گلایه کشاورزان از کیفیت پایین و قیمت بالای تراکتور

در حالی که جامعه کشاورزی سال‌ها است نسبت به کیفیت پایین و قیمت بالای تراکتور گلایه دارد، کارشناسان معتقدند آزادسازی واردات تنها کاری است که باعث می‌شود شرکت تراکتورسازی درمورد کیفیت محصول خود تجدید نظر کند.

اخبار سبز کشاورزی به نقل از بازار؛ در حالی کشاورزان کشور با چالش ها و موانع بسیاری از پروسه تولید گرفته تا فروش دست و پنجه نرم می کنند که غالبا در خصوص ماشین آلاتی همچون تراکتور با مشکلی اساسی مواجه هستند.

در واقع در خصوص تراکتورهای تولیدی در کشور دو موضوع مهم وجود دارد؛ از یکسو کشاورزان و بهره برداران با چالش افزایش قیمت ها مواجه هستند و از سوی دیگر غالبا از کیفیت آن رضایت ندارند.

به طوری که برخی کشاورزان معتقدند بسیاری از تولیدات تراکتورسازی از همان لحظه ای که از نمایندگی تحویل گرفته اند دچار ایراداتی همچون روغن ریزی بوده است و کسی هم پاسخگو نیست.

این در حالی است که برخی کارشناسان نیز معتقدند توزیع تراکتور به صورت سهمیه ای خود مشکل دیگری در این حوزه است و این عامل خود یکی از عواملی است که در گرانی آن نقش داشته است. با این وجود در خصوص دلایلی که منجر به پایین بودن کیفیت محصولات تراکتورسازی ایران شده است از سوی کارشناسان و فعالان بخش نظرات بسیاری اعلام می شود.

برای کیفی سازی تراکتور رقیب تراشی باید کرد

عطاءالله هاشمی فعال بخش و رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور در این خصوص می گوید: در حال حاضر بر کسی پوشیده نیست که در مسئله مکانیزاسیون و تکنولوژی از تکنولوژی روز دنیا عقب هستیم؛ یعنی تکنولوژی‌ های ما در برخی مواقع به ۳۰ تا ۴۰ سال پیش برمی‌گردد. به عبارت دیگر در اثر تحریم‌ ها از تکنولوژی روز دنیا در تمام موارد چه در تراکتور، چه در خودرو، در سم و کود و در سایر موارد همچون صنعت لوازم خانگی از تکنولوژی روز دنیا عقب هستیم.

هاشمی افزود: علاوه بر این در حوزه تراکتور با یک مساله جدی تر به نام انحصاری بودن تولید مواجه هستیم؛ یعنی این عقیده وجود دارد که وقتی محصولی در داخل تولید می شود دیگر دست به واردات نزنیم! در حالی که این کاملا اشتباه است و برعکس باید واردات از کارخانجات مطرح و خوب دنیا انجام شود تا تولید کننده های داخلی هم رقابت را احساس کند و به سمت کیفی تولید کردن برود.

بر اساس این گزارش یکی از استدلالی هایی که در رابطه با ممنوعیت واردات تراکتور اعلام می شود این است که حتی اگر واردات مجاز شود به دلیل بالا بودن قیمت و تفاوت فاحشی که نسبت به تولیدات داخل دارد، کشاورزان توان خرید نخواهند داشت.

با این وجود هاشمی معتقد است زمانی می رسد که کشاورز ترجیح می‌دهد و این واقعیت را لمس می کند که اگر کود، سم، ماشین الات، تراکتور، دنباله بند و دیگر لوازم و مایحتاج خود را به قیمت بالا تامین کند اما کیفیت خوب داشته باشد قطعا در بلند مدت نتایج بهتری خواهد داشت و قطعا جنس با کیفیت با قیمت بالا را انتخاب خواهد کرد.

تراکتورسازی در بخش قطعات به شدت ضعف دارد

وی خاطر نشان کرد: البته باید بپذیریم که در وضعیت فعلی با تمام اوصاف وسع و ظرفیت تراکتورسازی در همین حد است؛ یعنی این کارخانه باید قطعات و لوازم یدکی با کیفیت در اختیار داشته باشد تا محصولی کیفی تولید کند. اما الان از یک طرف موضوع تحریم‌ ها و بدتر از آن مسئله خود تحریمی داخلی موجب شده تولید کننده را عذاب بدهند و کیفیت محصولات خود را کاهش بدهند.

این فعال بخش کشاورزی همچنین در پاسخ بازار مبنی بر اینکه ضعف در قطعه سازی و بی کیفیتی قطعات چقدر جدی است، گفت: همانطور که می دانید ماشین الاتی همچون تراکتور مرکب از صدها قطعه است که این قطعات دور هم جمع می شوند و مجموعه ای به نام تراکتور را به وجود می آورند که این قطعات اکثرا تولید داخل است و محصول کارخانجات و تولیدکننده های کشور است. به هر حال ما کیفیت تکنولوژی روز را در این کارخانجات نداریم و هرکسی چیزی غیر این ادعا کند حرف نادرستی است.

هاشمی ادامه داد: به عبارت دیگر دقیقا همان موضوعی که در بخش خودروی کشور هم صدق می کند در حوزه تراکتور سازی نیز رخ داده است یعنی در حالی که می گویند خودروهای داخلی به ازی هر صد کیلومتر تا ۱۰ لیتر بنزین مصرف می کنند اما در خودروهای خارجی ۴ تا ۵ لیتر بنزین مصرف می شود و این نشان دهنده این است که قطعاتی که باید کارایی خوبی داشته باشد را ما نداریم و تراکتور سازی نیز دقیقا از همین ضعف در قطعات ضربه می بیند.

بر اساس این گزارش در حالی که فعالان بخش و حتی برخی از مسئولین ذیربط بر توسعه مکانیزاسیون کشاورزی تاکید دارند و غالبا روی اهمیت آن برای کشاورزی مانور می دهند، اما هنوز هم آنچنان که باید در این زمینه کار نشده است و غالبا ماشین آلاتی فرسوده در عرصه های کشاورزی کشور به کار گرفته می شود. در حقیقت نه تنها از نظر تعداد ماشین آلات و تجهیزات در حد قابل قبولی نیست بلکه از نظر عمر ماشین آلات نیز شرایط خوب نیست و به اصطلاح عمر ماشین آلات کشاورزی کشور بالا است.

با این وجود تراکتور به عنوان یکی از پرکاربردترین ماشین آلاتی که در بخش کشاورزی به کار گرفته می شود سالها است از نظر کیفی و قیمتی دغدغه بهره برداران جامعه کشاورزی کشور است.

در حقیقت بر خلاف کشورهای توسعه یافته که غالبا از جدیدترین تراکتورهای روز بهره می گیرند و همواره نیز از نظر فنی آنها را توسعه می دهند در کشور ما با تراکتورهایی با تکنولوژی ۳۰ ساله کشاورزان سرو کله می زنند و هیچ گاه نیز از کیفیت آن رضایت ندارند.

انحصار تولید؛ ریشه بی کیفیتی تراکتور ایران

محمد رحیم نیازی فعال بخش زراعت نیز با تصدیق اینکه کیفیت محصولات تراکتور سازی پایین است و غالبا رضایت کشاورزان را جلب نمی کند، گفت: همانطور که می دانید در کشور ما ضریب مکانیزاسیون پایین است؛ یعنی نسبت قدرت اسب بخار و مجموعه کاری که باید انجام شود بر اساس استانداردهای جهانی پایین است. به عبارت دیگر ماشین الات کشاورزی کشور کم است.

نیازی افزود: از سوی دیگر تراکتور هایی که الان در عرصه های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد از لحاظ کیفی نسبت به تراکتورهای جهان پایین است عمدتا به این دلیل که یک حوزه انحصاری است؛ یعنی یک شرکت تراکتور سازی در کشور داریم که با هر کیفیتی می سازد و عرضه می کند و کشاورز مجبور است آنچه تولید می شود را با هر سطح کیفی خریداری کند و جالب تر اینکه تراکتور سازی ایران هر قیمتی هم بخواهد تعیین می کند و کاملا مختار است و کشاورز به ناچار خریدار است.

وی ادامه داد: مساله مهم دیگر در حوزه ضعیف بودن بخش مکانیزاسیون کشاورزی کشور این است که ما فرسودگی ماشین آلات در کشور داریم؛ یعنی عمر ماشین آلات حداقل بالای ۲۰ سال است. در واقع یعنی قدرت اسب بخاری که هر تراکتور باید داشته باشد به نسبت عمر آن کاهش می یابد و محصولات ما نیز کاملا با تکنولوژی قدیم است.

این فعال زراعت خاطر نشان کرد: یک موضوعی که بسیاری از کشاورزان در حوزه تراکتور با آن بسیار مواجه هستند در واقع به بحث قطعات یدکی برمی گردد. یعنی چون عمر و تکنولوژی این محصولات بالا است غالبا وقتی قطعات یدکی فرسوده می شود کشاورز مدت طولانی معطل می شود تا تعمیرات صورت بگیرد. به این ترتیب کشاورز هم مجددا باید هزینه ای برای تعمیر بدهد و هم اینکه زمان زیادی را از دست می دهد.

وی همچنین با اشاره به اینکه حداقل عمر تراکتورهای رومانی که در کشور استفاده می شود ۴۰ سال است، گفت: با این تفاسیر ما از یکسو با فرسودگی ماشین آلات در کشور روبرو هستیم، ضریب مکانیزاسیون پایین است و همچنین قیمت ماشین الات به نسبت قیمت فروش محصولات کشاورزی که کشاورز در بازار می فروشد بسیار بالا است. به طوری که به عنوان مثال در بحث قیمت سبزی و صیفی قیمت محصولات ما یک پنجم دنیا است و در گندم نصف دنیا است. با این وجود قیمت ماشین الات ما نسبت به این قیمت های فروش محصولات، گران است.

ضرورت آزادسازی واردات برای کیفی شدن تراکتور

نیازی تصریح کرد: با این تفاسیر اگر قیمت محصولات جهانی شود و از آن طرف هم واردات ماشین آلات نیز آزاد شود و یا شرکت های سازنده دیگر وارد شوند و به اصطلاح برای شرکت تراکتورسازی رقیب تراشی شود، دیگر دغدغه ای نداریم. اما مساله اینجا است که قیمت فروش محصولات ما ریالی است و خرید کلیه نهاده ها و تجهیزات دلاری است. به عبارت دیگر چون اساس اقتصاد ما مشکل ساختاری دارد به تولید آسیب های جدی زده است.

این فعال بخش زراعت در پایان گفت: پیشنهاد ما به وزارت جهاد کشاورزی این است که بگذارد ماشین الاتی از دیگر کشورها وارد شود و یا حداقل یک رقیب در داخل برای تراکتورسازی بتراشند تا در بحث کیفیت تراکتور حداقل گشایشی حاصل شود.

وضعیت بازار جهانی تراکتور

بر اساس گزارشات منتشر شده بازار جهانی تراکتور بسیار پویا است و در حالی که در سال ۲۰۱۷ هند ۳۱ درصد از کل فروش جهانی تراکتور را بر عهده داشته، چین نیز سهمی ۲۳ درصدی در این میان داشته است.

نکته جالب توجه اینکه کشور همسایه ایران یعنی ترکیه نیز سهمی به میزان ۳ درصد در این فروش جهانی به خود اختصاص داده است. همچنین پیش بینی می شود تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۲۳) میزان فروش تراکتور در سطح جهان به ۲ هزار دستگاه برسد. این در حالی است که درآمد خالص شرکتهای تراکتور سازی دنیا در سال ۲۰۲۱ به میزان ۱۲.۷ میلیارد دلار بوده است.

از سوی دیگر بر اساس این گزارش شرکت های «جان دیر، میهاندار، AGCO، کویوتا و نیوهالند» از جمله برترین تولید کننده های انواع تراکتورها در دنیا محسوب می شوند. به طوری که جان دیر بیش از ۱۵ درصد بازار جهانی تراکتور را به خود اختصاص داده است و میهاندار هند سهمی ۱۰درصدی دارد. همچنین AGCO سهمی به میزان ۱۰ درصد از آن خود کرده است و شرکت کویوتای ژاپن نیز سهمی ۹.۴ درصدی دارد و نیوهالند نیز بیش از ۱۳ درصد از بازار جهانی تراکتور را از آن خود کرده است.