ذرت‌های پاکوتاه تحولی در کشاورزی آینده

اخبار سبز کشاورزی؛ متاسفانه مدت‌ها است که صندلی محققان کشاورزی ایرانی خالی یا کم مشتری است و دولت به مسائل سیاسی، جناح‌بندی و شعارهای زودگذر و روزگذر اکتفا می‌کند. چه بد!

اینک نشریه در گزارش و تحلیلی، دیدگاه اندیشمندان کشاورزی جهان را مبنی‌بر آسیب‌شناسی کاشت ذرت و کاشت صنعتی آن(کشت تک‌محصولی) در صفحه ۳۴ منتشر کرد و در این صفحه، مبحث ذرت‌های پاکوتاه Short Stature Corn مشاهده می‌شود.

ای‌کاش! محققان ایرانی در این موارد به شرح و بسط موضوع، ارائه توضیح نظری، کارشناسانه و مبتنی‌بر تحقیق و اجرا بپردازند.

تعدادی از شرکت‌های ژنتیکی تولید بذر ذرت در حال معرفی یک نوع بذر هیبرید ذرت پاکوتاه هستند. این ذرت‌ها به‌شکل قابل‌توجهی کوتاه‌تر از بوته‌های ذرت هیبرید کنونی و اغلب در حدود 50 تا 60 سانتی‌متر کوتاه‌‌تر از انواع ذرت‌ هستند.

این ذرت‌های پاکوتاه دارای مزایا و ویژگی‌های خاصی هستند که شامل توانایی استقرار بهتر در زمین، توانایی تحمل تعداد بوته بیشتر در ردیف‌های باریک‌تر، سهولت در دسترسی به آن‌ها در عملیات داشت ازقبیل؛ سمپاشی و یا کودپاشی با ادوات کنونی است، اما معرفی این ذرت‌های هیبرید جدید پرسش‌هایی را برای مروجان و تولیدکنندگان ذرت به وجود آورده است.

پرسش‌هایی مانند این‌که با چه معیارهایی باید این ذرت‌های جدید را با ذرت‌های بلندقامت کنونی مقایسه کرد. همچنین، چگونگی تولید محصول آن‌ها به چه شکلی است؟ محققان دانشگاهی مجری و شرکای سرمایه‌گذار این طرح در پی یافتن پاسخ‌هایی برای این پرسش‌ها هستند.

در سال گذشته(2023)، محققان مجری طرح، آزمون‌های مقایسه‌ای زیادی روی ذرت‌های معمولی و جدید به‌عمل آوردند که ایجاد ارتفاع 170 سانتی‌متری ذرت جدید در برابر ارتفاع 225 سانتی‌متری ذرت‌های کنونی بود. میانگین ارتفاع بلال‌ها از سطح زمین نیز 55 سانتی‌متر در برابر 92 سانتی‌متر بود.

تاثیر ارتفاع

در مجموع، اجزای اندام ذرت‌های پاکوتاه به زمین نزدیک‌تر است. اما از نظر بیوماس یا وزن اندام‌های زنده در واحد هکتار نیز تفاوت‌هایی وجود دارد، به‌گونه‌ای که در ذرت‌های پاکوتاه این وزن 7300 کیلوگرم و در ذرت‌های معمولی و پابلند 7200 کیلوگرم بود.

آنچه در ذرت‌های پاکوتاه اتفاق می‌افتد؛ کوچک‌شدن گره‌های ساقه در پایین منطقه بلال‌ها است. در ذرت‌های پاکوتاه تعداد برگ‌ها به همان مقدار، اما از نظر ساقه‌ها نسبت به ذرت‌های معمولی بیشتر است.

محصول

مقدار محصول ذرت‌های پاکوتاه در مزارع آزمایشی در شرایط مساوی، اندکی کمتر از ذرت‌های پابلند بود، ضمن آن که شرایط جغرافیایی در میزان محصول موثر بود و از 7500 تا 9000 کیلوگرم تفاوت داشت. هیبریدهای پاکوتاه نسبت به بالا رفتن مقدار و باریک بودن ردیف‌ها، تحمل بیشتری از خود نشان دادند و در هر هکتار بین 70 هزار تا 110 هزار دانه استفاده شد. در حالی که بوته‌ها روی ردیف‌های با فاصله 45 سانتی‌متر کشت شده بودند.

این موضوع نشان می‌دهد که هیبریدهای مذکور حتی اگر با تعداد بوته بیشتر در هکتار کاشته شوند، توان تحمل شرایط را دارند. اما مناسب‌ترین شرایط برای ذرت‌های پاکوتاه، 13 هزار تا 17 هزار بذر در هکتار است؛ که نسبت به ذرت‌های معمولی زیادتر است.