حمایت از تولید 2 میلیون اصله نهال گواهی‌شده براساس برنامه هفتم

اخبار سبز کشاورزی؛ محمدسنایی، دانش‌آموخته دوره دکترای مدیریت کسب و کار و مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه نهال کشور، با ذکر این مطلب در واقع رسالت و وظیفه اصلی صندوق مذکور را تبیین کرد و می‌گوید:

این حمایت شامل تولیدکنندگان نهال در باغات مادری، کشت بافت‌ها و نهالستان‌ها می‌شود. وی پیوند دادن حلقه‌ تولید نهال با یکدیگر و تشکیل و تکمیل زنجیره تولید نهال با محوریت نهال گواهی‌شده را یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده در این صندوق معرفی کرد.

همچنین اضافه کرد: اولین مرکز پیش‌تکثیری کشور را با ظرفیت 56 رقم و پایه راه‌اندازی و کلکسیون پایه ایجاد شد" که درنهایت با در کنار هم قرار دادن حلقه‌های زنجیره تولید، به بازار و فروش رسیدیم. وی افزود: به‌منظور دسترسی آسان و سریع متقاضیان نهال گواهی‌شده در کشور، سایتی با عنوان سایت نهال‌یاب را خرید خدمت کردیم تا محصولات کشاورزی در حوزه باغبانی و تولید نهال را بتوان در این سایت عرضه کرد.

همچنین، تمام تولیدکنندگان می‌توانند در سایت نهال‌یاب، رایگان ثبت‌نام نمایند و محصولات خود را معرفی کنند. سنایی اضافه کرد: به‌عنوان مرجع اصلی خرید و فروش نهال، تلاش می‌کنیم با این سایت، امکان مواجهه و خرید نهال را برای تمامی خریداران نهال اعم‌از؛ باغی و خانگی فراهم آوریم. وی گفت: این هدایت خریداران به سوی استفاده از سایت نهال‌یاب از آن رو انجام می‌گیرد که خرید از مسیر این سایت، خریدی مطمئن است. این خرید دارای ضمانت است و علاوه‌بر آن خریدار نسبت به سلامت و اصالت نهال می‌تواند اطمینان داشته باشد.

نهال لیبل آبی؛ سلامت و اصالت

وی توسعه و گسترش استفاده از نهال گواهی شده را سیاست اصلی صندوق حمایت از توسعه نهال کشور دانست و گفت: سالیان سال است که در کشورمان نهال با روش‌های مختلف تولید می‌شود که البته بخشی از آن تولید نهال به روش‌های غیرقانونی است.

اما آنچه در نهالستان‌های تحت‌پوشش صندوق حمایت از توسعه نهال تولید می‌شود؛ به‌طور عمده به روش خوداظهاری انجام می‌گردد و نمی‌توان بر اصالت و سلامت آن نهال تائیدیه گذاشت. دکتر سنایی با بیان این که وقتی موضوع نهال گواهی‌شده Blue Lable یا لیبل آبی مطرح می‌شود می‌توان بر سلامت و اصالت نهال صحه گذاشت؛ توضیح می‌دهد: سلامت این نهال از سوی سازمان حفظ‌نباتات تضمین و گواهی آن را صادر می‌کند و اصالت آن نیز از جانب موسسه ثبت و گواهی بذر و نهال تائید می‌شود.

وی گفت: ترکیب این دو مجوز و در کنار هم تبدیل به یک لیبل آبی‌رنگ است که روی نهال‌ها نصب می‌شود. بر اساس آن می‌توان از سلامت و اصالت نهال اطمینان حاصل کرد.

حمایت از تولید 2 میلیون نهال گواهی‌شده

این فعال حوزه تولید و عرضه نهال گواهی‌شده با ابراز تاسف از این که تاکنون کمتر از یک درصد نهالستان‌های کشورمان به کار تولید نهال‌های لیبل آبی یا گواهی‌شده اشتغال داشته‌اند؛ اضافه کرد: با تدبیری که انجام شده و ماموریتی که از جانب وزارت جهادکشاورزی به گروه نهال و صندوق حمایت از توسعه نهال سپرده شد، در مدت امسال می‌توان این رقم را افزایش چشمگیری داد.

شناخت بیشتر امتیاز لیبل آبی

وی تاثیر نبود تقاضا بر پیشرفت تولید نهال گواهی‌شده را رد کرد و گفت: نداشتن تقاضا وجود ندارد؛ بلکه آشنایی نداشتن و نبود آگاهی وجود دارد. یعنی باغداران تفاوت میان نهال لیبل آبی را با نهال خوداظهاری نمی‌دانند و مزیت‌ها، خصوصیات و شاخص‌های نهال گواهی‌شده را نمی‌شناسند. سنایی افزود:

در یک سال گذشته تمامی همکاران و مرتبطان خودمان را بسیج و آگاه نمودیم و به وسیله آنان با باغداران کل کشور ارتباط برقرار نموده و اکنون تمام کشور به سوی استفاده از نهال لیبل آبی کشش پیدا کرده ‌است.

مدیر صندوق حمایت از توسعه نهال گفت: زمانی مزیت خریدن یک نهال، براساس قیمت بود. برای باغداران، نهال با قیمت پایین ارزش داشت و آن را خریداری می‌کردند. چرا که هزینه پایین‌تری داشت. اما اکنون استفاده‌کنندگان کیفیت را به قیمت ترجیح می‌دهند و نهالی را می‌خرند که در کمترین زمان بیشترین میزان بهره‌وری را داشته باشد.

وی اضافه کرد: به این ترتیب باغداران نهالی را تهیه و استفاده می‌کنند که بهره‌وری آن در باغ، بالاتر از نهال‌های خوداظهاری باشد. باغداران از نهالی استفاده می‌کنند که سالم باشد تا میزان مصرف کود و سم کاهش و نیاز به تیمار یا مراقبت زیاد نداشته باشد. این امر باعث می‌شود تا نهال زودتر ثمرده شود.

لیبل آبی؛ افزایش حداقل30درصدی بهره‌وری در محصول و سرعت بیشتر در تولید

سنایی با ذکر این که براساس مطالعات انجام شده نهال‌های گواهی‌شده نسبت به نهال‌های دیگر تفاوت حداقل 30درصدی در سرعت و حجم بهره‌دهی دارند؛ تصریح کرد: بر این اساس اگر در باغی یک هکتاری میزان محصول‌دهی حدود 10 تن باشد در صورت استفاده از نهال لیبل آبی، این میزان به 13 تن افزایش می‌یابد و به این ترتیب هزینه‌های پرداخت شده را جبران می‌کند.

سنایی اضافه کرد: همچنین نهال لیبل آبی زودتر به بار می‌نشیند و سرعت ثمردهی آن بیشتر است. وی افزود: علاوه‌بر این نهال‌های گواهی‌شده عموماً نهال‌هایی پایه‌کوتاه هستند و هزینه برداشت محصول آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب اگرچه ممکن است در ابتدا اختلافی میان قیمت نهال گواهی‌شده و نهال خوداظهاری وجود داشته باشد؛ اما درنهایت و در طول مدت باغبانی، باغدار سود و منفعت بیشتری از نهال گواهی‌شده دریافت می‌کند؛ که با علاوه‌بر تامین هزینه نهال گواهی‌شده، سودآوری دوچندان دارد.

دکتر سنایی با بیان این که دوره‌های ثمردهی در نهال‌های خوداظهاری و نهال‌های گواهی‌شده مانند سایر نهال‌ها یک سال است و نمی‌توان از نهال گواهی‌شده بیش از یک‌بار در سال ثمر گرفت؛ توضیح می‌دهد: در نهال‌های گواهی‌شده زمان رسیدن به میوه‌دهی بسیار سریع‌تر اتفاق می‌افتد و مثلا در مورد نهال یک رقم خاص اگر زمان رسیدن به میوه‌های نوبرانه در نهال‌های خوداظهاری حدود پنج سال باشد، در مورد نهال گواهی‌شده این زمان به حدود 2 تا سه سال کاهش پیدا می‌کند و به این ترتیب زودتر می‌توان از تولید میوه، به درآمد اقتصادی رسید.

با این حال گمان می‌رود که تفاوت قیمت نهال گواهی‌شده با نهال خوداظهاری به‌ویژه برای باغداران کم‌اطلاع همچنان جذاب باشد.

دکتر سنایی در این‌ مورد می‌گوید: با تلاش‌های اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی که در یک سال گذشته انجام‌ شد؛ می‌توان گفت که این تفاوت قیمت نزد باغداران جذابیت خودش را از دست داده است. به‌ویژه اگر قصد ایجاد باغ تجاری مطرح باشد؛ رویکرد و نگاه باغدار به سمت استفاده از نهال‌های گواهی‌شده است.

وی می‌گوید: در سال گذشته، نهال گواهی‌شده گردو بسیاری داشتیم و کسی سراغ این نهال نیامد. اما خوشبختانه در ابتدای ایام شروع فصل زراعی، تمام آن چه از نهال گردوی گواهی‌شده تولید کرده بودیم را فروختیم و افزایش تولید، به مازاد تقاضا تبدیل شد.

جذابیت نهال گواهی‌شده لیبل آبی

وی اختلاف قیمت میان نهال‌های خوداظهاری و نهال‌های گواهی‌شده را به نوع نهال مرتبط می‌داند و می‌گوید: با این حال حداکثر تفاوت قیمت میان این دو، اختلاف معناداری ندارد.

وی می‌افزاید: هزینه تولید نهال لیبل آبی به‌نسبت، بالاتر است و چون هنگامی که قرار است نهال خوداظهاری تولید شود؛ پیوندک آن را می‌توان از هر باغی گرفت و پایه‌های آن را از هر بذری استفاده کرد. اما همین عملیات در مورد نهال گواهی‌شده تفاوت دارد. برای تولید نهال گواهی‌شده پایه پیوند باید از واحدهای کشت بافت و پیوندک آن باید از باغ‌های مادری تهیه شود. همه این‌ها مستلزم پرداخت هزینه است و درنهایت هزینه تمام‌شدة تولید را افزایش می‌دهد.

سنایی ابراز عقیده می‌کند که برای تولیدکننده نهال، حاشیه سود فروش نهال گواهی‌شده از حاشیه سود نهال خوداظهاری کمتر است. او می‌گوید: البته چون کشش بازار و ماموریتی که برعهده ما گذاشته شده و حرکت جامعه به سمتی رفته است که از نهال گواهی‌شده در باغ‌ها استفاده شود؛ تولید نهال گواهی‌شده در نهالستان‌ها جذابیت پیدا کرده است.

البته جذابیت تولید نهال گواهی‌شده فقط به فروش آن در داخل کشور محدود نمی‌‎شود. دکتر سنایی در این خصوص توضیح می‌دهد که: با توجه به رویکردها و ضوابط بین‌المللی تولید و خرید و فروش نهال، عرضه نهال‌های خوداظهاری به بازارهای جهانی عملا منتفی است.

وی می‌گوید: اما با تولید نهال‌های گواهی شده عملاً امکان حضور در بازارهای جهانی عرضه نهال فراهم شده‌است. چنان که بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی نهال‌های گواهی‌شده، نهال‌های تولیدی خود را در بازار کشورهای همسایه همچون ازبکستان، قرقیزستان، افغانستان و عراق به فروش رساندند.

این توانایی عرضه از آن‌رو انجام می‌گیرد که در تولید نهال‌های گواهی‌شده استانداردهای لازم رعایت گردید. در حالی که حتی اگر این استانداردها در مورد نهال‌های خوداظهاری رعایت شده باشد؛ تضمین و گارانتی برای این رعایت وجود ندارد. به همین دلیل مشتریان خارجی علاقه‌ای به خرید نهال‌های خوداظهاری ندارند.

وی افزود: تولیدکنندگان نهال‌های خوداظهاری همان تولیدکنندگان نهال‌های گواهی‌شده هستند؛ اما چون در مورد نهال‌های خوداظهاری تضمین و ضمانت اصالت و سلامت داده نمی‌شود؛ نهال‌های خوداظهاری اعتبار لازم برای ورود به بازارهای جهانی و بین‌المللی را ندارند. بنابراین خریدار و مصرف‌کننده نهایی ترجیح می‌دهد از نهال شناسنامه‌دار و گواهی‌شده استفاده کند.

دکتر محمد سنایی در مورد امکان کاهش قیمت تمام‌شده تولید نهال گواهی‌شده گفت: برای این‌که بتوان از تولیدکنندگان نهال گواهی‌شده حمایت کرد؛ در مورد تامین پایه‌ها کمک‌هایی در اختیار این تولیدکنندگان قرار دادیم. چون قرار است این پایه‌ها از واحدهای کشت‌بافت خریداری شود.

برای دومین سال متوالی است که سرشاخه‌های لازم برای تولید نهال‌های گواهی‌شده، رایگان در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهیم. این خدمتی ارزنده است که صندوق توسعه نهال در اختیار تولیدکنندگان نهال گواهی‌شده قرار می‌دهد.

وی افزود: وقتی این ماده اولیه، رایگان در اختیار تولیدکننده قرار داده می‌شود؛ بخشی از هزینه تولید پایه کاهش پیدا می‌کند و درنهایت قیمت محصول نهایی (نهال گواهی‌شده) کاهش خواهد یافت.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۹۰-شهریور ۱۴۰۳