هیئت وزیران مصوبه تولید بنزین با کیفیت معمولی را تصویب کرد
تصویب تولید بنزین بی‌کیفیت
در تاریخ ۲۷ خردادماه امسال، هیئت وزیران مصوبه‌ای را به پیشنهاد وزارت نفت به تصویب رساند که شامل سه بند است که در بند دو آن به «تولید بنزین با کیفیت معمولی» اشاره شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ استفاده از عبارت «بنزین با کیفیت معمولی»، حالا دلیلی است که نگرانی‌هشا برای استفاده مجدد از حلال‌های غیراستاندارد در بنزین به بهانه افزایش تولید بالا گیرد. در این میان اما تعریفی از بنزین معمولی هم داده نشده است.
«یوسف رشیدی» عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، می‌گوید: «گنگ‌بودن مصوبه و مشخص‌نبودن تعریف بنزین با کیفیت معمولی هم خود نگران‌کننده است. چرا که باید در مصوباتی از این دست، تعاریف دقیق و علمی مطرح شود.»
کیفیت بنزین که در تمام ادوار گذشته محل مناقشه بوده و آسیب‌های ناشی از آن برای سلامت بارها از سوی متولیان نادیده گرفته شده است، حالا درگیر شرایط گنگ و عجیب جدیدی شده است. شرایطی که باید منتظر ماند و دید که خروجی آن چیست و تا چه میزان سلامتی مردم را بیش از پیش تحت‌تأثیر قرار خواهد داد؟»
مـصوبه سه‌بنـدی هیئـت وزیران به امضای «محمـد مخبر»، معـاون اول رئیـس‌جمهور رسیده است. در بند دوم این مصوبه که حالا به محل مناقشه بدل شده، آمده: «درصورتی‌که با هـدف افزایـش تولـید بنـزین در کشور، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌هـای نفتی ایران، پالایشگاه‌های نفت را مـلزم به تولید بنزین با کـیفیت معـمولی نمـاید، بنزین تولیدشـده مشـمول تعدیل نرخ ناشی از کاهش کیفیت نخواهد شد.»
هیچ تعریفی از بنزین معمولی ارائه نشـده است. مشخص نیست این معمولی‌بودن یعنی هم‌سان با استاندارد یورو و یا یعنی کمتر از آن؟ نکته‌ای که «یوسف رشیـدی» عـضو هـیئت علمی دانشگاه شـهید بهشـتی هم بر آن تـأکید می‌کند. او می‌گوید کـه این مصوبه، گنگ و مبهم بوده و مشخـص نیست بر چه چیـزی تأکید دارد؟ «بنزین در کشور استاندارد ملی دارد، اما ما در این مصوبه نمی‌بینیم که براساس استاندارد ملی صحبتی شده باشد. مشخص نیـست منـظور از بنزین باکیفیت چیـست و ایـن نکـته خـود مشـکل بزرگی است.»
به‌گفته او در مسائل فنی، عدد و رقم حرف اول را می‌زند و باید در مواردی از این دست با شاخص درست مشخص شود که بنزن تولیدی، مواد آروماتیک و … چه میزان است و صرف گفتن آنکه پالایشگاه‌های نفت با هدف افزایش تولید بنزین در کشور می‌توانند بنزین با کیفیت معمولی تولید کنند، بی‌معنی است.
آن‌طور که «انـرژی پرس» نوشته، چندی پیش گزارشی منتشر شد که بر مبنای آن مشخص شد تنها یک‌پنجم از بنزین تولیدی کشور استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ را دارد. براساس این گزارش، روزانه تنها ۳/۷ میلیون لیتر بنـزین یورو ۴ در پالایشگاه شازند و ۱۵میلیون لیتر بنزین یورو ۵ در پالایشگاه‌های اصفهان، تبریز و بندرعباس تولید می‌شود.
یوسف رشیدی:بنزین در کشور استاندارد ملی دارد. اما ما در این مصوبه نمی‌بینیم که براساس استاندارد ملی صحبتی شده باشد. مشخص نیست منظور از بنزین باکیفیت چیست و این نکته خود مشکل بزرگی است
اصرار بر تولید بنزین -چه بی‌کیفیت و چه باکیفیت- پالایشگاه‌ها را هم متضرر کرده است. طبق فرمول جدید نرخ خوراک صنایع پالایشی که از سوی دولت ابلاغ شده، تأکید شده است که بنزین تولیدشده با اکتان پایین‌تر باشد تا نرخ خوراک دریافتی توسط پالایشگاه افزایش یابد. موضوعی که بنا به گفته پالایشگاه‌ها به‌شدت عامل زیان است و برای سهام‌داران یک خطر محسوب می‌شود.
آن‌طور که این گزارش می‌نویسد، پیش از پایان قرنطینه‌های کرونا، تولید بنزین در کشور حدود ۹۴ میلیون لیتر گزارش شده بود. با پایان قرنطینه‌ها و افزایش تقاضا برای بنزین، مصرف بنزین به‌تدریج افزایش یافت. دولت سیزدهم میزان تولید بنزین را حدود ۱۱۷ میلیون لیتر اعلام کرد و این درحالی‌است که برخی منابع گزارش می‌دهند که ظرفیت جدیدی در پالایشگاه‌ها ایجاد نشده و آنچه تحت‌عنوان افزایـش تولـید بـنزیـن گزارش می‌شود، در واقـع بنزین پتروشـیمی است؛ یعنی بخـش قابل‌توجهی از بنزیـن تولیدی پس از آمـیخته‌شدن با مواد پتـروشیمی، آروماتـیک و اکتان‌افزاها به ۱۰۵میلیون لیتر می‌رسد.
«جلیـل سـالاری» مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، هفته گذشته اعلام کرد که برنامه تولید و مصرف بنزین در سال ۱۳۹۹ با تولید ۱۰۵میلیون لیتر و مصرف ۷۵میلیون لیتر آغاز شد و به‌دلیل شیوع کرونا، تولید به ۹۴میلیون لیتر کاهش یافت و مصرف نیز به ۷۵میلیون لیتر کاهش یافت که این امکان صادرات بنزین به کشورهای دیگر فراهم شد. آن‌طور که سالاری گفته، در سال‌های پس از آن (۱۴۰۰تا ۱۴۰۲) میزان مصرف بنزین به‌طور متوسط روزانه افزایش یافته و به‌ترتیب در سال ۱۴۰۰ به ۹۱ میلیون لیتر، در سال ۱۴۰۱ به ۱۰۴میلیون لیتر و در سال ۱۴۰۲ به ۱۱۱میلیون لیتر رسیده است.
به‌گفته او، میزان مصرف فعلی بنزین در کشور روزانه ۱۱۸میلیون لیتر است و در این سه سال، حدود سه میلیون کارت سوخت برای مردم صادر شده و به‌طور میانگین سالانه پنج‌میلیون لیتر به ظرفیت تولید بنزین کشور افزوده شده است.
تولید بنزین به روش‌های غیرمتعارف
فروردین‌ماه سال ۹۳، دولت یازدهم مصوبه ۸ گانه‌ای برای کاهش آلودگی هوا به تصویب رساند. براساس این مصوبه، حلال‌های صنعتی در بنزین کشور باید ظرف سه ماه پس از تصویب طرح مقابله با آلودگی هوا حذف می‌شدند. از جمله دیگر بندهای این مصوبه، تعـیین سـهم منـابع آلاینده برای نخستین‌بار در کشـور، مـدیریت مصرف سوخت در کشور از طریق کاهش تقاضای سفر درون‌شهری، ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده از ابتدای سال ۹۴، تبدیل نیروگاه‌های تک‌سوختی به نیروگاه‌های سیکل ترکیـبی و …. بود. این مصوبه بعد از آن تدوین و اجرایی شد که استفاده از بنزین بی‌کیفیت بیش از همیشه مورد توجه بود.
شینا انصاری:دولت یازدهم، قبل از قانون هوای پاک، مصوبه‌ای در سال ۹۳ داشت با این مضمون که بنزین پتروشیمی‌ها باید حذف شود. بعد در قانون هوای پاک که در سال ۹۶ به تصویب مجلس رسید، سوخت استاندارد یورو ۴ هم برای بنزین و هم نفت‌گاز مصوب شد که آن زمان در دفتر پایش فراگیر براساس مصوبه سال ۹۳، پایش سه‌ماهه و دوره‌ای از جایگاه‌های توزیع سوخت در تهران و کلان‌شهرها داشتیم
«شـینا انصـاری» فعال محیط‌زیست، به تاریخچه این ماجرا پرداخته و می‌گوید: «سـال ۱۳۸۹ و در دولت «محمود احمدی‌نژاد»، بنزین بی‌کیفیت تولید و توزیع شد که براساس مستندات موجود، حجم قابل‌توجهی ترکیبات سـرطان‌زای بنزن و آروماتیک در هـوا منتشـر می‌کرد. دولت یازدهم، قبل از قانون هوای پـاک، مصوبه‌ای در سال ۹۳ داشت با این مضمون که بنزین پتروشیمی‌ها باید حذف شود؛ بعد در قانون هوای پاک که در سال ۹۶ به تصویب مجلس رسید. سوخت استاندارد یورو ۴ هم برای بنزین و هم نفت‌گاز مصوب شد که آن زمان در دفتر پایش فراگیر براساس مصوبه سال ۹۳، پایش سه‌ماهه و دوره‌ای از جایگاه‌های توزیع سوخت در تهران و کلان‌شهرها داشتیم. حالا مصوبه اخیر، مجوزدادن برای افزودن حلال‌ها به بنزین و به‌دلیل محدودیت پایین ظرفیت تولیـد است که به‌نوعی بازگشت به عقب است.»
به‌گفته او، بند دوم مصوبه به افزایش تولید بنزین معمولی اشاره کرده و صراحتاً عنوان نشده قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟ اما باتوجه‌به مصوبه اخیر دولت مبنـی بر افزایش تولید بنزین معمولی، شبهاتی در تـولید بنزین بـه روش‌هـای غیرمتعارف وجـود دارد که خـروجی مصـرف آن در خـودروها به‌ویژه باتوجه‌به افزایش خودرو در شهرهای بزرگ طی ده سال گذشته، انتشار آلاینده‌های سمی بنزن و آروماتیک‌ها خواهد بود.
او و دیگر فعالان محیط‌زیست، نگران از وضعیت آلودگی هوا و گسترش بیماری‌های ناشی از بنزین بی‌کیفیت هستند. آن‌هم در شرایطی که هیچ‌گاه بنزین با کیفیت درست ارائه نشده است و همواره مناقشه بر سر بنزین بی‌کیفیت در جریان بوده است. نکته‌ای که حالا مطرح است، این است که باز هم کمیت قرار است فدای کیفیت شود و آن‌هم در شرایطی که حتی مشخص نیست منظور از بنزین باکیفیت معمولی چیست؟/پیام ما
