کدامیک سالم‌تر است، قند یا عسل؟
کدامیک سالم‌تر است، قند یا عسل؟/ شیرین‌کننده‌ها تنوع زیادی ندارند که در راس آنها، قند یا شکر به دست آمده از نیشکر و چغندرقند قرار دارند.
اخبار سبز کشاورزی: در این مطلب به تفاوت دو ماده شیرین‌کننده قند و عسل و به جنبه‌هایی از قبیل میزان کالری، محتویات و مزایای آنها در حفظ سلامتی مصرف‌کننده‌ها می‌پردازیم.
انواع عسل
بیش از 300 نوع عسل وجود دارد که تنوع آنها مبتنی بر محل و نوع فلور گیاهی هر منطقه است. هر یک از این عسل‌ها بر پایه منبع و مکان شهد تشکیل دهنده آنها نامگذاری می‌شود که بر عطر، طعم و رنگ آنها اثرگذار است مانند عسل‌های گون، گشنیز، کنار و… که در این‌جا به معرفی پنج نوع از عسل‌های معروف می‌پردازیم.
عسل آکاسیا: دارای رنگ روشن و طعمی ملایم است و اندکی طعم میوه آکاسیا را می‌دهد.
عسل گندم سیاه: شیرینی زیادی نداشته و رنگ آن تیره و دارای آنتی اکسیدانت‌های زیاد است.
عسل شبدر: یکی از مطلوب‌ترین عسل‌ها، دارای رنگ روشن و عطر و طعم قوی شبدر است.
عسل مانوکا Manuka: دارای خواص ضدمیکروبی، ضد ویروسی، ضد التهابی و حاوی آنتی‌اکسیدانت است. گفته می‌شود که برطرف‌کننده خارش گلو، جلوگیری کننده از پوسیدگی دندان‌ها، مداوا کردن زخم‌های پوستی و زدودن لکه‌ها از پوست بدن است.
عسل گل‌های وحشی: به دلیل جمع‌آوری گرده و شهد انواع گل‌های وحشی توسط زنبورها عطر، طعم و رنگ‌های متفاوتی بر اساس فصل گل‌دهی گیاهان وحشی دارد.
انواع قند(شکر)؛ معمولا ما انواع شکر را به صورت دانه‌های سفید رنگ مشاهده می‌کنیم که با حل کردن و قالب‌بندی آن، انواعی از قندها به اشکال گوناگون تهیه می‌شود. در این‌جا نیز به پنج نوع قند(شکر) که معمولا در مغازه‌ها به فروش می‌رسند اشاره می‌کنیم:
قند(شکر) دانه‌بندی شده: چنین شکری طی فرآیندهای مختلفی به شدت تصفیه شده و اغلب برای پخت و پز، تولید انواع شیرینی، بستنی و… استفاده می‌شود.
شکر سرخ: این نوع شکر فرآیندهای تصفیه کمتری را گذرانده و از نیشکر به دست می‌آید، دارای رنگی تیره و دانه‌های درشت‌تر است و معمولا گرانتر از سایر شکرها است.
شکر پودری: این شکر معمولا در صنوف و تولیدات قنادی به کار برده شده و بسیار نرم است و برای آن که به شکل کلوخه در نیاید مقداری آرد ذرت به آن اضافه می‌کنند. به سرعت در آب حل شده و برای ساخت بستنی و کیک مناسب است.
شکر قهوه‌ای کم رنگ: تقریبا شبیه شکر معمولی با اندکی ملاس است که رنگ آن را اندکی قهوه‌ای می‌کند. طعم آن تا حدی نیز متفاوت است.
شکر قهوه‌ای تیره: به علت داشتن ملاس بیشتر نسبت به شکر قهوه‌ای کم‌رنگ، طعم و مزه آن نیز تفاوت دارد.
تفاوت قیمت؛ قیمت‌عسل‌ها نسبت به قندها بسیار متفاوت است، چرا که به کیفیت و کمیت آنها بستگی دارد. قیمت یک کیلو شکر سفید نسبت به سایر انواع شکرها چندان زیاد نیست. این شرایط برای انواع عسل نیز صدق می‌کند و ضمن آن که نسبت به شکر بسیار گران‌ترند، قیمت انواع آنها نیز با یکدیگر تفاوت‌های بسیار دارد.
تولید؛ روند تولید عسل از آنچه فکر می‌کنیم بسیار ساده‌تر است، چرا که تمام کار تولید را زنبورها انجام می‌دهند و هنگامی که رطوبت عسل به زیر 17 درصد رسید آن را برداشت می‌کنند. اما تولید شکر بسیار پرزحمت و نیازمند مزارع، ماشین‌ها و ادوات، کارخانه‌های بزرگ و پیچیده و انبوهی از کارگران است که هزینه‌های زیادی را در بر می‌گیرد.
مقدار کالری؛ یک قاشق شکر معمولی در حدود 15 کالری و یک قاشق عسل 20 کالری دارد. اما عسل دارای مقادیر زیادی ویتامین، موادمعدنی نظیر کلسیم، آهن و پتاسیم است که در قندها یافت نمی‌شود.
مزایای عسل:
1-تسکین و تخفیف عوارض سرماخوردگی که موجب کاهش سرفه‌های شبانه می‌شود.
2-تامین انرژی لازم برای ورزشکاران از طریق کربوهیدرات‌های موجود در آن.
3-کمک به التیام زخم‌ها که می‌تواند به عنوان یک آنتی‌بیوتیک جلدی عمل نماید.
4- به منزله یک پروبیوتیک که موجب بهبود عملکرد دستگاه‌گوارش می‌شود.
مزایای شکر؛ شکر یک کربوهیدرات ساده است که فاقد ویتامین و مواد معدنی است و برای تامین انرژی مصرف می‌شود. گلوکز شکر به سادگی تبدیل به انرژی می‌شود که در این ویژگی با پروتئین‌ها و چربی‌ها تفاوت بسیار دارد.
چند نکته در مورد عسل
توصیه می‌شود که عسل به کودکان کمتر یک سال خورانده نشود، چرا که امکان دارد آنها را مسموم کند. عسل خام حاوی گرده و مواد فرآوری نشده دیگری است که می‌تواند موجب آلرژی و شوک آنافیلاکسی(anaphylaxy) گردد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۸- آبان ۱۴۰۱
