سرمایه‌گذاری برای تولید یا ادامه واردات؟

با توجه به شعار امسال مقام معظم رهبری با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید»، لازم است توان تولیدی کشور در راستای گسترش و توسعه صنایع مختلف، از جمله کشاورزی و صنعت دام و طیور، افزایش یابد.

اخبار سبز کشاورزی؛ این امر مستلزم سرمایه‌گذاری مثبت و مؤثر است و در بلندمدت می‌تواند به قطع وابستگی به واردات بینجامد. البته این موضوع به عوامل متعددی از جمله شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی کشور در حوزه کشاورزی و صنعت دام و طیور بستگی دارد.

اکبر فتحی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: سال گذشته بیش از ۱۰ میلیارد دلار ذرت، کنجاله سویا، دانه سویا، برنج و روغن وارد کشور شد.

وی به برنامه این وزارتخانه برای کاهش وابستگی به واردات چنین کالاهایی اشاره کرد و افزود که قطع این وابستگی در یک سال امکان‌پذیر نیست، اما یکی از راهکارهای کاهش واردات، افزایش تولید است. به عنوان مثال، اگر تولید ذرت، سویا یا کلزا افزایش یابد، باید افزایش تولید دام و طیور نیز به موازات آن اجرایی شود.

فتحی خاطرنشان کرد که در سال جاری نیز تأمین نهاده‌های مورد اشاره، همانند سال گذشته، از طریق واردات انجام خواهد شد.

وی همچنین با اشاره به کاهش بارندگی‌ها و تغییرات اقلیمی، هشدار داد که سال سختی در حوزه کشاورزی پیش‌رو است و در چنین شرایطی، امکان اجرای سیاست کاهش واردات نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی وجود ندارد.

به گفته وی، در حال حاضر نیاز کشور به روغن حدود ۱٫۸ تا ۲ میلیون تن است و اگر بخواهیم این مقدار را از طریق دانه‌های روغنی تأمین کنیم، باید حدود ۱۶ میلیون تن دانه وارد کشور شود که ۸۰ درصد آن به کنجاله تبدیل می‌شود. این امر در عمل غیرممکن است. بنابراین، ناگزیریم برای مدیریت تولید و مصرف، بخشی از روغن را به صورت آماده، بخشی را به شکل دانه‌های روغنی و بخشی دیگر را به صورت کنجاله وارد کنیم. در نتیجه، جبران این حجم از کالاها تنها از طریق دانه‌های روغنی امکان‌پذیر نیست.

فتحی در ادامه درباره وضعیت برنج گفت: با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از محصولات کشاورزی به‌ویژه برنج، آبی هستند و با کاهش بارندگی‌ها و کمبود منابع آبی مواجه هستیم، برنامه‌ای برای افزایش تولید داخلی این محصولات نداریم. بنابراین، بخشی از کمبود برنج مشابه سال گذشته از طریق واردات تأمین خواهد شد.

با توجه به آمار و ارقام ذکرشده و قرار گرفتن کشور در شرایط بحرانی آب‌وهوایی، حتی در صورت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف غذایی و پروتئینی، نمی‌توان صرفاً به تولید داخلی اکتفا کرد و وابستگی به واردات کماکان ادامه خواهد داشت.

مگر آنکه تغییراتی در زیرساخت‌های صنعت آب ایجاد شود، از جمله کاهش استفاده از آب چاه‌های عمیق و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، حرکت به سمت کشاورزی گلخانه‌ای،  به‌کارگیری سیستم‌های آبیاری نوین،  جلوگیری از سدسازی‌هایبی‌رویه، تخصیص ارز مورد نیاز برای کالاهای ضروری و سایر تمهیدات اقتصادمحور که به بخش تولید کشور کمک کند.

این اقدامات می‌تواند تا حدی نیاز به واردات را کاهش دهد، اما تحقق آن‌ها در یک یا دو سال ممکن نیست.