محدودیت‌ها و انتقادات گوگل اسکالر

در رابطه با مطلب «فروپاشی مشروعیت علمی در مغز نظام کشاورزی/ وقتی تبارنامه جای شایستگی را می‌گیرد» که هفته گذشته در این پایگاه خبری «اخبار سبز کشاورزی» منتشر شده بود، آقای دکتر محمدعلی ابراهیمی مطلبی در رابطه با عدم استفاده از معیارهای گوگل اسکالر در رتبه‌های علمی یا انتصابات سازمان تات و همچنین خطاهای خودکار پروفایل‌های این سیستم ارسال کرده‌اند که به شرح زیر است:

  - عدم شفافیت در معیارهای نمایه‌سازی: برخلاف Scopus یا Web of Science، گوگل اسکالر معیارهای شفافی برای نمایه‌سازی ارائه نمی‌دهد؛ بنابراین ممکن است منابع غیرمعتبر یا کنفرانس‌های کم‌اعتبار نیز در نتایج ظاهر شوند.

- وجود محتوای غیرداوری‌شده: پیش‌چاپ‌ها یا گزارش‌های داخلی گاهی در نتایج دیده می‌شوند. 

- خطاهای خودکار در پروفایل‌ها: سیستم گوگل اسکالر به‌صورت الگوریتمی پروفایل‌ها را بر اساس نام، وابستگی سازمانی و کلیدواژه‌ها ایجاد می‌کند و ممکن است مقالات افراد دیگر با نام مشابه به‌اشتباه به پروفایل شما نسبت داده شوند. این اتفاق بدون اطلاع یا اقدام کاربر رخ می‌دهد.

آیا از نظر حقوقی ملزم به اصلاح خطاها هستید؟ 

خیر. چون خطا از سوی کاربر رخ نداده و گوگل اسکالر یک سرویس خودکار و غیررسمی است. هیچ قانون ملی یا بین‌المللی الزامی برای اصلاح پروفایل در نظر نگرفته است. البته در صورت سوءاستفاده عمدی (مانند ذکر آگاهانه مقالات دیگران در رزومه)، ممکن است مسئولیت اخلاقی یا حقوقی متوجه فرد شود.

آیا از نظر اخلاق علمی باید پروفایل را اصلاح کرد؟ 

اگرچه اصلاح خطاها توصیه می‌شود، اما الزام مطلقی وجود ندارد — مگر آنکه فرد از پروفایل گوگل اسکالر به‌عنوان منبع رسمی تولیدات خود استفاده کند. در غیر این صورت، عدم اصلاح از نظر اخلاقی ایرادی ندارد.

معیار مناسب برای ارزیابی علمی چیست؟ 

در فرآیندهای رسمی (مانند ارتقا یا بورسیه)، بهتر است از پایگاه‌هایی مانند Web of Science یا Scopus و شناسه ORCID استفاده شود.

آیا مقالات حذف‌شده ممکن است دوباره ظاهر شوند؟ 

بله. دلایل اصلی عبارتند از: 

1. فعال بودن به‌روزرسانی خودکار پروفایل 

2. عدم تفکیک دقیق افراد با نام مشابه، 

3. انتشار مقاله در چندین پلتفرم مثل ResearchGate یا وب‌سایت دانشگاه

در محیط‌های پژوهشی رسمی (مانند پژوهشگاه‌ها)، معمولاً فقط منابع نمایه‌شده در Scopus یا Web of Science معتبر شناخته می‌شوند — نه گوگل اسکالر.

گفتنی است؛ پایگاه خبری «اخبار سبز کشاورزی» آمادگی دارد مطالب روشنگرانه‌ای از این دست، به‌ویژه اطلاعات مرتبط با پایگاه‌هایی مانند Science، Scopus و شناسه ORCID را منتشر کند تا از تضییع حقوق اعضای هیئت علمی سازمان تات و از بین رفتن تمایزات علمی میان آنان جلوگیری شود.