زلزله بیخ گوش پایتخت

زاکانی: 3000 سال است که در تهران زلزله نیامده

این گزارش را با این جمله از علیرضا زاکانی، شهردار تهران، آغاز می‌کنیم که اخیرا در گفت‌وگویی مدعی شد که یکی از اساتید با ادله‌ای که برایش آورده گفته که تهران ۳۰۰۰ سال است که زلزله نیامده و تهدیدی در حوزه زلزله برای تهران وجود ندارد.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از آرمان ملی آنلاین؛ روز گذشته باز هم در تهران زلزله آمد و این بار دماوند را با بزرگای ۳.۹ ریشتر لرزاند. بعد از آن هم پس لرزه‌ای به قدرت ۲.۵ ریشتر در ساعت ۱۴:۴۲ بین استان‌های تهران و مازندران اتفاق افتاد.

بیشتر بخوانید: زلزله همیشه در کمین پایتخت

هر چند حامد یزدی مهر، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران، گفت که این زمین لرزه حوالی دماوند، خسارات جانی و مالی نداشته اما موضوع زمین لرزه در استان تهران به ویژه در پایتخت، موضوعی نیست که با چنین خبرهایی به فراموشی سپرده شود. هرازگاهی هشدارهایی از کارشناسان در رسانه‌های متفاوت منتشر می‌شود که زلزله تهران هزاران نفر را به کشتن خواهد داد و درصد ویرانی به حدی بالاست که یک فاجعه ملی و بلکه بین‌المللی با زلزله تهران به وقوع می‌پیوندد؛ اخباری که تنها تن و بدن شهروندان را می‌لرزاند چراکه در کنار آن اقدامات جدی، ملموس و قابل مشاهده چندانی از سوی مدیران شهری و مسئولان ذی ربط برای مقابله با این فاجعه صورت نمی‌گیرد. تهران هنوز درگیر بافت فرسوده‌اش و مشکلات پیش پای نوسازی و مقاوم سازی بافت فرسوده‌اش است و جالب اینکه همزمان، ساخت و سازهای بی‌رویه و غیر قانونی و البته ناایمن و ناامن مقابل زلزله در حال جاگذاری هستند.

عواقب سهمگین زلزله پایتخت ما را بر آن داشت تا با مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران در دوره پیش یعنی پنجمین دوره آن صحبت کنیم. بحث عدم نظارت و آسیب پذیری سوله‌های مدیریت بحران از یک سو و عدم نوسازی و بهسازی بافت فرسوده و توقفی که در این دوره از مدیریت شهری رخ داده از سوی دیگر، موضوعات مورد بحث با این کارشناس شهری است.

از او می‌پرسیم که تهران به لحاظ زیرساختی، تا چه اندازه در برابر زلزله مقاوم است. گفت‌وگوی ما با این استاد دانشگاه را بخوانید که با آنچه فراهانی می‌گوید، با فرمایشات آقای شهردار شروع می‌شود ؛ ادعاها و عملکردهایی که چنانچه اتفاقی در تهران رخ دهد از چشم مردم دور نخواهد ماند.

ادعای نیامدن زلزله

زلزله‌ای که در دماوند اتفاق افتاد نشان می‌دهد که چه قدر اظهار نظر علیرضا زاکانی، شهردار تهران که گفته بود در تهران 3000 سال است که زلزله نیامده و خطری تهران را تهدید نمی‌کند، کارشناسی نشده بوده. مجید فراهانی با بیان این مطلب ادامه می‌دهد که «گفته شد که با بررسی‌هایی که داشته‌اند از روی گسل‌های تهران، تا اطلاع ثانوی زلزله‌ای نخواهد آمد. این فرمایش آقای شهردار بود.»

این عضو پیشین شورای شهر تهران در خصوص زلزله دماوند و نسبتش با سخنان شهردار، ادامه می‌دهد که مهم‌ترین خطری که زلزله دماوند می‌تواند ایجاد کند، فعال کردن گسل‌های اصلی شهر تهران است؛ چه گسل مشاء، چه گسل شمال تهران و چه گسل ری را این زلزله‌ها می‌توانند به شدت فعال کنند و آن سرنوشت محتومی را که همه صاحبنظران و همه متخصصین با توجه به دوره‌های زمانی شهر تهران پیش بینی می‌کنند که ما به زودی زلزله‌ای سهمگین در تهران خواهیم داشت، به وقوع خواهد پیوست با بررسی گسل‌ها اثبات شده که زلزله نخواهد آمد و بعد هم به این نتیجه رسیده بود که وقتی به چنین چیزی اعتقاد داریم، در برنامه‌ریزی‌ها و در پروژه‌های عمرانی، جور دیگری عمل می‌کنیم.

فراهانی توضیح می‌دهد که شاید منظور شهردار این بوده که چون زلزله نخواهد آمد دیگر در پروژه‌های عمرانی نیازی نیست که آیین نامه 1800 پیشگیری از زلزله رعایت شود و به همین دلیل هم هست که مرتب در کمیسیون ماده پنج، مجوز بلندمرتبه سازی روی گسل‌های شمال تهران و گسل مشاء داده می‌شود؛ جاهایی که قبلا ممنوع بود و حالا با مجوز شهرداری ساخت و ساز در آن صورت می‌گیرد چون گفته‌اند که زلزله دراین اماکن نخواهد آمد.

این استاد دانشگاه معتقد است که تبعات چنین رفتارهایی را مردم خواهند داد و باید مسئولیت شهردار تهران و حامیان او را هم در نظر گرفت و مورد مداقه قرار داد.

در دو سال گذشته سوله مدیریت بحرانی ساخته نشده

فراهانی می‌گوید در زمینه بحث زلزله، شهرداری تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان بحران شهر تهران، شهردار تهران، فرمانده مدیریت بحران شهر تهران است؛ مهم‌ترین سازمان مدیریت بحران شهر تهران که سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران است، زیرمجموعه شهرداری تهران است و باید گفت که متاسفانه در دو سال گذشته هیچ بازدیدی از سوی شهرداری تهران از این سازمان صورت نگرفته و ما هیچ خبری از مدیریت بحران جدیدی نداریم!

او ادامه می‌دهد که بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار بوده در هر محله و ناحیه‌ای حداقل در 374 محله تهران در هر محله حداقل یک سوله مدیریت بحران داشته باشیم که جزو زیرساخت‌های اساسی است که در زمان بحران به کمک مردم بیاید و ما حدود 100 سوله مدیریت بحران بیشتر نداشتیم و در دوره ما یعنی دوره پنجم، تعدادی ساخته شد اما متاسفانه در دو سال گذشته هیچ سوله مدیریت بحرانی ساخته نشده.

اشغال سوله‌های مدیریت بحران برای کاربری‌های دیگر!

این عضو پنجمین دوره شورای شهر تهران به این نکته مهم هم اشاره می‌کند که بر اساس اخباری که دارد، بسیاری از سوله‌های مدیریت بحران به مقاصدی غیر از مدیریت بحران اختصاص داده شده و در اشغال سازمان ورزش است یا تحویل سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برای استفاده آن‌ها داده شده یا استفاده‌هایی غیر از مدیریت بحران از این سوله‌ها می‌شود و واقعا باید گزارشی از این سوله‌ها داده شود که از این 100 سوله چه استفاده‌هایی می‌شود و کدامشان آماده‌اند برای مدیریت بحران شهر تهران و برنامه شهرداری تهران برای گسترش این سوله‌ها و محلاتی که این امکان را ندارند، چه هست؟

گسل ری، فعال شود، فاجعه قرن اتفاق می‌افتد

اما بحث بعدی متوجه نوسازی بافت فرسوده است که به اعتقاد فراهانی مهم‌ترین تهدید برای شهر تهران، مساله بافت فرسوده است و این بافت فرسوده که عمدتا در بافت قدیم شهر تهران به ویژه در مناطق 11، 12، 15 به خصوص مناطق جنوبی شهر تهران وجود دارد، بیش‌ترین آسیب پذیری را ایجاد کرده و بنا بر پیش بینی مجموعه موسسه فعال ژاپنی که طبق قراردادی با شهرداری تهران در بیست سال پیش بررسی کرد؛ در صورت فعال شدن گسل ری، بیش از 500 هزار نفر از کسانی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند تلفات خواهد داشت و یعنی فاجعه قرن اتفاق خواهد افتاد اگر گسل ری فعال شود با این وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد.

بر این اساس، به گفته فراهانی، مساله نوسازی بافت فرسوده و ایجاد تشویق‌هایی برای این مساله بسیار اهمیت دارد که سازندگان شهر تهران سرمایه‌های خود را به سمت نوسازی بافت فرسوده هدایت کنند.