اعلام خطر بخش خصوصی درباره وضعیت گردشگری
رئیس جامعه تورگردانان: گردشگری ما بهشدت به امنیت و ثبات سیاسی نیاز دارد اگر مشکلات در سطح جهانی برطرف نشود، هرگونه توسعه در گردشگری غیرممکن خواهد بود
اخبار سبز کشاورزی؛ «سید رضا صالحی امیری» با انتصاب یک چهره سیاسی در مسند معاونت گردشگری کشور، با مشکلات متعدد و چندجانبه حوزه گردشگری مواجه شد. او ترجیح داد تا در عوض اینکه از متخصصان و افراد مجرب این حوزه برای رفع موانع داخلی و خارجی گردشگری کمک بگیرد، روی یک چهره سیاسی حساب باز کند.
همین است که «انوشیروان محسنی بندپی» که سابقه استانداری و ریاست بهزیستی را در کارنامه داشت، به جای «علیاصغر شالبافیان» که سالها به عنوان یک چهره آکادمیک و متخصص در حوزه گردشگری شناخته شده بود، منصوب کرد. انتصاب بندپی در شرایطی است که به باور فعالان گردشگری، بحرانها، گردشگری را تا مرز هشدار رسانده است. پیشکسوتان این حوزه نسبت به وضعیت گردشگری ابراز نگرانی کرده و در مورد برخی اقدامات در این بخش هشدار میدهند. باید دید معاون جدید گردشگری میتواند سایه بحران را بعد از گذشت بیش از ۵ سال از سر این بخش کم کند یا نه؟
در هفتهای که گذشت «انوشیروان محسنی بندپی» به جای «علیاصغر شالبافیان» بر مسند معاونت گردشگری کشور تکیه زد. حوزهای که احوال خوشی ندارد و این روزها با چالشها و موانع جدیدی هم روبرو شده است. غالب کشورهای اروپایی و برخی کشورهای شرق آسیا شهروندان خود را از سفر به ایران منع کردهاند. اتحادیه اروپا ایرلاینهای ایرانی را تحریم کرده و ناامنی یکی از دلایل اصلی لغو تورها و سفر گردشگران به ایرانی است که جاذبههای فرهنگی و تاریخی و طبیعی بسیاری دارد اما آنچه برای گردشگران در درجه اول اهمیت است، از نگاه جهانیان در ایران وجود ندارد: «احساس امنیت»
در کنار تمام این موانع، بخش خصوصی درباره برخی اقدامات در این وضعیت بحرانی هشدار میدهد. از جمله اینکه در نخستین جلسه فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی با مجمع تشکلهای صنفی گردشگری که با حضور معاون گردشگری کشور برگزار شد، «حرمتالله رفیعی» رییس مجمع تشکلهای گردشگری، به نکتهای که در ماههای اخیر بارها در خصوص آن هشدار داده و اعلام خطر کرده بود، تاکید کرد و به تشریح دلایل اعلام هشدارش پرداخت. رفیعی از وخیم شدن وضعیت ایرلاینها و افزایش نجومی نرخ بلیتها ابراز نگرانی کرده و میگوید: «شرکتهای هواپیمایی با هم تبانی میکنند، هواپیماها را در آشیانه میخوابانند و پرواز نمیدهند تا قیمت بلیت را بالا ببرند. در ماجرای تعمیر قطعات هواپیما یک مافیا وجود دارد، قطعه را خراب اعلام میکنند تا از دولت برای تعمیرات ارز دریافت کنند» وضعیت فعلی ایرلاینهای داخلی و بینالمللی در ایران پس از تحریمهای اتحادیه اروپا رو به وخامت رفته و افزایش نرخ بلیت تنها یکی از مسائل مبتلا به این بخش است. اگر نهادهای ناظر به این حوزه ورود نکنند کسی نمیداند چه سرنوشتی در انتظار گردشگری کشور خواهد بود.
ماهی گرفتن ایرلاینها از آب گلآلود
حرمتالله رفیعی، رئیس مجمع تشکلهای صنفی گردشگری، با اشاره به مشکلات عدیدهای که گردشگری کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است، نسبت به شرایط موجود هشدار داد.
رفیعی با تأکید بر این جمله که بخش خصوصی گردشگری از دولت نمیخواهد که دستش را بگیرد، فقط کافی است پایش را رها کند تا بتواند حرکت کند، گفت: «من در مورد یک اتفاق بسیار خطرناک هشدار میدهم، باید زودتر برای این مسئله کاری کرد، فردا دیر است.»
رفیعی به وضعیت فروش بلیت برخی ایرلاینها اشاره کرد و گفت: «ایرلاینهای خارجی نظیر هواپیمایی قطر و ترکیش ایرلاینز نرخها را از روی سیستم خود حذف کردهاند و باتوجهبه اینکه در ایران تنها چهار ایرلاین فعال هستند، بلیتها را به چندین برابر نرخ واقعی در ایران میفروشند و کاری از دست ما برنمیآید. نرخ پرواز هایکلاس تهران-پاریس هواپیمایی ترکیش در ایران ۱۴۰ میلیون تومان است که اگر این بلیت را از خارج ایران (ترکیه یا امارات) تهیه کنیم، نرخ آن ۴۰ میلیون تومان است. این درحالیاست که این ایرلاین در روز، هفت پرواز از ایران دارد که ۱۴۰۰ مسافر را جابهجا میکند، با یک حساب سرانگشتی میشود محاسبه کرد روزانه چقدر ارز از کشور خارج میشود.» بهگفته رفیعی، این تفاوت قیمت نهتنها باعث آسیب جدی به گردشگری میشود بلکه باعث خروج ارز و اطلاعات فردی ایرانیان میشود.
رفیعی هشدار داد در حال حاضر روزانه هزاران دلار از کشور بهدلیل سیاستهای غلط در حملونقل هوایی خارج میشود. او به مسائل دیگری از قبیل دریافت مالیات در پروازهایی که از مبدأ ایران است نیز اشاره کرد و گفت: «تا هزینه سفر و مراکز اقامتی مدیریت نشود و تا زمانی که زیادهخواهی ایرلاینها که بهازای هر ساعت نفر پرواز ۳۰ تا ۳۵ دلاری، بیش از ۱۰۰ دلار دریافت میکنند، مدیریت نشود، گردشگری کشور به سرانجام نمیرسد.»
رفیعی همچنین درباره آمارهای رسمی اعلامشده در حوزه گردشگری گفت: «اعلام میکنیم شش میلیون گردشگر خارجی داریم، به والله این رقم واقعی نیست. ما ۶۰۰ هزار گردشگر خارجی هم نداریم. اصلاً گردشگر خارجی به ایران نمیآید و آنها که بهعنوان گردشگر ورودی محاسبه میشوند، افرادی هستند که در حال رفتوآمد در مرزهای ایران هستند.»
آسیبهای ناشی از ایرانهراسی و نبود امنیت سیاسی
«مصطفی شفیعی شکیب»، رئیس جامعه تورگردانان، در این جلسه به مشکلات ناشی از ایرانهراسی و چالشهای امنیتی و تأثیر آنها بر گردشگری اشاره و اعلام کرد بسیاری از آژانسها بهدلیل این مسائل بهشدت آسیب دیدهاند و بسیاری از آنها ورشکسته شده و یا مجبور به تغییر شغل شدهاند.
او به سخنان وزیر گردشگری در این زمینه اشاره کرد و گفت: «آقای وزیر همواره از توسعه گردشگری صحبت میکنند، اما باید یادآوری کنم که توسعه، فارغ از اینکه در حوزه گردشگری باشد یا در سایر حوزهها، بدون وجود امنیت محقق نمیشود. رئیسجمهور کشورمان در شورای امنیت سازمان ملل از کشورهای مختلف برای دوستی و وفاق دعوت کردهاند، اما باید پرسید که چرا برخی کشورها مانند چین و روسیه هنوز در سایتهای سفارتخانههای خود توصیه عدم سفر به ایران را برنداشتهاند؟»
بهاعتقاد رئیس جامعه تورگردانان ایران: «باید یک فرد شجاع پیدا شود تا این موضوعات را به گوش رهبری برساند. تا زمانی که رهبری بهطور جدی دنیا را دعوت به دوستی و صلح نکند، این صلح برای ما ممکن نخواهد شد و گردشگر به ایران نخواهد آمد. من مدیر یکی از سه آژانس مسافرتی برتر ایران بودم که بیشترین گردشگر را به کشور وارد میکردیم، اما در شش تا هفت ماه اخیر فقط سه یا چهار گردشگر داشتیم. همکاران من هم وضعیت مشابهی دارند. روزبهروز وضعیت صنعت گردشگری ضعیفتر میشود. گردشگری ما بهشدت به امنیت و ثبات سیاسی نیاز دارد. اگر این مشکلات در سطح جهانی برطرف نشود، هرگونه توسعه در گردشگری غیرممکن خواهد بود.»
زورمان به خصولتیها نمیرسد
«حسین نکونام»، رئیس جامعه گردشگری سلامت ایران، با اشاره به اینکه بیش از دو دهه است که درخواستهای این بخش را با رؤسای جمهور در دولتهای مختلف مطرح کرده و نتیجه نگرفته است، گفت: «گویی یک تردمیل بزرگ برای بخش خصوصی گذاشته شده که راه به جایی نمیبرد. بیش از پنج میلیارد دلار ظرفیت گردشگری سلامت ایران است، اما این مبلغ قبل از اینکه به جیب مردم بیاید، به جیب دولت میرود.»
نکونام با اشاره به اینکه متولی اصلی گردشگری در همه حوزهها وزارت گردشگری است، اما در عمل چیز دیگری میبینیم، گفت: «بعضی از دولتیها و خصولتیها آسیبی به ما میزنند که آمریکا و اسرائیل نمیزند. ما ممکن است از پس تحریمهای آمریکا بر بیاییم، اما زورمان به خصولتیها نمیرسد.»
او به ویزافروشی بعضی دستگاهها و واسطههایی که در این حوزه فعال هستند، اشاره کرد و گفت: «باید شرکتهای گردشگری سلامت و آژانسها متولی رسیدگی به گردشگران حوزه سلامت باشند، اما چندین دستگاه در این میان دست دارند؛ درنهایت هم از یک میلیارد دلاری که تنها گردش مالی گردشگری سلامت ایران از افغانستان است، نه در جیب دولت میرود و نه در جیب مردم.»
او از نمایندگان مجلس خواست تا ترتیبی دهند که تیم تحقیق و تفحص مجلس درباره این موضوع بررسی لازم را بهویژه در مورد بازار افغانستان و پاکستان انجام دهد.
نکونام تأکید کرد: «در حوزه گردشگری سلامت پنج وزارتخانه متولی هستند، وزارت گردشگری باوجود اینکه متولی اصلی و قانونی این حوزه است، متأسفانه نمیتواند از مواضعش دفاع کند»
گلهمندی مجلسیها از کمکاری وزارت گردشگری
«حاکم ممکان»، سخنگوی فراکسیون گردشگری، در نشست مشترک فعالان بخش خصوصی با این فراکسیون با اشاره به اینکه برای نخستینبار در برنامه هفتم توسعه یک فصل مستقل به بخش گردشگری و میراث فرهنگی اختصاص دارد و در ماده ۸۲ و ۸۳ به این موضوعات پرداخته شده، گفت: «این موضوع نشان از دغدغهمندی مجلس در بخش گردشگری دارد.»
سخنگوی فراکسیون گردشگری، در ادامه با تأکید بر اینکه مسئله بخش گردشگری نبود قوانین نیست و اگر خلأ در این زمینه وجود داشته باشد، مجلس به آن خواهد پرداخت، گفت: «قبول کنید که بیشتر موانعی که پیش پای بخش گردشگری است، به بخش اجرایی برمیگردد. وزارت گردشگری باید در مورد برخی مسائل این بخش با هیئت دولت و دستگاههای اجرایی هماهنگیهای لازم را صورت دهد. انتظار نداشته باشید مجلس این کارها را انجام دهد. نگاه دولت به این بخش باید یک نگاه جدی و اساسی باشد و از ظرفیت بخش خصوصی نهایت استفاده را ببرد.»
«رحیم زارع»، یکی از اعضای فراکسیون گردشگری، با اشاره به توجه مجلس به بندهای مربوط به بخش گردشگری در لایحه بودجه، گفت: «در مجلس اقداماتی در زمینه تسهیل واردات خودرو، واردات موبایل، افزایش حقوقها، معافیتهای مالیاتی که بخشی به حوزه گردشگری مربوط است، انجام شده؛ اما دریغ از یک درخواست از سمت وزارت میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در زمینه تسهیل در موضوع بودجه.»
زارع در ادامه با تأکید بر اینکه نقدهایی از سوی مجلس به وزیر گردشگری وارد است و در چندماه اخیر سروسامانی در وضعیت این وزارتخانه محسوس نبوده، گفت: «آقای وزیر آمد در کمیسیون اقتصاد اعلام کرد میخواهد ۱۵ میلیون گردشگر وارد کشور کند، درحالیکه گردشگر داخلی را رها کردهایم. یک نفر حاضر نشد بگوید چقدر در حوزه گردشگری داخلی رونق ایجاد شده است، مگر وزارت گردشگری فقط محدود به گردشگری ورودی است؟ آثار طبیعی و تاریخی ایران به حال خود رها شده است.»
اشاره زارع به موضوع مدیریت مقصد در گردشگری داخلی کشور است که سالهاست بهشکل عامدانهای مورد غفلت قرار گرفته است و گویی ارادهای هم برای توجه به آن بین تصمیمگیران وجود ندارد.
حسابهای اقماری باز هم از قلم افتاد
در نخستین نشست فراکسیون گردشگری مجلس با مجمع ملی تشکلهای گردشگری، مباحث مهمی مطرح شد، اما در این میان باز هم موضوع تعیینتکلیف حسابهای اقماری از قلم افتاد. در پایان این جلسه «اردوان اکبرپور»، از اعضای فراکسیون گردشگری، خطاب به محسنی بندپی گفت: «من شش ماه دیگر بشخصه از عملکرد شما سؤال خواهم پرسید؛ از شما سند آمایش گردشگری ایران را میخواهم، زیرساختها و جاذبههای کشور را به تفکیک تهیه کنید، از شما برنامه اجرایی و قابل ارزیابی بههمراه الزامات آن میخواهیم، تا بتوانیم آن را بررسی کنیم.»
ای کاش آقای نماینده شش ماه دیگر سراغ حسابهای اقماری را هم از وزیر و معاون او بگیرد. موضوعی که بیش از سه دهه است در گردشگری دنیا تبدیل به امری بدیهی شده و در ایران همچنان در وادی وعدهها سرگردان است./ پیام ما
