لزوم حذف دونرخی بودن قیمت کود

اخبار سبز کشاورزی؛ با توجه به برپایی نهمین دوره نمایشگاه جامع بین‌المللی نهاده‌های کشاورزی(اگروپارس) به همت انجمن‌های صنایع تولیدکنندگان سموم و کودهای شیمیایی و با توجه به حضور چشمگیر تولیدکنندگان و فعالان این صنعت، در خصوص ظرفیت‌های تولید کود و سم، استفاده از ظرفیت‌های خاص، موانع، چالش‌ها و مشکلات و… با طرح چند سوال دیدگاه برخی از مدیران عامل و فعالان این حوزه را جویا شده‌ایم که به منظور رعایت اختصار برای مشاهده سوالات (اینجا) را کلیک کنید.

سودا محمدزاده محجوب - مدیرعامل آرکا کود پردیس

• شرکت خدمات حمایتی کودهای پایه و مشمول استاندارد اجباری، مانند اوره، سوپرفسفات، سولفات پتاسیم، کلرید پتاسیم، دی‌آمونیوم فسفات و سولفات‌آمونیوم را توزیع می‌کند و یارانه ای پنهان و آشکار به آن می‌دهد.

تهیه و توزیع این کودها بدلیل تراکنش مالی بسیار زیاد آن توسط شرکت‌های خصوصی امکان‌پذیر نیست چون نیاز کشور به کودهای مذکور در مجموع حدودا 5 میلیون تن در سال است. بنابراین تا بخشی که بحث تامین و توزیع بر عهده شرکت خدمات حمایتی کشاورزی به نمایندگی از دولت است مشکلی نیست و لازم و ضروری هم هست.

ولی مشکل از جایی شروع می‌شود که یارانه یا دو نرخی بودن قیمت، موجب رانت و فسادخیز می‌شود و بخش مهمی از کودهای یارانه‌ای پس از توزیع به مصرف کشاورزی نمی‌رسد و در یک چرخه معیوب به بازار سیاه ورود پیدا می‌کند و بعضا برخی از تولیدکنندگان طرف قرارداد با شرکت خدمات حمایتی کودها را از بازار جمع می‌کنند و مجددا به نام تولید جدید به شرکت خدمات می‌فروشند و عملا یارانه به جیب سودجویان می‌رود یا برخی از تولیدکنندگان این کودهای یارانه‌ای را تبدیل به کودهای ترکیبی به نام ماکرو گرانوله می‌کنند و با قیمت آزاد به بازار عرضه می‌کنند.

راهکار درست این است که دو نرخی بودن کود توزیعی برداشته شود و یارانه در خرید تضمینی محصول نهایی برای کشاورزی اعمال شود؛ یعنی کشاورز کود را به قیمت آزاد و بدون یارانه خریداری کند ولی محصول نهایی مثل گندم یا جو و …. با قیمت بالا خریداری شود و جبران هزینه‌های کشاورز را بنماید.

در مورد ظرفیت تولید در واحدهای تولید کود و نیازهای داخلی و همچنین صادرات می‌توان گفت بازار کود در ایران بسیار پرتقاضا است در مورد تولید کودهای پایه‌ای مانند اوره، سوپرفسفات، سولفات‌پتاسیم، کلریدپتاسیم، دی‌آمونیوم فسفات و سولفات‌آمونیوم هر چه تولیدکننده داخلی تولید کند شرکت خدمات حمایتی خریدار است و تقریبا غیر از اوره که 100درصد تامین می‌شود توسط پتروشیمی‌ها، سایر کودها حداکثر 10درصد نیاز کشور را می‌تواند تولید داخل تامین کند و همواره 90درصد نیاز به واردات است.

ولی در مورد کودهای ترکیبی مایع، پودری و میکرو امکان بررسی صادرات وجود دارد و اگر با دانش فنی خوب و مناسب تولید شود حتما قابلیت رقابت و صادرات در کشورهای همسایه را خواهد داشت. از نظر کودهای ریز مغذی و بهبوددهنده‌های رشد و بهسازهای خاک، تولیدات ایرانی از کیفیت متوسطی برخوردارند و عمدتا به‌دلیل عدم استفاده از دانش فنی و علمی و تکنولوژی‌های روز دنیا مزیت نسبی را نسبت به کودهای اصلی خارجی به‌ویژه اروپایی از دست داده‌اند و مصرف‌کننده نسبت به مصرف کودهای خارجی متمایل‌تر است.

یکی دیگر از دلایل متوسط بودن کیفیت کودهای داخلی، عدم استفاده از هورمون‌های رشد، محرک‌های رشد و ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه و … به‌عنوان ترکیبات ثانویه می‌باشد که وجه تمایزی با کودهای با کیفیت خارجی است. ضمن اینکه عدم نظارت کافی از طرف موسسه تحقیقات خاک و آب و سازمان ملی استاندارد، مزید برعلت می‌باشد.