کنترل علف‌های باریک‌برگ در مزارع گندم

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ گران شدن سموم کشاورزی با بالا رفتن تورم تبدیل به یکی از نگرانی‌های کشاورزان شده است، چراکه قیمت سموم در جهان افزایش یافته و می‌تواند مصرف این سموم را در ایران نیز تحت‌تاثیر قرار دهد.

در این شرایط بسیاری از کشاورزان ناچار هستند که در سال آینده از سموم باقی‌مانده سال گذشته خود استفاده کنند، اما برخی از کشت‌ها ممکن است در مواجه با این کمبود با مشکلات جدی مواجه شوند. بنابراین لازم است تا کاربری سموم را مدیریت کرد.

علف‌های هرز باریک‌برگ

علف‌های هرز باریک‌برگ نظیر دم‌روباهی‌ها، بیدگیاه(مرغ)، و برموس‌ها در مزارع غلات ازجمله گندم یکی از تهدیدهای عمده چنین محصولاتی هستند و سالانه هزینه‌ها و خسارت‌های زیادی به کشاورزان تحمیل می‌نمایند؛ اما بدون داشتن یک استراتژی صحیح در کنترل آن‌ها، این علف‌های هرز به سرعت رشدو‌نمو کرده و تهدیدی برای مزرعه خواهند شد.

بسیاری از کشاورزان استراتژی اساسی‌شان، مبارزه شیمیایی توسط علف‌کش‌ها است، چنانکه در آخرین بررسی به‌عمل آمده در سال 2016، نزدیک به 98درصد از مزارع گندم، یک نوبت سمپاشی با علف‌کش را دریافت کرده‌‌اند. اما اعتماد به علف‌کش‌ها مملو از خطر است.

تجربه استفاده از علف‌کش‌ها نشان داده که علف‌های هرز به شکل باورناپذیری با علف‌کش‌ انطباق پیدا کرده و با مواد فعالی که در خود به وجود می‌آورند؛ موجب می‌شوند که چنین علف‌کش‌هایی به‌دلیل کم اثر شدن، بازار را ترک کنند و آن دسته از علف‌کش‌هایی که در بازار باقی می‌مانند نیز، در خطر مقاوم‌شدن علف‌ها به آن‌ها قرار دارند. این مشکل فزاینده برای علف‌های هرز باریک‌برگ توسط موادشیمیایی، تبدیل به اولین مشکل کشاورزان گردیده و در نتیجه آنها را وادار نموده تا به روش‌های «غیرشیمیایی» نیز روی آورند. بسیاری از این موارد نشان داده که این جایگزین‌ها در کنترل این علف‌ها و به‌ویژه دم‌روباهی‌ها موفق بوده‌اند.

اکنون نکات برجسته کنترل تلفیقی مدیریت علف‌های هرز، به شاه‌کلید استفاده درازمدت و پایدار برنامه‌های مبارزه با این علف‌ها تبدیل شده است.

مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز

به زبان ساده، مدیریت تلفیقی کنترل علف‌های هرز عبارت است از: به‌کار بردن چند روش به‌طور هم‌زمان است. این روش شامل: کنترل‌های کشت و ژنتیک گیاه، مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی است؛ بدون آن ‌که فقط بر یک روش اتکا داشته باشیم.

این شیوه در واقع به معنی اتکاء نداشتن انحصاری به علف‌کش‌ها است، چرا که با تلفیق چندگزینه نظیر روش‌های کشت، تاریخ کشت، انتخاب نوع محصول، کنترل مکانیکی علف‌ها و سایر کنترل‌های فیزیکی می‌توان این کار را انجام داد. برای اجرای یک برنامه مدیریت تلفیقی علیه علف‌های هرز باید این نکات را در نظر داشته باشیم:

• آگاهی از چرخه زندگی و بیولوژیکی علف هرز که شامل فصول رشد و نمو و تولید بذر آن است. شاید این موضوع مهم‌ترین نکته برای شروع یک مبارزه تلفیقی در مدیریت علف هرز باشد.

• تعیین این که قصد مقابله و کنترل چه نوع علف هرزی را داریم، چرا که ممکن است در یک مزرعه انواعی از علف‌های هرز دیده شود.

سه روش برای کنترل علف‌ها

جلوگیری از برگشت بذور به مزرعه: این نکته‌ای حیاتی در مبارزه با علف‌های هرز باریک‌برگ است؛ چرا که این علف‌ها مقادیر بسیار زیادی بذر تولید کرده و در واقع یک «بانک بذر» در مزرعه ایجاد می‌کنند.

یکی از مواردی که می‌تواند به کاهش بذر کمک نماید استفاده از علف‌کش گلایفوسیت، روی علف دم‌روباهی‌ها در آغاز کشت و یا درو کردن این علف‌ها و همچنین توجه به این بذرها در زمان برداشت محصول است.

کاهش میزان بانک بذر:‌ چنین ذخیره‌ بذری معمولا باقی‌مانده از بذور علف‌های هرز پیشین است. تعداد این بذرها را می‌توان با وادار کردن آنها به جوانه‌زدن کاهش داد یا این که با پوشاندن و خورده شدن توسط جانوران دانه‌خوار جمعیت آنها را کم کرد، اگر چه بسیاری از بذرها می‌توانند سال‌ها در عمق خاک باقی بمانند. دانستن مکانیسم زندگی بذرها بسیار اهمیت دارد.

شخم‌زدن خاک می‌تواند روش مناسبی برای تقلیل بانک بذر باشد، چرا که با قرار دادن بذور در عمق زیاد قادر به جوانه‌زدن نخواهند بود. در این‌جا یک نکته مهم وجود دارد که در صورت اجرای شخم زیاد، امکان دارد همان بذور دوباره به سطح خاک آورده شده و تمام اقدامات بی‌اثر گردد.

نابود کردن بذور جوانه‌زده

دانستن این که چه زمانی بذرها جوانه می‌زنند بسیار اهمیت دارد و می‌تواند موجب موثر شدن کنترل گردد. به‌عنوان مثال، علف دم‌روباهی در پاییز جوانه می‌زند، بنابراین باید کشت و کار را تا بعد از نابود کردن علف‌ها به تاخیر انداخت.