صنعت چوب و کاغذ ایران در آستانه ورشکستگی / ضرورت اصلاح قانون «تنفس جنگل»
قاسم محمدی صنعت چوب و کاغذ ایران را در آستانه ورشکستگی دانست و تأکید کرد که قانون «تنفس جنگل» به جای حمایت از تولید، مانع توسعه شده است.
قاسم محمدی، مدیرعامل صنایع چوب و کاغذ مازندران: صنعت چوب و کاغذ ایران در شرایط بحرانی قرار دارد و قانون «تنفس جنگل» نیازمند بازنگری جدی است. تحریم‌ها، فرسودگی تجهیزات و کمبود چوب، تولید داخلی را در آستانه تعطیلی کامل قرار داده‌اند.
بحران سرمایه‌گذاری و فرسودگی ساختار صنعتی
محمدی درباره وضعیت صنایع چوب کشور گفت: اگر صنعت چوب و کاغذ را به‌عنوان یک سیستم بهم‌پیوسته در نظر بگیریم، باید بپذیریم سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در دهه پنجاه شمسی اکنون با استهلاک شدید و بحران فنی مواجه‌اند.
به‌عنوان نمونه، صنایع چوکا در گیلان، مازندران و خوزستان بیش از سی سال عمر دارند. در زمان آغاز فعالیت، کنسرسیوم‌های بین‌المللی در بخش‌های علمی، آموزشی، فروش و مهندسی پشتیبانی گسترده‌ای داشتند؛ اما در دوران تحریم، این حمایت‌ها قطع شد و بسیاری از تأمین‌کنندگان قطعات از کشور خارج شدند. نتیجه آن، افت بهره‌وری و توقف بخش‌هایی از تولید بود.
وی افزود: عمر قطعات کارخانه‌ها به پایان رسیده و نیاز فوری به اورهال فنی وجود دارد. بازسازی خطوط تولید و تکمیل زنجیره تأمین می‌تواند مسیر ورود دوباره به بازارهای داخلی و منطقه‌ای را هموار کند.
اهمیت مکان‌یابی و سرمایه‌گذاری در مناطق جنگلی
مدیرعامل صنایع چوب و کاغذ مازندران گفت: این صنعت با مطالعات امکان‌سنجی دقیق و بر اساس ظرفیت‌های طبیعی مناطق جنگلی شکل گرفته است. برای نمونه، سرمایه‌گذاری یک‌میلیون دلاری در ساری و کیاسر توان تولید سالانه ۱۷۵ تا ۱۹۰ هزار تن کاغذ داشت و رکوردهای قابل توجهی ثبت شد.
اما منحنی تولید در دهه اخیر افت کرده و به کمترین سطح رسیده است؛ یکی از دلایل اصلی آن، فقدان حمایت فنی و مهندسی کافی از سوی نهادهای دولتی است.
قانون «تنفس جنگل» و تأثیر آن بر تولید
محمدی با اشاره به مشکلات ناشی از قانون «تنفس جنگل» گفت: این قانون در ظاهر برای حفظ منابع طبیعی تصویب شده اما در عمل، تولید را محدود کرده است. کشورهای دارای شرایط مشابه مانند برزیل و کره جنوبی برداشت چوب را با نظارت علمی و پایش مستمر انجام می‌دهند؛ در حالی که در ایران چنین سازوکاری وجود ندارد و صنایع پایین‌دست با بحران تأمین مواد اولیه روبه‌رو شده‌اند.
وی افزود: تحریم‌ها تأثیرگذار بودند، اما «خودتحریمی» ناشی از سیاست‌های نادرست داخلی آسیب بیشتری زده است. وقتی منابع چوب در داخل محدود می‌شوند، صنعت ناچار است از کشورهایی مانند اعضای بریکس چوب وارد کند، در‌حالی‌که استانداردهای تولید آنها با خطوط تولید اروپایی صنعت ایران سازگار نیست.
بحران بدهی‌ها و پیگیری حقوق صنایع
محمدی درباره وضعیت مالی این صنعت توضیح داد: تا سال ۱۳۹۶، سازمان جنگل‌ها حدود ۳۰۳ هزار متر‌مکعب چوب به این شرکت بدهکار بود. با پیگیری‌های چندساله و برگزاری جلسات متعدد، توافقات لازم انجام شد و بخش عمده بدهی‌ها جبران گردید. این فرایند حدود ۲۰۰ ساعت زمان برد و حتی رئیس قوه قضاییه در مازندران به‌صورت مستقیم موضوع را بررسی کرد.
وی تأکید کرد: با مدیریت جهادی و همکاری مسئولان می‌توان صنعت چوب و کاغذ را به مسیر رشد برگرداند. شرط موفقیت، نگاه علمی و تصمیم‌گیری مبتنی بر واقعیت‌های فنی است.
تولید کاغذ و مقابله با واردات
مدیرعامل صنایع چوب و کاغذ مازندران درباره تولید داخلی گفت: کارخانه دارای دو خط تولید است. خط یک مخصوص کاغذ چاپ و تحریر بوده و تأمین‌کننده اصلی کتب درسی و تقویم کشور محسوب می‌شود. در سال گذشته حدود ۳۵ هزار تن کاغذ تولید شد که ۲۲ هزار تن آن به چاپ کتاب‌های درسی اختصاص یافت.
وی درباره چالش واردات افزود: در کشور جریان فکری ضد تولید وجود دارد که همواره مسیر را برای واردکنندگان هموارتر از تولیدکنندگان کرده است. ما شرکتی با دو میلیارد تومان بدهی و ۸۰۰ میلیارد زیان انباشته تحویل گرفتیم، اما با وجود تمام محدودیت‌ها تولید را ادامه دادیم و مجوز تولید ۵۰ هزار تن کاغذ برای سال آینده را نیز دریافت کرده‌ایم.
تأمین چوب و برنامه‌ریزی برای احیای تولید
محمدی گفت: برای تأمین چوب مورد نیاز، همکاری نزدیکی با سازمان جنگل‌ها انجام شده و حدود ۱۲۰ هزار تن چوب برای دو سال آینده پیش‌بینی شده است تا روند تولید بدون وقفه ادامه یابد.
او در پایان تأکید کرد: با برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از دانش فنی و پیگیری مداوم، می‌توان صنعت چوب و کاغذ ایران را از بحران فعلی خارج کرد. هدف ما تقویت تولید ملی، خودکفایی در تأمین مواد اولیه و ورود به بازارهای فراتر از ایران است تا این صنعت با کیفیت و رقابت‌پذیری بالا مسیر پایداری در پیش گیرد.
قاسم محمدی
نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی
مدیرعامل صنایع چوب و کاغذ مازندران
