مذاکرات با حاصل جمع صفر

مذاکره‌کنندگان وین دیشب به تهران بازگشتند و ممکن است خود را برای دور بعدی مذاکرات که قرار است از هفته آینده آغاز شود، آماده کنند.

اخبار سبز کشاورزی : البته پیش از این اعلام شده بود که هیات مذاکره‌کننده در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی‌(ع) به مذاکرات ادامه نخواهد داد؛ اگر چنین باشد آنگاه این مذاکرات تا شنبه گذشته ادامه داشته و از شنبه مذاکرات قطع شده است.

مذاکرات در دوره حاضر قرار نبوده به‌جای مشخصی برسد، پیش از آغاز مذاکرات طرف آمریکایی نسبت به ثمربخش بودن این گفت‌وگوها ابراز بدبینی کرده و تلویحاً تصریح کرد که امیدی به این دور از گفتگوها ندارد. طرف ایرانی هم تقریباً مواضع قبلی خود را تکرار و به ایالات متحده توصیه کرد که اگر آمادگی عملی به تعهدات و وظایف خود براساس برجام را داشته باشد، توافق حاصل می‌شود.

به این ترتیب، طرف ایرانی و طرف آمریکایی با دستورکاری تکراری وارد برجام شدند. پیش از گفت‌وگوها آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها پیشنهاداتی مانند توقف غنی‌سازی و بازگشت مجدد نظارت‌های آژانس مطرح کرده بودند که هیچ مورد قبول ایران قرار نگرفت و ایران و آمریکا با همان اختلاف‌های قبلی به میز مذاکره بازگشتند.

دو طرف البته پنهان نمی‌کردند که مذاکرات به نقطه خوبی نرسیده و یکدیگر را به نداشتن اراده برای حصول توافق متهم می‌کردند.

پیش از آغاز مذاکرات، البته خوش‌بینی‌هایی پدید آمد؛ چراکه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات با خوش‌بینی گفته بود که تنها چند موضوع برای گفت‌وگو و پیدا کردن را حل باقی مانده و به همین دلیل با چند دقیقه گفت‌وگو نیز می‌توان به توافق و نتیجه قابل قبول دست پیدا کرد؛ اما اکنون که گفت‌وگوها در وین به پایان رسیده، می‌توان مشاهده کرد که آن چند دقیقه گفت‌وگو برای حصول توافق کافی نبوده و نتوانسته احیای برجام و رفع تحریم‌های ایران را رقم بزند.

همین خوش‌بینی در کلام مقامات اروپایی نیز مشاهد شده و به‌همین دلیل وقتی انریکه مورا در مورد نزدیک بودن توافق برای احیای برجام سخن گفت، بسیاری تصور کردند که این بار تهران قدم پیش گذاشته و نرمش‌هایی نشان داده که چشم‌انداز مذاکرات را برای طرف اروپایی مثبت و او را به حصول توافق امیدوار کرده است.

استقبال رسانه‌های بین‌المللی، مانند خبرگزاری فرانسه، روزنامه وال‌استریت ژورنال و… از خوش‌بینی اروپایی‌ها، البته در تهران چندان مشتری نداشت و مقامات ایرانی با سردی موضع گرفتند که هنوز زود است درمورد توافق هسته‌ای در احیای برجام صحبت کنیم.

نکته جالب در این میان آن است که ایران در مواضع رسمی خود هیچ‌گاه درمورد محتوم بودن و یا دست‌یابی به توافق در آینده‌ای نزدیک صحبت نکرده و این می‌تواند نشانه‌ای باشد در این مورد که تهران نمی‌تواند به محتوم بودن حصول توافق در وین ایمان داشته باشد.

به لحاظ ساختاری مذاکرات وین از قاعده یا همه یا هیچ پیروزی می‌کند و یا مذاکرات به نتیجه می‌رسد و توافق امضاء می‌شود و یا هیچ چیز اتفاق نمی‌افتند.

در همین دوران، گفت‌وگو طرفین در وین ایران و ایالات متحده به جنگ اقتصادی ادامه دادند و طرف آمریکا دست‌کم سه کشتی نفت ایران را به‌طور مستقیم توقیف کرد و دستور توقف دو نفت‌کش دیگر ایران را به یونان و انگلستان داد.

این به آن معنی است که تا وقتی توافق به امضاء نرسیده باشد، منازعه میان دو طرف با ظرفیت کامل ادامه دارد.

اکنون گفته می‌شود که پیش‌نویس متن توافق‌نامه میان اعضای مذاکرات توزیع شده و روسیه، چین و اتحادیه اروپا با آن توافق کرده‌اند؛ اما هیچ یک از سه طرف یاد شده نمی‌خواهند آن پیش‌نویس را نهایی و آن را تبدیل به سند توافق بکند؛ بلکه این ایران و ایلات متحده هستند که باید تکلیف خود درباره ادامه گفت‌وگوها و یا منازعه روشن نمایند.

نادر کریمی جونی