آبیاری درختان پسته

باغ‌های پسته به‌دلیل عمر و دوره طولانی بازگشت سرمایه باید منابع آب پایداری داشته باشند. مقدار، تناوب و شیوه آبیاری بر تولید پسته تأثیر زیادی می‌گذارد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ تربیت درختان جوان، شیوع آفات و بیماری‌هایی که از راه هوا یا خاک به درخت حمله‌ور می‌شوند، مقدار و کیفیت محصول دوسالانه و رشد درخت همگی تحت‌تأثیر آبیاری درخت پسته قرار دارند. به‌علاوه شرایط اقلیمی، بافت خاک و پایه و پیوند درخت پسته از عوامل مهمی هستند که بر میزان آب مورد نیاز آن برای تولید محصول اقتصادی تأثیر می‌گذارد.

نیاز آبی درختان پسته

درخت پسته برای رشد و تولید مناسب به مقادیر کافی آب آبیاری در طول فصل رشد (از اسفند تا مهر) نیاز دارد؛ این در حالی است که برداشت اقتصادی از برخی درختان ممکن است حتی با 80 سانتی‌متر ارتفاع آب مفید سالانه در دسترس ریشه، حاصل ‌شود.

با فرض کمترین تلفات آب در انتقال آب و آبیاری باغ، هر هکتار باغ پسته بالغ‌بر 12 هزار مترمکعب آب در طول سال نیاز دارد. نیاز آبی فوق، بدون احتساب آب مورد نیاز برای آب‌شویی زمستانه زمین‌های شور و نمکی است.

در صورت وجود یا بروز شوری در خاک سطحی یا منطقه ریشه، باید یک تا دو نوبت آب‌شویی زمستانه را به رژیم آبی طبیعی مورد نیاز افزود.

نیاز آبی درخت پسته در فصول مختلف سال و مراحل مختلف دوره سالانه زندگی آن متفاوت است. این نیاز در زمستان که زمان خواب درخت است کمترین و در تابستان که موقع رشد مغز پسته است در بیشترین مقدار خود است.

بیش از نیمی از آب مورد نیاز سالانه، در فصل تابستان به مصرف درخت می‌رسد. یکی از اهداف مديريت بهينه آبياري تهيه آب كافي براي درختان بارور پسته است، به‌طوري كه در اثر اشباع شدن خاك و فقدان آب كافي در خاك دسترسی به آنها وارد نشود.

اگر درختان پسته در طول دوره‌هاي حساس به كم آبي با ميزان كمتر از نياز واقعي آبياري شوند، اثرات منفي روي فرآيندهاي دروني درخت خواهد گذاشت. بنابراين بايد بدانيم كه تحمل درختان پسته نسبت به خشكي به توانايي آنها در زنده ماندن در شرايط خشكي مربوط می‌شود و اين بدان معني نيست كه درختان پسته قادرند رشد سريع و با محصول زياد در شرايط آبياري‌هاي با ميزان كم داشته باشند.

یکی از اهداف آبیاری، داشتن برنامه برای تامین مقدار مناسب آب برای باغ‌ها در زمان لازم است. آبیاری خوب به ما اطمینان می‌دهد که رطوبت خاک در طول فصل حفظ می‌شود؛ بنابراین تصمیم‌های مناسب برای انجام آبیاری، نیازمند دانستن نیاز آبی درخت و اجرای مناسب سیستم آبیاری با رعایت یکنواختی مناسب و میزان دقیق آب تحویلی است.

به‌طور کلی سیستم‌های قطره‌ای موثرتر از روش‌های سطحی هستند؛ چرا که هم یکنواختی بیشتری در آبیاری ایجاد می‌کنند و هم راندمان بیشتری دارند.

مهم‌ترين عمليات داشت، آبياري در طول فصل است. تنش خشكي باعث خشكيدگي سرشاخه‌ها، ريزش و خشكيدگي برگ‌ها، كوچك شدن سطح برگ‌ها و در نتيجه كم‌شدن سطح فتوسنتزكننده گياه و لخت‌شدن ظاهر گياه، تشديد اثرات آفتاب سوختگي شاخه‌ها و درنهايت خشك شدن كامل گياه مي‌شود.

در تنش‌هاي شديد و طولاني‌مدت پوست درخت ترك برداشته و به‌راحتي از تنه آن جدا مي‌شود. هر مرحله از رشد به دلايل مختلف حساسيت خاص خود را نسبت به تامين مقدار كافي آب دارا است.

درجه‌بندي حساسيت اجزای توليد به تنش آبي

پوکی و سقط‌جنین: آبياري در زمان گلدهي(بیشتر در فروردين) و زمان پر شدن مغز (بیشتر در تير)

خندانی پوست استخوانی: (بسته به رقم)آخرين آب قبل از برداشت(بیشتر اوايل شهريور).

تعداد دانه در درخت: آبياري در زمان تشكيل ميوه و پس از گرده افشاني(بیشتر در اواخر فروردين).

رسیدگی: مشابه خنداني پوست استخواني(بیشتر در اواخر مرداد و اوايل شهريور).

وزن و اندازه میوه: زمان مشخصي ندارد و بیشتر به مديريت آبياري، تغذيه، كنترل آفات و بيماري‌ها و … در طول فصل بستگي دارد. البته فاكتورهاي كيفيت ديگري نيز مانند: زودخنداني و ترك‌خوردگي پوست سبز پسته نيز تحت‌تاثير مديريت آبياري قرار دارند.

بر اساس تحقيقات انجام شده، آبياري كافي و جلوگيري از اعمال تنش خشكي در اواخر فصل بهار به‌ویژه در خرداد بيشترين اثر را در كاهش تشكيل پسته‌های پوک و درنهايت كاهش احتمال آلودگي مغز پسته به زهرابة افلاتوکسین دارد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۸ - شهریور ۱۴۰۲