آب آشامیدنی از دریا+اینفوگرافی

تقاضای آب آشامیدنی در سراسر جهان رو به افزایش است که دلایل مختلفی چون بالا رفتن جمعیت، خشکسالی‌های درازمدت ناشی از تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین، برداشت و استفاده بدون ضابطه از آب‌های زیرزمینی و پایین‌‌رفتن سطح این منابع آب و یا اتمام آن‌ها در برخی از نقاط جهان، مانند ایران دارد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ سوءمدیریت منابع آب‌شیرین، آلوده کردن رودخانه‌ها و دریاچه‌ها به آلاینده‌های شیمیایی و میکروبی و غیرقابل استفاده کردن آن‌ها از جمله دلایل محروم ماندن میلیون‌ها انسان از این ماده حیاتی است. در نقاط مرکزی کشورهایی که دور از دریاهای آزاد هستند این پدیده به صورت شدیدتری خود را نشان می‌دهد که اولین نتیجه چنین کمبودی، مهاجرت‌های جمعی مردم و ترک مناطق فاقد آب‌شیرین است.

بسیاری از کشورهای درگیر با کمبود یا فقدان آب‌شیرین، اجباراً به شیرین کردن آب شور دریاها روی آورده و اگر چه هزینه این تغییر و تبدیل بسیار زیاد است، اما برای تامین نیازهای اولیه مردم جامعه، ناچار از پذیرش چنین مخارجی هستند.

روش‌های تبدیل آب شور

یکی از ابتدایی‌ترین روش‌ها، تقطیر آب شور دریا و نمک‌زدایی از آب و سایر املاح است که نیازمند صرف انرژی بسیار زیادی است.

یک شرکت نروژی با ابداع روشی جدید که انرژی زیادی لازم ندارد، اقدام به تبدیل آب شور لایه‌های عمیق زمین با استفاده از خاصیت فیلتراسیون اسمُزی کرده است.

روش اسمزی معکوس، ابتدایی‌ترین روش نمک‌زدایی آب است که با وارد کردن شدید آب، با فشار بالا از درون لایه‌های بسیار ظریف، نمک را از آب جدا می‌کنند. چنین روشی متضمن مصرف زیادی از انرژی است.

این شرکت نروژی با قرار دادن تاسیساتی در عمق 400 متری زیر دریا و با استفاده از فشار ناشی از این ارتفاع روی آب، اقدام به نمک‌زدایی آب دریا نموده که به روش قابل‌ملاحظه‌ای در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. به دلیل استفاده از قدرت هیدرواستاتیک آب از بالا به پایین، در حدود 30 تا 40درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود.

اغلب پروژه‌های شیرین‌کردن آب شور در منطقه خاورمیانه هستند، جایی که قیمت انرژی نسبت به سایر مناطق دنیا بسیار ارزان و ضمناً به دستورالعمل‌های زیست‌محیطی چندان توجهی نمی‌شود.

این روش تا 90درصد از اراضی ساحلی، تا 40درصد از مصرف انرژی و مقادیر زیادی از تولید گاز کربنیک را کاهش می‌دهد. استقرار دستگاه‌های نمک‌زدایی در عمق 400 متری، اثرگذاری بر حیات آبزیان را نیز به حداقل می‌رساند.

بدتر شدن بحران آب

در این روش به‌طور روزانه تا 50 میلیون لیتر آب‌شیرین تولید می‌شود. افزایش صعودی آلودگی جهانی، تداوم خشکسالی‌ها و به حداقل رسیدن منابع آبی زیرزمینی موجب ناپایداری و اطمینان نداشتن به منابع جهانی آب‌شیرین گردیده است و در شرایطی که وضعیت رو به بدتر شدن می‌رود، انسان‌ها، اکوسیستم‌ها و اقتصادها باید برای این روند تخریب، هزینه بیشتری پرداخت کنند.

براساس برآوردهای انستیتو منابع جهانی، تا سال 2050، یک‌سوم تولیدات بومی جهان تحت‌تاثیر استرس آبی شدید قرار خواهند گرفت، اما اعتقاد بر این است که تکنولوژی فوق می‌تواند بخش مهمی از راه‌حل تهیه آب‌شیرین باشد.

اعتقاد کارشناسان بر این است که تولید 50 هزار مترمکعب آب به‌طور روزانه، قادر است نیازهای یک شهر 300 تا 400 هزار نفری را تامین نماید و البته برای شهرهای بزرگ‌تر باید تاسیسات مشابه بیشتری را به کار گرفت. شرکت نروژی در حال یافتن شرکاء و سازمان‌هایی در سایر نقاط جهان است.

با وجود آن که کشور ایران در مرزهای شمالی و جنوبی هزاران کیلومتر دسترسی به آب‌های آزاد دارد، اما متاسفانه کمتر اقدامی در جهت سرمایه‌گذاری برای تاسیس آب‌شیرین‌کن انجام گرفته است و این در حالی است که تقریبا تمام استان‌های جنوبی کشور در تنگنای نبود آب‌شیرین کافی هستند.

اخیراً در اخبار آمده بود که فاز دوم تاسیسات شیرین‌کننده آب برای شهر اصفهان افتتاح گردید، این در شرایطی است که میلیون‌ها نفر ساکنان ایرانی حاشیه خلیج فارس در شرایط بد بی‌آبی قرار دارند و تاکنون تمام دولت‌های سیزده‌گانه، آنچه کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس انجام داده‌اند، نسبت به تامین آب شُرب این مناطق اقدام نکرده‌اند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۰- آبان ۱۴۰۲