نابودی جنگل‌های بلوط در سایه بی‌تدبیری مسئولان

حال ناخوش جنگل‌های زاگرس

این روزها حال جنگل‌های زاگرس به عنوان وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط که از منتهی‌الیه شمال غربی ایران در استان آذربایجان غربی آغاز و در منطقه غرب استان‌های کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و جنوب غرب استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را دربرمی‌گیرد، خوش نیست.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایلنا، در نگاه نخست این ذخیره گاه جنگلی در بین ۱۱ استان توزیع شده و مساحتی در حدود شش میلیون هکتار و ۴۰ درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهد که حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط ها شامل می شوند.

امسال علاوه بر خشکسالی و کاهش بارندگی ها، آفت جوانه خوار بلوط تهدیدی در کمین درختان بلوط جنگل های زاگرس است و مبارزه زمینی و هوایی علیه این آفت می تواند درختان جنگلی این منطقه را نجات دهد اما سخنان ضد و نقیض از مسئولان ملی و استانی باعث شده تا زمان نجات یافتن بلوط های بیمار از دست برود.

یکی از کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: آفت برگ خوار و جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند سال اخیر، گونه های مختلف بلوط در جنگل های زاگرس به ویژه در استان کردستان و شهرستان باشت را مورد حمله قرار داده آفتی خطرناک است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی و حتی باعث مرگ و میر درختان می شود.

جواد رحیمیان از یاسوج افزود: از بین رفتن برگ‌های درخت در فصل رویش باعث می شود تا درخت ابزار و وسیله تولید را از دست داده میزان فتوسنتز تقلیل یافته و در نتیجه از میزان رویش قطری و ارتفاع آن کاسته شود که ادامه این وضعیت در چند سال متوالی می‌تواند به کاهش تولید چوب منتهی شده و جنگل را به سمت نابودی سوق دهد.

وی با اشاره به اثرات تخریبی آفت جوانه خوار بلوط، اظهار داشت: لاروهای ابتدایی آفت جوانه خوار بلوط در اوایل فصل بهار، وارد جوانه‌های بلوط شده و از آن تغذیه می‌کند در حالی که لاروهای رشد کرده و سن آخر از برگ‌ها تغذیه می‌کند تا جایی که درختان در اواخر بهار کاملاً عاری از برگ می‌شود.

جوانه خوار بلوط آفتی بر پیکر زاگرس

این کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: آفت جوانه خوار بلوط دارای یک نسل و پنج سن لاروی است و زمان خسارت آن نیز با خروج لاروها از اواخر اسفندماه شروع می شود و لاروهای سن آخر نیز در اواسط اردیبهشت ماه با لوله کردن انتهای برگ ها در همان محل وارد مرحله شفیرگی می شوند.

رحیمیان افزود:‌آفت جوانه‌خوار بلوط یکی از مهم‌ترین علت‌های تخریب گونه‌های جنگلی بلوط زاگرس به شمار می رود، این آفت در مرحله لاروی از جوانه‌ها و برگ‌ها تغذیه و در صورت طغیان درختان را عاری از برگ می‌کند.

وی وسعت جنگل های این استان را 876 هزار هکتار عنوان و از شناسایی دو آفت پروانه برگ خوار و جوانه خوار که هرساله میهمان ناخوانده این جنگل‌ها هستند ابراز نگرانی کرد و یادآورشد: سطح گسترش آفت شیوع پروانه جوانه خوار در جنگل های استان کهگیلویه و بویرحمد 55 هزار هکتار است که در جنگل‌های شهرستان باشت، این بیماری وارد مرحله بحرانی و طغیان شده است.

تخصیص اعتبار برای مبارزه با آفت پروانه جوانه خوار در جنگل ها

استاندار کهگیلویه و بویراحمد اما در روز یکم اردیبهشت ماه امسال از تخصیص ۲۰۰ میلیارد ریال برای مبارزه با آفت پروانه جوانه‌خوار در جنگل‌های این استان خبرداد و اظهار داشت: در پی شیوع آفت پروانه جوانه‌خوار در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد سطح وسیعی از درختان بویژه جنگل‌های بلوط استان مورد هجوم این آفت قرار گرفته به گونه ای که در شهرستان باشت از هر دو درخت بلوط یکی از آن‌ها دچار آفت پروانه جوانه‌خوار شده است.

سیدعلی احمدزاده گفت: براساس برآورد‌های انجام شده تاکنون بیش از ۵۳ هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی کهگیلویه و بویراحمد دچار آفت پروانه سفید برگ خوار بلوط شده است که با پیگیری از رئیس سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور، ۲۰۰ میلیارد ریال برای مبارزه با این آفت در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد با محوریت شهرستان بحرانی باشت اختصاص داده شد و به زودی نیز یک تیم از سوی سازمان جنگل‌های کشور برای بررسی و اقدام وارد استان می‌شود.

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه براساس برآورد‌های انجام شده این مبلغ جوابگو برای مبارزه با این آفت در جنگل‌های استان است، خاطرنشان کرد: اگر در اسرع وقت چاره اندیشی نشود سطح وسیعی از درختان بلوط در کهگیلویه و بویراحمد بر اثر این آفت خشک شده و از بین خواهد رفت.

احمدزاده با اشاره به اینکه از هر ۱۰ درخت بلوط، هشت درخت به علت این آفت خشک شده اند که باید هر چه سریع تر بررسی و اقدام شود می گوید: پارسال مبارزه با آفت پروانه سفید برگ خوار در سطح ۱۲ هزار هکتار از جنگل‌های استان انجام شده، و ضروری است برای اثرگذاری بیشتر، باید این مبارزه تداوم داشته باشد.

اعتباری برای مبارزه با آفت پروانه جوانه خوار تخصیص نیافته است

اگر چه استاندار چهل روز پیش از تخصیص 20 میلیارد تومان برای مبارزه با آفت جوانه خوار بلوط گفت ، اما سمپاشی کانون های اصلی آفت جوانه خوار بلوط در استان کهگیلویه و بویراحمد هنوز به صورت مطلوب شروع نشده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان از تخصیص نیافتن اعتبار عنوان شده از سوی احمدزاده استاندار این استان خبر می دهد.

سعید جاویدبخت در پاسخ به این سوال از یاسوج که آیا اعتبار 20 میلیارد تومانی مبارزه با آفت پروانه جوانه خوار بلوط های استان کهگیلویه و بویراحمد تخصیص یافته است؟ اظهارداشت: خیر، تاکنون هیچ اعتباری برای مبارزه به این آفت به استان تخصیص داده نشده است.

وی شرایط کنونی شیوع این آفت در جنگل های بلوط استان کهگیلویه و بویراحمد بویژه شهرستان گرمسیری باشت را فاجعه بار خواند.

هُشدار دستگاه قضایی کهگیلویه و بویراحمد به مسئولان ملی و استانی منابع طبیعی

سیدعیسی حسنی معاون پیشگیری از جُرم دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد هم در نامه‌ای سرگشاده به مسئولان ملی و استانی قضایی و دولتی مرتبط با مبارزه با این آفت خطرناک در روز بیست هشتم خردادماه امسال نوشت: « پروانه برگ خوار سفید بلوط به دلیل پتانسیل بالای تخم گذاری، نشو و نمای سریع ، مقاومت بالا و رژیم تک خواری مهم‌ترین گونه مهاجم بالفعل جنگل این منطقه است.

بنابر نظر فعالان محیط زیست، طغیان این گونه مهاجم علاوه بر اینکه درختان بلوط را از پا می اندازد، مشکلات زیادی هم برای ساکنان ایجاد خواهد کرد و تغییرات اکولوژی و نهایتا مشکلات دشواری زندگی در این منطقه عاری از جنگل و مهاجرت را به دنبال خواهد داشت.

اگرچه این مهاجرت به دلیل از بین رفتن رویشگاه ها و مراتع و جنگل ها در بخش های زیادی از استان جنگلی کهگیلویه و بویراحمد چند سال است شدت گرفته است و خیلی از روستاها خالی از سکنه شده اند.

لذا هشدار داده می شود چنانچه فکری اساسی در این خصوص نشود این آفت جنگل های استان را به نابودی کامل برده و نمی توان در جهت بازسازی اکوسیستم منطقه کاری پیش برد.

باتوجه به اذعان منابع طبیعی استان، مبنی براینکه هیچ اعتباری به منظور مبارزه با این آفت به استان به‌رغم پیگیری های فراوان اختصاص داده نشده به هر سوی شایسته است موضوع به جد در دستور کار آن وزارتخانه قرار گرفته و اقدامی سریع و بایسته در این خصوص صورت گیرد»

درختان چندین ساله که گاهی عمر آنها به بیش از 100 و 200 سال می رسد اکنون در استان کهگیلویه و بویراحمد در حال نابودی است و مسئولان تصمیم گیر همچنان در انتظار اعتبار و مصاحبه های ضد و نقیض هستند.