به مناسبت روز جهانی گردشگری
نزدیک به پنج سال است که فعالیت‌های مراکز رسمی گردشگری و اقامتی کشور، حوادث و اتفاقات عجیبی را تجربه می‌کند. از سیل ویرانگر سال ۱۳۹۸ که زیرساخت‌ها را از بین برد، گرفته تا افزایش قیمت بنزین در پاییز همان سال که کاهش سفرها را رقم زد.
اخبار سبز کشاورزی ؛ از تورم و افزایش هزینه‌های سفر که منجر به رشد قارچ‌گونه اقامتگاه‌های غیرمجاز و ارزان شد تا کرونا که نفس نیمه‌جان این بخش از صنعت گردشگری را به شماره انداخت. آخرین اتفاق هم پلمب مراکز گردشگری به‌دلیل اجرای طرح مقابله با بی‌حجابی است. حالا بررسی وضعیت این مراکز نشان می‌دهد نه‌تنها خسارت‌های اقتصادی در این حوزه قابل‌توجه است که بیکاری نیروهای شاغل در آن نیز عدد عجیبی را به خود اختصاص داده است.
بیشتر بخوانید: گردشگری اقتصاد ایران را نجات می دهد؟
آسیب‌های گرانی بنزین و سیل ویرانگر در سال ۱۳۹۸ چیزی حدود ۳۰۴ میلیارد ریال خسارت به صنعت گردشگری کشور را نشان می‌دهد. آن زمان دو نرخی شدن بنزین درحالی به مرحله اجرا درآمد که هیچ سهمی برای صنعت گردشگری در نظر گرفته نشد و پس از مدتی کارشناسان اعلام کردند وضعیت نامطلوبی در حوزه گردشگری رقم خورده و نفس‌های صنایع مختلف وابسته به حوزه گردشگری به‌ویژه صنعت هتل‌داری را به شماره انداخته است.
اواخر همان سال و با تأیید رسمی ورود ویروس کووید-۱۹ به کشور، شرایط سخت‌تر از قبل هم رقم خورد. فقط پنج ماه بعد و در مرداد ۱۴۰۰ رئیس وقت کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران از بیکاری ۱۳هزار راهنمای گردشگری در ایران و خسارت ۱۲هزار میلیارد تومانی صنعت گردشگری خبر داد. در پاییز ۱۴۰۱ و با فروکش کردن پاندمی کرونا، مرکز پژوهش‌های مجلس خسارت‌های کرونا به صنعت گردشگری را به این شرح اعلام کرد: ۲۰۷ هزار و ۱۴۳ میلیارد ریال خسارت اقتصادی و ۸۷ هزار و ۵۲۵ بیکاری.
تا اوایل شهریور امسال پلمب ۷۷ واحد گردشگری، به‌دلیل مسائل مربوط به حجاب، به بیکاری ۷۵۳ نفر منجر شده بود
براساس اعلام این گزارش هم‌زمان با شیوع بیماری کووید در ایران فقط در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه در سال ۱۳۹۸ (پیش از شیوع کرونا) تعداد گردشگران ورودی به کشور حدود ۹۳ درصد و تعداد گردشگران خروجی از کشور در حدود ۹۱ درصد کاهش داشته است. تعداد گردشگران داخلی نیز در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸، طی ۱۱ ماه، در حدود ۸۸ درصد کاهش را تجربه کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین اعلام کرد مراکز اقامتی با ۵۴ درصد خسارت معادل ۱۱۰ هزار و ۸۰۱ میلیارد ریال، بیشترین میزان خسارت و مراکز اقامتی با ۵۲ درصد برابر با ۴۷ هزار و ۷۹ نفر بیشترین میزان بیکاری ناشی از شیوع کرونا را تجربه کرده‌اند. حالا کرونا تمام شده است، اما تورم و گرانی جای گردشگری را گرفته و این خسارت‌ها را تشدید کرده است.
اوایل تیرماه امسال «جمشید حمزه‌زاده»، رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران در گفت‌وگو با ایلنا از موج کاهش اقامت در هتل‌های کشور خبر داده و گفته است: «این روزها کمتر از ۱۰ درصد جامعه ایرانی در هتل‌ها اقامت می‌کنند و در بهار امسال نسبت به سال گذشته کاهش ۱۳ درصدی رخ داده است.»
«رضا خلیلی ورزنه»، فعال گردشگری و صاحب یک اقامتگاه بومگردی در اصفهان، نیز این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «مراکز اقامتی گردشگری از هتل گرفته تا بومگردی‌ها با مشکلات اقتصادی زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مردم برای اقامت در این مراکز هزینه نمی‌کنند و مسافران خارجی چندانی هم در کشور حضور ندارند که این مسئله را جبران کنند. تا جایی که من می‌دانم در همین منطقه ما ۶-۵ اقامتگاه گردشگری فعالیتشان را تعطیل کرده‌اند.»
پلمب هم اضافه شد
ماجرا اما به پایان پاندمی کرونا ختم نشد و چالش جدید برای اقامتگاه‌های گردشگری، پلمب به‌دلیل «رعایت نکردن شئونات و حجاب» بود. «اسماعیل برات»، معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری کشور، اوایل شهریور امسال از پلمب ۷۷ واحد گردشگری سراسر کشور شامل هتل، اقامتگاه بومگردی، سفره‌خانه سنتی و مرکز بین‌راهی و… طی یک‌سال گذشته و به‌دلیل رعایت نکردن شئونات و حجاب خبر داد؛ تعطیلی‌ای که شغل بیش از ۷۵۳ نفر از کارکنان این واحدها را تحت‌تأثیر قرار داده بود.
آمارهای اعلام‌شده از سوی معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری کشور نشان می‌داد بیشترین سهم پلمب تأسیسات گردشگری متعلق به استان اصفهان است؛ با ۲۷.۵ درصد از مجموع مراکز گردشگری پلمب‌شده.
پس از آن تهران با ۹ درصد، لرستان و گلستان با ۷ درصد و استان کرمان با ۶ درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. اقامتگاه‌های بومگردی و سفره‌خانه‌های سنتی هم بیشترین سهم را در میان مراکز پلمب‌شده فعال در حوزه گردشگری داشتند و بر همین اساس ۵۲ درصد از کل تأسیسات گردشگری پلمب‌شده در کشور، اقامتگاه‌های بومگردی بودند.
***
سال‌هاست فعالان بخش گردشگری از آسیب‌های مربوط به این بخش می‌گویند، دقیق‌ترین آمارها از تعداد مراکز اقامتی گردشگری در کشور هم مربوط به سال ۱۳۹۹ است؛ ۲۵۸ اقامتگاه سنتی، ۲۷۵۲ بومگردی، ۶۹ متل، ۵۴۶ مجتمع گردشگری، ۱۲۷۸ مهمانپذیر، ۱۳۵۱ هتل و ۷۲۸ هتل‌آپاراتمان. آمار جدیدی از تغییرات در این اعداد به‌صورت رسمی اعلام نشده است، اما کارشناسان حوزه گردشگری معتقدند این آمار روند کاهشی دارد و این حوزه دیگر فعالیت درآمدزایی برای فعالانش نیست؛ چون به‌جز تبعات اقتصادی و ضرر و زیان‌های مالی، برخورد قهری با این واحدهای صنفی هم وجود دارد و با گذشت زمان می‌تواند نتایج منفی قابل‌توجهی برای بخش گردشگری کشور داشته باشد./پیام ما
