خشکسالی در همه استان‌های ایران

بر اساس اعلام سازمان هواشناسی شاخص بارش، تبخیر و تعرق استاندارد شده موسوم به SPEI در دوره ۱۰ ساله نشان می‌دهد که مساحت زیادی از تمام استان‌های کشور درگیر درجات مختلف خشکسالی است.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایسنا؛ بر اساس اعلام سازمان هواشناسی، ‍۱۰۰ درصد مساحت استان‌های البرز، یزد و سمنان با خشکسالی مواجه اند به‌طوری‌که «شدت خشکسالی» در ۹۷ درصد از مساحت سمنان، ۸۷.۶ درصد از مساحت البرز و ۶۷.۹ درصد از مساحت استان یزد «شدید» تا «بسیار شدید» است.

تهران از نظر درصد وسعت تحت تاثیر خشکسالی با ۹۹.۸۴ درصد مساحت درگیر، در رتبه دوم استان‌های درگیر خشکسالی کشور قرار دارد.

هم اکنون ۸۶ درصد از مساحت تهران با خشکسالی شدید تا بسیار شدید مواجه است.

۶۰۲ دشت ایران در معرض فرونشست هستند

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز با بیان اینکه ۶۰۲ دشت کشور در معرض فرونشست هستند، گفت: وزارت نیرو در حال بررسی راهکاری است که برداشت آب در چاه‌های حفرشده در کشور (چاه‌های مجاز و غیرمجاز) برای مدت زمان مشخصی (مثلاً یک یا دو سال) متوقف شود.

محمدحسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در گفتگو با تسنیم در زنجان، در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه "چرا در این سال‌ها اقدامات سازمان مدیریت بحران در حوزه مواجهه با حوادثی، چون سیل و زلزله جنبه شعاری داشته است که به‌طور مثال می‌شود به ساخت آپارتمان‌های بلندمرتبه تهران روی گسل اشاره کرد؟! "، گفت: به‌سرعت در حال پیشگیری از این احداث‌ها هستیم، اما این موضوعات در شورای‌عالی معماری و شهرسازی بررسی می‌شود و مصوباتی نیز در این شورا به تصویب می‌رسد.

مجوزی برای جلوگیری از احداث بنای غیرمجاز نداریم

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تشریح کرد: به‌طور مثال شورای‌عالی معماری و شهرسازی تشخیص می‌دهد در یک گذر هشت‌متری، مجوز احداث ساختمان سه‌طبقه بدهد این‌که این موضوع رعایت نمی‌شود بخشی از آن به‌خاطر شهرداران، بخشی دیگر دست قوای دیگر است. سازمان مدیریت مجوز اینکه بخواهد جلوی احداث ساختمان‌های غیرمجاز را بگیرد ندارد، ولی با این حال این موضوع از سمت ما رها نشده است و از طریق قوه قضائیه پیگیر این موضوعات هستیم.

این مقام مسئول به موضوع نوع ساخت‌وساز‌ها نیز اشاره و خاطرنشان کرد: وقتی ۲۲۰ سال گذشته را بررسی می‌کنیم که از این میزان، ۱۴۰ سال به‌صورت روایت تاریخی و ۸۰ سال دیگر با سند و مدرک است و مراکز ژئوفیزیک مثل مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران و همچنین مرکز زلزله‌نگاری بین‌المللی این موضوعات را ثبت کرده‌اند متوجه می‌شویم در این سال‌ها فقط ۱۲ زلزله با شدت بیش از ۷ ریشتر داشته‌ایم و آخرین ۷.۷ ریشتر بوده است که این موضوع یک مسیر را به ما نشان می‌دهد که اگر ساخت‌وساز‌ها اصولی شود و مصالح و سازه‌های ساختمانی طوری ساخته شود که زلزله تا ۸ ریشتر را مقاومت کند دیگر زلزله بلا نیست بلکه تبدیل به یک پدیده مثبت می‌شود.

وی تأکید کرد: چه‌بسا که زلزله این انرژی قدرتمند را آزاد می‌کند که در زمان حاضر بشر این موضوع را در حال مطالعه در دست دارد که که این زلزله در راستای مثبت در خدمت بشریت قرار بگیرد. انرژی‌ای که یک زلزله ۴ ریشتری آزاد می‌کند برابری می‌کند با یک بمب هیروشیما و بنابراین انفجار یک بمب هیروشیما یعنی انفجار یک‌هزار تن تی‌ان‌تی و بنابراین یک زلزله ۷.۸ ریشتری که در ترکیه آمد یعنی انفجار ۱۹ بمب هیروشیما و یعنی ۱۹ هزار تن تی‌ان‌تی در ترکیه منفجر شد.

ساختمان ۳۰ طبقه بدون پاسخ آزمایش تست بتن ساخته شد!

نامی گفت: وقتی به ترکیه و سوریه برای مطالعه رفتیم و متوجه شدیم که استاندارد‌های لازم در ساخت‌وساز رعایت نشده است و جالب است بدانید استاندارد معمولی هم رعایت نشده است. وقتی به‌دقت بررسی کردیم متوجه شدیم در پی ساختمان باید از میلگرد‌های آجدار و قطر ۲۰ استفاده می‌شد که هیچ‌کدام از آن‌ها استفاده نشده بود؛ حتی دانه‌بندی لازم در بتن هم رعایت نشده بود و با این اوصاف مشخص است وقتی این استاندارد‌ها رعایت نشود با یک زلزله کوچک ساختمان فرو می‌ریزد، به‌عنوان مثال یک مورد داشتیم که بررسی کردیم، ساختمان ۳۰ طبقه‌ای بود که قرار بود ساخته شود، وقتی به طبقه دوم رسیده بود، مجریان ساخت برای تست آزمایش بتن آمدند، اما تا پاسخ آزمایش آماده شود ۳۰ طبقه را ساخته بودند، این یعنی این ساختمان اساساً نباید ساخته می‌شد.

میلگرد بعضی ساختمان‌ها مثل پنیر بریده می‌شود

وی ادامه داد: در کشورمان به‌دنبال چند موضوع برای ایمنی بیشتر ساختمان‌ها هستیم؛ در وهله نخست تولیدات مصالح ساختمانی کشور باید استاندارد شود و این موضوع نیاز به زمان دارد و مشکل هم هست، مثلاً ما فلز میلگرد را در آزمایشگاه تست مصالح تحت فشار سه‌بعدی قرار دادیم و مثل پنیر بریده شده است که این‌ها باید جلوگیری شود، از سوی دیگر ساختمان‌های بلندمرتبه نباید به‌طور مستقیم به زمین متکی شوند و بایستی فراگرد شوند، فراگرد در برخی از کشور‌ها مثل ژاپن استفاده می‌شود و به این شکل است که از جنس لاستیک بسیار محکم است که تحت پایه‌های اصلی ساختمان و متصل به بتن زیر قرار می‌گیرد و وقتی زلزله به‌صورت ارتعاشی منحنی می‌آید، این لاستیک سبب از بین رفتن ارتعاش می‌شود، ولی وقتی ساختمان‌های بلندمرتبه در کشور این تکنولوژی را رعایت نمی‌کنند با زلزله‌ای که مدت آن بیش از ۱۰ ثانیه باشد مشخص است که فرو خواهد ریخت. چاره‌ای نداریم که برای حفظ جان و مال مردم، باید به‌سمت استانداردسازی حرکت کنیم و این موضوع را باید جدی بگیریم و یک تحول ایجاد کنیم.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه "استانداردسازی و این تحولی که شما می‌فرمایید چه‌زمانی آغاز خواهد شد چرا که هرساله با رخ دادن سیل و زلزله خسارت‌های زیادی به کشور و مردم وارد می‌شود؟ "، گفت: این تحول آغاز شده است و ما این موضوع را شروع کردیم، ولی زمان‌بر است، مثلاً ۳۳ میلیون مترمکعب در حوزه آبخیزداری در کشور انجام شده است و قرار است طی مدت دو سال آینده ۹۳ میلیون مترمکعب دیگر انجام شود، این بزرگترین مسیر برای جلوگیری از سیل است.

نامی در ادامه در پاسخ به سؤال دیگر تسنیم مبنی بر اینکه "چرا در مقابل حوادثی همچون سیل که از قبل پیش‌بینی شده است ناتوان هستیم؟ " گفت: در همین استان مازندران اگر نگاه کنید، هرچه نخاله و زباله است در رودخانه است. مردم از ریختن نخاله‌ها در رودخانه‌ها جلوگیری کنند چرا که این موضوع یکی از علل اصلی ایجاد سیل است، وقتی آب راهی را برای رفتن پیدا نمی‌کند مشخص است که بالا می‌زند و سیل ایجاد می‌شود، از استانداران درخواست کردیم این موضوع را شورای تأمین تصویب کنند که اگر فردی نخاله را در رودخانه و یا خیابان خالی کرد فوراً با آن برخورد کنند، زباله‌هایی همچون یخچال خراب، یونولیت و یا مبل خراب که وقتی در رودخانه توسط برخی‌ها ریخته می‌شود مشخص است که این وسایل خراب راه ورود آب را می‌گیرند.

دستور وزیر کشور برای استفاده از ۲ گروه خارجی مقابله با فرونشست

رئیس سازمان مدیریت بحران در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه در برخی از شهر‌ها بحران فرونشست به‌شکلی پیش رفته که در حال نزدیک شدن به تأسیسات زیرساختی از جمله دکل‌های برق و خطوط راه‌آهن است و برنامه سازمان مدیریت بحران برای مقابله با فرونشست چیست ابراز کرد: بحث فرونشست یک بحث جدی در کشورمان و دیگر کشور‌های دنیاست، حدود ۶۰۲ دشت کشور در معرض فرونشست قرار دارند.

وی راجع به راهکار‌های مواجهه با جلوگیری از فرونشست دشت‌ها در کشور گفت: گروه‌های متخصص در دشت‌های مختلف جهت تحقیق مستقر شده و اقدامات خود را با همکاری دستگاه‌های مختلف آغاز کرده‌اند؛ به‌طور مثال با کمک سازمان نقشه‌برداری و با بهره‌برداری از تجهیزات مختلف همچون GPS پیشرفته وضعیت این دشت‌ها را رصد می‌کنند.

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تصریح کرد: وزیر کشور دستور داده اند که علاوه بر استفاده از ظرفیت دانشمندان و متخصصان داخلی و زبده کشور در حوزه زمین‌شناختی، از ظرفیت و تجارب چند گروه متخصص خارج از کشور هم در این زمینه استفاده شود چرا که معتقد هستیم برای مقابله با این فرونشست‌ها باید از راهکار‌های کاملاً علمی استفاده شود. یکی از راه‌های مقابله با فرونشست دشت، آبخیزداری است و تاکنون ۳۳ میلیون هکتار از زمین‌های کشور بحث آبخیزداری انجام شده و ۹۰ تا ۹۳ میلیون هکتار دیگر باقی مانده است. وزیر کشور معتقد هستند که اگر بخواهد با همین روند پیش برود سال‌ها طول خواهد کشید و در همین راستا به این نتیجه رسیدیم به‌صورت جداگانه برای مقابله با فرونشست در هر استان به‌صورت مستقل موضوع آبخیزداری را شروع بکنیم.

استفاده از سد‌های زیرزمینی برای جلوگیری از تبخیر آب و تزریق بیشتر به سفره‌ها

نامی تصریح کرد: موضوع آبخیزداری در بالادست، آبخوان‌داری در بخش میانی و زیرمجموعه بخش آبخوان‌داری بخش سیل، زدن چاه‌نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر به سفره‌های زیرزمینی است و اخیراً یک دهه است بحث سد‌های زیرزمینی هم شروع شده است که این سد‌ها از تبخیر آب جلوگیری می‌کنند و بدین ترتیب آب بیشتری را به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم.

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور متذکر شد:، ولی به‌طورکلی آن‌چیزی که می‌تواند به‌عنوان وظیفه عمومی مورد توجه قرار بگیرد آن است که از مردم تقاضا و استدعا داریم که در مصرف آب بسیار دقت بکنند و کشاورزان عزیز هم از حوزه "آبیاری غرقابی" خارج شوند و بیشتر به کاشت گلخانه‌ای و کاشت هیدروپونیک روی بیاورند که این نوع کاشت هم پنج تا هفت برابر رشد تولیدشان و هم سرعت در تولید محصول زیاد است و موضوع سلامت در تولید محصول هم از دیگر محاسن این نوع کاشت است.

وزارت نیرو به‌دنبال راهکار توقف برداشت از تمام چاه‌های کشور

وی با تأکید به اینکه وزارت نیرو و وزارت جهاد کاملاً با وزارت کشور و سازمان مدیریت بحران همراه هستند خاطرنشان کرد: یک سری چاه‌هایی در کشور وجود دارد که به‌صورت غیرمجاز و مجاز حفر شده‌اند که البته اکثریت بدون مجوز هستند، وزارت نیرو در حال بررسی راهکاری است که برداشت آب در چاه‌های حفرشده در کشور چه آن‌هایی که مجوز دارند و چه چاه‌هایی که مجوز ندارند برای مدت زمان مشخصی (مثلاً یک یا دو سال) به‌منظور حفظ منافع عمومی متوقف شود؛ منافع عمومی همیشه نسبت به منافع فردی، گروهی، قشری و صنفی در اولویت است.

نامی اضافه کرد: به‌خصوص استفاده از آب‌های زیرزمینی که برای پر کردن استخر‌های متعدد در کشور استفاده می‌شود و همین موضوع سبب می‌شود یک‌سوم آب در این استخر‌ها تبخیر شود، پس منافع عمومی ایجاب می‌کند برای جلوگیری از ضرر به آب‌های زیرزمینی دستور متوقف شدن برداشت این آب‌ها از سوی وزارت نیرو صادر شود.