توجه به فصل رشد که بهتر است حاوی فسفر، پتاسیم و نیتروژن باشد

-میزان نوری که به کاکتوس می‌رسد، بسیار مهم است. توجه به این نکته که نور زیاد و مستقیم خورشید ایجاد رنگ نارنجی و سفید بر روی گیاه و سوختگی کاکتوس را به همراه خواهد داشت و نور کم هم مانع رشد گیاه می‌شود.

-گلدان مناسب که بهتر است سفالی یا پلاستیکی باشد

-خاک عالی برای کاکتوس مخلوط یک سوم مواد آلی، یک سوم شن و یک سوم ماسه است.

-چک کردن مرتب خاک گلدان برای این‌که مطمئن شویم گیاه سالم است و به خوبی رشد می‌کند و دچار آفت نشده است.

توصیه به شما

تهیه بذر کاکتوس و یا گلدان کوچک کاکتوس کار سختی نیست. در شهرهای بزرگ می‌توان از گلفروشی‌ها تهیه کرد و یا در سایت‌های مختلف گلدان‌های کوچک کاکتوس را تهیه کنید و نگهداری از این گیاه هماطور که گفتیم کار راحتی است.

با توجه به کمبود آب در کشور بهتر است بیشتر به سمت گیاهانی برویم که آب کمتری نیاز دارند و رشد و بازدهی بهتر، همانطور که گفتیم گیاه کاکتوس با توجه به وسعت تنوع و فواید زیاد آن مثل خواص دارویی و درمانی، تولید میوه، تولید چرم و… جزو گیاهانی است که به آب کمی نیاز دارد و به راحتی می‌توان نگهداری کرد و با نگه داشتن آن با یک گیاه جدید آشنا شد.

و از مهمترین خواص که می توان نام برد:

تصفیه کننده هوا

امواج مضر ونویزها را از بین می‌برد

خواص آنتی اکسیدانی که میوه این گیاه دارد

درمان اختلال رفتاری

افزایش بهره وری مغز

تولید اکسیژن در شب

و هزاران خواص دیگر که هنوز کشف نشده پس می‌توان از این گیاه کم هزینه بهترین استفاده را برد و نه تنها از زیبایی بلکه از خواص آن هم استفاده کرد.

سمیه لطفی میشامندانی ـ خبرنگار