روزمرگی در تصمیم‌گیری‌های بخش کشاورزی

کشاورزي از فراز سياسي

اخبار سبز کشاورزی ؛ از اواسط سال گذشته بحث جابجایی دکتر ساداتی نژاد، وزیر جهادکشاورزی با هدف اصلاح نارسائی ها، کمبودها و مجموعه امور تحت مسئولیت این وزارتخانه مطرح شد ، منصور انصاری، سردبیر پایگاه خبری کشاورزی آیندۀ جهان، در این رابطه ضمن رعایت بی طرفی و انصاف و صرفا به عنوان یک تحلیلگر اقتصاد کشاورزی به دفاع از کشاورزان و کشاورزی مملکت، بحثی مطرح کرده که مشروح این تحلیل را در ادامه می‌خوانیم:

بیاییم نارسایی های موجود را فقط مدیریتی و بی برنامگی که البته هست، نبینیم و مجموعه عوامل دیگر از جمله بی نتیجه ماندن گفتگوهای برجام و کاهش شدید منابع ارزی را نیز در این مساله لحاظ کنیم.

حال با توجه به اخبار متعدد دربارۀ از سرگیری مجدد گفتگوهای برجامی، خواندن این تحلیل خالی از لطف نیست زیرا نکاتی را در حدود یک سال پیش مورد مداقه قرار داده که بسیاری از آنها به رغم آمدن سرپرست مورد حمایت دولت؛ همچنان عمده ترین مشکلات و نارسائی های وزارت جهادکشاورزی باقی است و امنیت غذایی را تهدید می کند.

چه ساداتي نژاد برود، چه بماند، دشواري هاي کشاورزي بدون تغييرات اساسي همچنان افزون خواهد شد!

راهبرد « فعلا برسان»، در عرصه کشاورزي چون آفتي دامنگير، اقتصاد اين بخش را به روزمرگي و تصميمات عاجل و واکنش هاي بي سرانجام گرفتار کرده است. از آنجا که دولت و به تبع آن وزارت جهاد کشاورزي نمي خواهند به خاطر شرايط حساس پيش آمده، کمبودي در عرصه تامين غذاي مردم به ويژه اقشار دهک هاي پايين به وجود آيد، لذا غالبا تصميمات به صورت ابن الوقتي، ناگهاني و بدون برنامه ريزي قبلي اتخاذ مي شود و از آنجا که وزارت جهاد کشاورزي علاوه بر مسئوليت توليدات کشاورزي، مسئوليت بازرگاني قبل و بعد از توليد و مهم تر از اين دو، تنظيم بازار محصولات کشاورزي و فراورده هاي دام و طيور و در نهايت امنيت غذايي را نيز بر عهده دارد ، هر گونه نارضايتي و کمبود در عرصه توليد و بازرگاني را متوجه اين وزارتخانه و عملکرد وزير جهاد کشاورزي مي کند.

به عبارت ساده، وزارت جهاد کشاورزي در چشم است و آنچه انجام مي دهد و آنچه حسب دستور نهادهاي ديگر و بالادست مانند جمع بندي جلسه هاي اقتصادي سران سه قوه در مورد کشاورزي و امنيت غذايي صادر مي شود که وزارت جهادکشاورزي انجام دهد، حتي آنچه نمايندگان مجلس يا ساير نهادها و مؤلفه هاي قدرت از کشاورزي توقع دارند بر آفتاب مي افتد.

اين فرايند پيچيده و عرصه حساس توجه برانگيز تا آنجاست که حتي ناتواني هاي کوچک و بعضا اجتناب ناپذير وزير جهاد کشاورزي، بيش از حد متعارف برجسته مي شود و در مقطع فعلي اين تصور نه چندان دورانديشانه را ايجاد کرده که اگر ساداتي نژاد -که به قول آنان بيشتر به جاي برنامه هاي همه جانبه دچار عملگرايي شديد شده است و تئوري هاي دست نيافتني مي بافد- برود، مشکلات کشاورزي مملکت حل خواهد شد.

بي نتيجه ماندن گفتگوهاي برجامي و کاهش شديد منابع ارزي دولت

اگر منصفانه فکر کنيم و نخواهيم نارسايي هاي موجود را فقط مديريتي و يا بي برنامگي قلمداد کنيم، بايد گفت ريشه بسياري از مخمصه هاي متعدد کشاورزي از جمله عدم تامين به موقع نهاده ها براي دام و طيور و تخلف آشکار و غير قابل دفاع پيش آمده در رابطه با واردات غير متعارف نهاده ها با مشارکت سازمان مرکزي تعاون روستايي و همکاري يکي از تشکل هاي عمده دامداري، برمي گردد به بي نتيجه ماندن گفتگوهاي برجامي و کاهش شديد منابع ارزي دولت.

به عبارتي؛ تلاش دولت براي اثبات اين مفهوم اقتصادي سياسي که امنيت غذايي و ساير نارسايي ها، ربطي به مذاکرات برجام و رفع تحريم ها ندارد و نبايد مشکلات اقتصادي کشور را به نتايج گفتگوهاي برجام گره زد، شرايطي براي کشاورزي کشور به وجود آورده که اگر ساداتي نژاد هم برود و هر کس ديگري به جايش بيايد قادر نيست دامنه نارضايتي ها، نارسايي ها و کمبودهاي نقدينگي ارزي وريالي را کاهش دهد و قيمت هاي فزاينده انواع کالاهاي کشاورزي و فراوردهاي غذايي با منشاء دامي را کنترل کند. واقعيت اين است که تيم ساداتي نژاد مشکلات را به خوبي درک کرده اند و به طور شبانه روزي به رغم تنگناهاي بسيار در تلاش براي حل آنها هستند اما با پارادوکس مواجه اند.

تمام ارزيابي هاي کارشناسانه و تحليل هاي اقتصادي حاکي از آن است که اگر تغييري بنيادين در سياست خارجي دولت به وجود نيايد، با موج گراني هاي گسترده روزافزون فراورده هاي دام و طيور، لبنيات و مواد غذايي و حتي صيفي، سبزي، ميوه و تره بار در مهر ماه آينده روبرو خواهيم بود. اين در حالي است که امکان افزايش دستمزدها بعيد به نظر مي رسد و البته تنظيم بازار از سوي وزارت جهاد کشاورزي بسيار دشوار و چه بسا از وضعيت کنوني بدتر شود.

جامعه سياست زده

خوب است در اينجا سري هم به فضاي سياسي حال حاضر کشور بزنيم و چند نکته در عرصه جابجايي وزير را يادآور شويم؛ از آنجا که جامعه ما سياست زده است و رقابت ميان جناح هاي سياسي، نه بر سر خدمت موثر به مردم، بلکه براي کسب قدرت بيشتر است و قدرت طلبان هم کاري با مشکلات مردم ندارند، پس نمي توان باور کرد آنان که مي خواهند در ترکيب وزارتخانه دست ببرند، قصد بهبودي در قيمت ها يا تحکيم امنيت غذايي دارند. حتي عده اي از نمايندگان، بحث جابجايي وزير را ملعبه بازي هاي سياسي قدرت طلبانه عاري از مسئوليت در مقابل مردم قرار داده و عده ديگري نيز صحنه اين دشواري ها و نارسايي ها و تضعيف موقعيت جهاد کشاورزي را، براي کسب امتياز و تحکيم موقعيت قوم و خويش خود و کساني که براي ورود به مجلس وام دار آنها هستند مناسب و مغتنم مي دانند.

لذا بايد هوشيار بود که در چنبره فريب اين قدرت طلبان سوء استفاده چي که کوچکترين دلبستگي به کشاورزي مملکت و کشاورزان ندارند قرار نگيريم.

کشاورزان و مردم به خاطر مسائل معيشتي به سختي در مضيقه هستند

آنچه گفته شد، دفاع از کشاورزي کشور، کشاورزان و مردم است که به رغم قول و قرارهاي بسيار، به خاطر مسائل معيشتي به سختي در مضيقه هستند.

بايد گفت از منظر نگارنده به عنوان يکي از فعالان بخش مطبوعات تخصصي با فعاليت شبانه روزي براي اطلاع رساني و فرهنگ سازي، وزارت ساداتي نژاد تاکنون براي نشريات و رسانه هاي برخط منتقد بخش کشاورزي، سياه ترين دوران وزارتي به شمار مي رود، زيرا ايشان از درون ائتلاف بازي و وعده وعيدها به وزارت رسيد و هنوز هم سعي دارد با همين شيوه، امور را اداره کند. ايشان کوچکترين اعتقادي به رسانه هاي تخصصي بخش کشاورزي ندارد چون که اين بخش از مطبوعات، بسيار بهتر و بيشتر از ساير رسانه ها مي توانند بر ايرادات و اشکالات مديريتي و سياست گذاري هاي عجولانه ايشان انگشت بگذارند و اطلاع رساني کنند.