چای ایرانی؛ نوشیدنی سالم و مورد اقبال خاورمیانه‌ نشینان

اخبار سبز کشاورزی؛ یک قرن است که در ایران چای کشت می‌شود، این گیاه از هندوستان به کشورمان وارد شد و در مزارع شمال ایران، به‌ویژه در نواحی لاهیجان تولید می‌شود. مصرف بسیار چای در میان شهروندان ایرانی آنقدر زیاد است که چای به نوشیدنی رسمی مردمان کشورمان تبدیل شده است.

چای سبز-چای سیاه

به‌طور کلی و مانند همه جای جهان، چای ایرانی برحسب عطر و طعم دارای انواع مختلفی است که شناخته شده‌ترین آنها در جهان چای سبز و چای سیاه است.

امروزه چای خشک ایرانی به بیش از 30 کشور جهان در حجم‌های 3 کیلوگرمی ارسال می‌شود که بخش عمده‌ای از آن شامل چای سیاه ایرانی است.

امروزه حجم تجارت جهانی چای بالغ‌بر 42 میلیارد دلار است که بیش از 66درصد آن متعلق به کشورهای آسیایی، به‌ویژه هندوستان و سریلانکا است.

چای ایرانی

جالب است که با وجود کیفیت و طعم مطلوب چای داخلی، ایران از واردکنندگان اصلی چای در جهان است. در واقع میزان واردات چای به کشور حدود 30درصد بیشتر از میزان صادرات آن است. براساس آمار گمرک در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۶ هزار تن چای به ارزش ۴۳ میلیون دلار به کشورهایی نظیر عراق، قزاقستان، افغانستان، آلمان، هند، تاجیکستان، روسیه، ازبکستان و ترکیه صادر شد.

ارزش هر یک کیلوگرم چای صادراتی به‌طور متوسط حدود ۱.۳۲ دلار برآورد می‌شود. برخی از کارشناسان می‌گویند چای ایران از نظر کیفیت به دلیل استفاده نکردن از سموم کشاورزی، جایگاه منحصر بفردی در جهان دارد. چین، سریلانکا، هند، کنیا، لهستان، ژاپن و امارات بزرگ‌ترین صادرکنندگان چای در جهان به شمار می‌روند. در حال‌حاضر بهترین مقصد صادراتی چای ایرانی کشورهای ارمنستان، عراق، جمهوری آذربایجان و امارات است.

چای ایرانی به لحاظ مرغوبیت و شیوه رشد و فرآوری، در دسته‌های جداگانه‌ای قرار می‌گیرند. شرایط اقلیمی بخش‌های شمالی کشور به‌گونه‌ای است که فضای مناسبی برای کشت چای است؛ چراکه به‌دلیل رطوبت هوا و کوهستانی بودن برخی از مناطق، میزان سم‌زدایی گیاهان به شکل حداقل ممکن است و این مسئله تاثیر بسزایی در سلامت و کیفیت محصول خواهد داشت.

چای سیاه

هم اکنون چای سیاه پرطرفدارترین نوشیدنی ایرانیان است که انواع آن عبارتند از: چای سرگل، چای ممتاز، چای قلم، شکسته و باروتی.

چای سرگل یکی از گران‌قیمت‌ترین چای‌های ایرانی است که همزمان با شروع فصل بهار برداشت آن توسط چایکاران آغاز می‌گردد. در این رده چای ممتاز هم وجود دارد که بخشی از آن صادر می‌شود.

علاوه‌بر آن چای قلم است که یکی دیگر از انواع چای ایرانی است که می‌توان آن را در رده چای‌های باکیفیت و ارزان‌قیمت قرار داد. این چای از برگ‌های پایین درختچه چای به دست می‌آید و دارای طعم و رنگ ملایمی است.

چای شکسته نیز در فهرست چای‌های ایرانی است که ویژگی اصلی آن، وزن سبک و زود دم بودن آن است. برگ‌های این چای هنگام فرآیند تولید و برداشت، خرد شده و ظاهر آن نامنظم است.

آخرین نوع از چای ایرانی چای باروتی است که یکی از پرکاربردترین چای‌های سیاه ایرانی است. این چای اغلب با الک‌کردن سایر چای‌ها به‌دست می‌آید. از چای باروتی برای تی‌بگ‌ و دمنوش استفاده می‌شود.