رشد منفی بخش کشاورزی؛ پیام‌ها و راهکارها
در گزارش مرکز آمار خبری آمده مبنی بر این‌که "رشد بخش کشاورزی در سال ۱۴۰۲ منفی بوده است". کشاورزی در بدترین شرایط تحریم، دارای رشد مثبت بوده است به‌گونه‌ای که کم‌کاری دیگر بخش‌های اقتصادی را جبران می‌کرد.
اخبار سبز کشاورزی؛ درواقع کشاورزی از جمله بخش‌هایی بوده که همواره در مثبت کردن رشد اقتصادی نقش بازی کرده است. این که چرا رشد بخش کشاورزی منفی شده است سؤالی است که باید توسط کارشناسان نهاد عالی کشاورزی مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا مشخص شود عوامل رخ‌داد چنین رشدی ریشه درون‌سازمانی دارد یا برون‌سازمانی یا هر دو؟که امید می‌رود چرایی و ابعاد آن بیان شود.
نویسنده معتقد است رشد بخش کشاورزی محصول حکمرانی متعالی کشاورزی است که قطعاً به کارکردهای درون‌سازمانی و تعاملات برون‌سازمانی، مدیریت ریسک‌های طبیعی، عدم تمرکز بیش از حد بر یک یا دو مؤلفه مانند مرغ و تخم‌مرغ و عدم تمرکز بیش از حد بر واردات در نهاد عالی کشاورزی وابسته است.
به‌عنوان مثال، رشد کشاورزی به پویایی‌های تصاعدی در بخش کشاورزی به ویژه در دو حوزه بهره‌وری و سرمایه‌گذاری وابستگی شدید دارد و این‌گونه نیست که خودروی کشاورزی که همواره باید حرکت از نوع شتاب‌دار داشته باشد را با سرعت لاک‌پشتی حرکت داد و یا خاموش کرد، سوخت و روغن آن را تخلیه کرد و چهار چرخ آن را در آورد و یا باد آن را خالی کرد و آنگاه انتظار حرکت و تولید رشد و آن هم از نوع مثبت از آن داشت زیرا خودروی کشاورزی با مجموعه پیش‌گفته معنا و مفهوم پیدا می‌کند و می‌تواند در گذر زمان و در نقشه راه ترسیم شده برای آن حرکت داشته باشد تا بتواند منتج به کار و نتیجه شود.
در غیر این صورت، حرکتی مبتنی بر نقشه راه صورت نخواهد گرفت و بخش کشاورزی حالت استاتیک خواهد داشت به‌گونه‌ای که در چنین شرایطی اتفاق‌های مثبتی رقم نخواهد خورد تا بتواند رشدی را تولید کند.
نویسنده معتقد است چنین رویکرد و شرایط ترسیم شده، بدترین اتفاقی خواهد بود که برای بخش کشاورزی که یک سیستم کاملاً زنده است و نیازمند تغذیه مناسب (سرمایه‌گذاری)، رخ می‌دهد. زیرا ادامه چنین شرایطی منجر به تغذیه سیستم زنده از خود خواهد شد که در گذر زمان آن را تضعیف خواهد کرد و به تحلیل خواهد برد که بسیار خطرناک خواهد بود.
با توجه به شرایط رشد منفی شکل‌گرفته به نظر می‌رسد باید چند کار به‌طور موازی و هم‌زمان در دستور کار قرار گیرد تا کشاورزی بازگشت لازم را متناسب با ظرفیت‌های موجود در آن به لحاظ شاخص رشد داشته باشد:
اول، خاموش‌سازی گفتمان‌های تحولی از دستور کار خارج شود تا بتواند پویایی‌های گذشته را به ساختار بخش کشاورزی بازگرداند (یادداشت هشداردهنده خاموش‌سازی گفتمان‌های تحولی).
دوم، خودروی کشاورزی مجدداً بازسازی و ترمیم شود تا بتواند حرکت‌های شتاب‌دار را مبتنی بر نقشه راه ترسیم شده داشته باشد( یادداشت هشداردهنده ترمیم حکمرانی کشاورزی).
سوم، کارکردهای کشاورزی را صرفاً و منحصراً بر اساس یک بخش کاملاً صنفی- تخصصی که با امنیت غذایی گره خورده مدیریت کرد و کمترین حاشیه‌های غیرصنفی- تخصصی را برای آن رقم زد (یادداشت‌های هشداردهنده نفوذ در شبکه امنیت غذایی و ضرورت وزن‌دهی بالا به تشکل‌های کشاورزی - واگذاری صفر تا صد زنجیره).
چهارم، در چارچوب تعاملات بخشی و بین بخشی تلاش کرد تا از ظرفیت‌های سرمایه‌ای مردمی موجود برای ایجاد تحرک سرمایه‌گذاری در کشاورزی بهره گرفت به‌گونه‌ای که کسری‌های دو سال اخیر جبران شود. تلاش برای دریافت سهم واقعی سرمایه مورد نیاز برای ایجاد جهش سرمایه‌گذاری در کشاورزی در بودجه‌های سالانه نیز باید به جد در دستور کار قرار گیرد (یادداشت‌های ایجاد زنجیره گفتمانی- عملیاتی و جهش تولید کشاورزی و سفره مردم).
پنجم، برنامه‌ریزی لازم برای ارتقای بهره‌وری کشاورزی از طریق دانش‌بنیان‌سازی و فناور شدن کشاورزی باید به جد در دستور کار قرار گیرد که خود به شدت به جذب سرمایه و ارتقای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی وابسته است (یادداشت عملیاتی‌سازی جهش تولید با قانون افزایش بهره‌وری).
ششم، توجه به تولید داخلی و حمایت از بخش کشاورزی و کاهش وزن واردات در سبد امنیت غذایی با هدف مثبت‌سازی تراز تجاری کشاورزی (یادداشت دیپلماسی کشاورزی و قدرت‌نمایی کشتی‌ها در امنیت غذایی)
امید این‌که رشد منفی کشاورزی هشدار لازم را به مدیران نهاد عالی کشاورزی داده باشد تا از پوسته مدیریتی موجود خارج شوند و در چارچوب‌های کاملاً علمی و مبتنی بر واقعیات موجود بخش کشاورزی حرکت‌های پویایی را داشته باشند تا خودروی کشاورزی بتواند با حرکت شتابان و با سرعت برنامه‌ریزی شده، به اهداف ترسیم شده دست یابد و رشد مثبتی را تولید کند.
